මකාලු බරුන් ජාතික වනෝද්‍යානය පිහිටා ඇත්තේ නේපාලයේ හිමාලයේ ය. මෙය සාගර්මාතා ජාතික වනෝද්‍යානයේ නැඟෙනහිර දිගුව ලෙස වර්ෂ 1992 දී පිහිටුවන ලදි. මෙම වනෝද්‍යානයේ වර්ග සැතපුම් 580ක් පමණ ප්‍රදේශයක් Solukhumbu  සහ Sankhuwasabha  දිස්ත්‍රික්කවල ආවරණය කරයි. මෙම වනෝද්‍යානය වර්ග කිලෝමීටර 830ක පමණ භූමි ප්‍රමාණයකින් දකුණට සහ ගිනිකොන දෙසින් ස්වාරක්ෂක කලාපයකින් වටවී ඇත. මෙම ස්වාරක්ෂක කලාප දිගුව සකසන ලද්දේ වර්ෂ 1999දී ය.

වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මෙම ජාතික වනෝද්‍යානයේ පරිපාලන සහ කළමනාකරණ කටයුතු කරනු ලබයි.

Makalu Barun ජාතික වනෝද්‍යානය නම්කර ඇත්තේ ලෝකයේ පස්වැනි උසම කන්ද වන Makalu  කන්දේ නම හා නේපාලයේ ප්‍රධාන ගංගාවක් වන Barun ගංගාවේ නම් අනුව ය. ඉතින් මේ සූදානම පුංචි දූලා පුතාලට සුන්දරත්වයෙන් යුතු මකාලු බරුන් ජාතික වනෝද්‍යානය පිළිබඳ තොරතුරු රැගෙන එන්නයි.

මකාලු බරුන් ජාතික වනෝද්‍යානය මීටර් 8000ට වැඩි උන්නතාංශයක් සහිත ලෝකයේ පිහිටා ඇති එකම ආරක්‍ෂිත ප්‍රදේශයයි. මෙම ජාතික වනෝද්‍යානයේ ඉහළ කොටස හිමෙන් සහ කඳු මුදුන්වලින් වැසී ඇත. ලෝකයේ පස්වැනි උසම කන්ද වන මීටර් 8463 ක් පමණ උස මකාලු (Makalu)  කන්ද, මීටර් 7319 උසැති චැමලැං කන්ද (Chamalang),මීටර් 7129 ක් පමණ උසැති බරුන්ට්සේ කන්ද (Baruntse) සහ මීටර් 6683 ක් පමණ උස මෙරා (mere) කඳු මුදුන් මෙම ජාතික වනෝද්‍යානයට ඇතුළත්කර ඇත.

මෙම ජාතික වනෝද්‍යානය ටිබෙට් ස්වයං පාලන ප්‍රදේශයේ කොමොලංග්මා ජාතික ස්වභාව සංරක්ෂණය සමඟ ජාත්‍යන්තර දේශසීමා බෙදා ගනී.

මකාලු බරුන් ජාතික වනෝද්‍යානය නැඟෙනහිර හිමාලය දේශගුණික කලාපයට අයත් වේ. එ බැවින් මෝසම් වර්ෂාව ජූනි මාසයේ ආරම්භවන අතර, සැප්තැම්බර් අගදී

අවසන් වේ. ජූනි හා සැප්තැම්බර් මාසවල වර්ෂාපතනය සියයට 70කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලැබේ. අප්‍රේල් සහ මැයි මාසවලදී පූර්ව මෝසම් වර්ෂාව බහුලව ඇති වේ.

නිවර්තන සහ උපනිවර්තන කලාප හිමවලින් තොර වන අතර, සාමාන්‍ය මාසික උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 18ට වඩා වැඩි ය. උන්නතාංශ වෙනස නිසා මෙම කලාපයේ උෂ්ණත්වය සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වේ. පහත් උන්නතාංශවල දේශගුණය ශීත ඍතුවේ දී එනම් , ඔක්තෝබර් සිට පෙබරවාරි දක්වා මාසවල මධ්‍යස්ථ වන අතර, මාර්තු සහ මැයි මාසවල උණුසුම් වේ.

මෙම ජාතික වනෝද්‍යානයේ රෝඩොඩෙන්ඩ්‍රොන් (rhododendron) විශේෂ 25 ක්, ඕකිඩ් වර්ග 47ක් සහ දුර්ලභ ශාක 56ක් අඩංගු වේ. උණ ගස් වර්ග 19ක්, ඕක් ගස් වර්ග 15ක්, ආහාරයට ගත හැති ශාක පල දරන ගස් වර්ග 86 ක් , ආර්ථික වශයෙන් වටිනා සුවඳ හමන ශාක සහ ඖෂධීය ශාක 67ක් පමණ මෙම පරිසරයේ දක්නට ලැබේ. සපුෂ්පක ශාක විශේෂ 3128 ක් පමණ ඇති බව වාර්තා වී ඇත. මකාලු බරුන් ජාතික වනෝද්‍යානයේ විවිධ සත්ත්ව වර්ග ජීවත් වෙති. සමනලුන් විශේෂ 315ක්, උරඟ විශේෂ 43ක් සහ උභයජීවී විශේෂ 16ක් මෙහි සිටිති. මත්ස්‍ය වර්ග 78ක් පොකුණු , විල් හා ගංගාවල ජීවත් වෙති. රාජාලීන්, සුදු ගෙල සහිත කොකා සහ දීප්තිමත් වර්ණ සහිත හිරු කුරුල්ලන් යන පක්ෂි විශේෂ 440ක් පමණ මෙහි ජීවත් වන බව වාර්තා වී ඇත. හිම දිවියා, ඉන්දියානු දිවියා, වලාකුළු දිවියා, කැලෑ බළලා , දිවි බළලා, රන් හිවල්ලු, වෘකයා, රතු හිවලුන්, රතු පැන්ඩා, කළු වලසා , කස්තුරි මුවා සහ වල් ඌරා යන ක්ෂීරපායී සත්ත්ව විශේෂ 88ක් පමණ මෙම වනෝද්‍යානයේ ජීවත් වෙති.

ස්වාරක්ෂක කලාප ප්‍රදේශයේ ග්‍රාමීය මහ නගර සභා හතරක පුද්ගලයන් 38,977ක් පමණ වාසය කරති. ප්‍රධාන ජනවාර්ගික කණ්ඩායමට Rais, Sherpas  සහ Bhotes ඇතුළත් වේ. ස්වාරක්ෂක කලාප පරිශීලක ප්‍රජාවන් 94ක් ඇති අතර, ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන වෘත්තීන් වන්නේ කෘෂිකර්මය, පශු සම්පත් ගොවිතැන, වෙළෙඳාම සහ කම්කරු රැකියා ආදියයි. සංචාරක ව්‍යාපාරය ද ඔවුන්ගේ තවත් ආර්ථික ක්‍රමයකි. හෝටල්, නිවාඩු නිකේතන, දේශීය තේ කඩ සහ කඳවුරු කිහිපයක් සහ ප්‍රදේශවාසීන් විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන ස්වාරක්ෂක කලාප ප්‍රදේශ ද උද්‍යානයේ ඇත. හින්දු බැතිමතුන් සඳහා වූ සල්පා පොඛාරි නම් පූජනීය විල ද මෙහිදී නැරැඹිය හැකි ය . Yekle Pokhari, Teen Pokhari, Barun Pokhari, Dudh Pokhari, Panch Pokhari  වැනි විල් ද මෙම ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ ඔස්සේ ගමන් කරනවිට ඔබට දැකගත හැකි වේ.

චතුරි ලක්ෂිකා

ශ්‍රී ලංකා බාලදක්ෂ සංගමයේ පුහුණු කිරීමේ මණ්ඩලය සංවිධානය කළ බාලදක්ෂ ලී පදක්කම්ධාරීන්ගේ වාර්ෂික සුහද හමුව හෙවත් ගිල්වෙල් සුහද හමුව නුවරඑළිය නගර ශාලාව හා පීඩෲ බාලදක්ෂ පුහුණු කඳවුර කේන්ද්‍ර කරගනිමින් පසුගිය 31 වැනිදා සහ 01 වැනිදා පැවැත්විණි.

මෙහි ප්‍රධාන ආරාධිත අමුත්තා ලෙස ශ්‍රී ලංකා බාලදක්ෂ සංගමයේ ප්‍රධාන බාලදක්ෂ කොමසාරිස් නීතිඥ ජනප්‍රිත් ප්‍රනාන්දු මහතා සහභාගි වූ අතර,රට පුරා විසිරී සිටින ගිල්වෙල් ලාභීන් හෙවත් ලී පදක්කම්ධාරීහු 300ක් පමණ මෙයට සහභාගි වී සිටියහ.

මෙම සුහද හමුවේදී සිඟිති, පෝතක, බාලදක්ෂ හා මානවක බාලදක්ෂ අංශ නියෝජනය කරමින් නවකයන් 114 දෙනකු ලී පදක්කම් ලබාගත්හ.

ජාතික පුහුණු කිරීමේ කොමසාරිස් කර්නල් පද්මලාල් පෙරේරා මහතා ප්‍රමුඛ ජාතික පුහුණු කිරීමේ මණ්ඩලය මෙය සංවිධානයකර තිබුණු අතර, නියෝජ්‍ය ප්‍රධාන කොමසාරිස් එම්. එෆ්. එස්. මුහීඩ්, ජාතික වැඩසටහන් කොමසාරිස්, වෛද්‍ය අසංක ඒරියාව මහත්වරුන් ප්‍රමුඛ කොමසාරිස්වරු රැසක් මෙයට සහභාගි වී සිටියහ.

නුවන් කොඩිකාර

ඡායාරූප දමිත් වන්නිආරච්චි

එකමත් එක කුඩා ගම්මානයක ජෝන් නමින් පිරිමි ළමයෙක් ජීවත් වුණා. ජෝන් හරිම කම්මැළි ළමයෙක්. ඔහුගේ කම්මැළිකම හැමෝම දැනගෙන සිටියා. ඔහු නිතරම කෙටි මාර්ග සෙවූ අතර, වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමෙන් ද වැළකී සිටියා. එක් අව්ව සහිත දිනයක, ජෝන් තමන්ගේ නිවෙසේ කාමරයේ ජනේලයෙන් ගෙවත්ත දිහා බැලුවා. ඔහුට ගෙවත්තේ තිබුණු ඇපල් ගස පෙනුණා. ඔහුට සිතුණා ඇපල් ගෙඩියක් රස බලන්න. ඉතින් ඔහු ඇපල් ගස අසලට ආවා. ඒත් ඇපල් ගසේ උඩ අතුවලයි ඉදුණු රතු ඇපල් තිබුණේ. ඒවා කඩන්න මහන්සි වෙන්න ජෝන්ට කම්මැළි සිතුණා. ඉතින් ඔහු ඇපල් ගස යට හාන්සි වුණා. ඇපල් ගස යට ගිමන් හරිමින් සිටියදී, ජෝන් සිතුවේ ගසෙන් ඉදුණු ඇපල් ගෙඩියක් තමන් අසලට වැටුණොත් එය අහුලාගෙන ගන්නට හැකි බවයි. ඒත් බොහෝ වේලාවක් ගත වුණත් එකම එක ඇපල් ගෙඩියක්වත් ජෝන්ගේ උකුළට වැටුණේ නැහැ.

එවිටම ජෝන්ගේ නංගි මේරි එතැනට ආවා.

“ඇයි අයියේ ඔයා ඇපල් කඩාගන්නේ නැත්තේ?” නංගි ඇසුවා.

“මට කම්මැළියි ඇපල් කඩන්න මහන්සි වෙන්න. මං මේ බලාගෙන ඉන්නේ ඇපල් ගෙඩියක් ගහෙන් වැටෙනකම්” ජෝන් පිළිතුරු දුන්නා.

“ඔයා නම් පුදුම කම්මැළියෙක්නෙ” එසේ පැවසූ මේරි ඇපල් ගස යටින් ආපසු යන්න ගියා. තවත් ටික වේලාවක් ගෙවී ගියා. ඒත් ඇපල් ගෙඩියක් නම් ජෝන් අසලට වැටුණේ නැහැ.

නොසන්සුන් වූ සිතින් ජෝන් ඇපල් ගස යට සිටියා.

එකපාරටම ඇපල් ගසේ අතු සෙලවුණා. ජෝන් හිස ඔසවා ඉහළ බැලුවා.

දිලිසෙන කොළ පැහැති හිසකෙස් ඇති ඇපල් වගේ රතු පාට කම්මුල් ඇති ලස්සන ගැහැනු ළමයෙක් ඇපල් ගසේ සිටිනු ජෝන් දුටුවා.

“ඔයා කවුද?” ජෝන් පුදුමයෙන් ඇසුවා.

“ මගේ නම ඇපලීනා (Appleina) . මම තමයි දඟකාර ඇපල් ගස් සුරංගනාවිය. ආයුබෝවන්, තරුණ ජෝන්” ඇපලීනා එසේ පවසන විට ඇගේ මුහුණෙන් දීප්තිමත් රතු ඇපල් පැහැය විහිදුණා.

“රසවත් ඇපල් කඩාගෙන කන්න පුළුවන් කොට ඇයි ඔයා නිකන් ඉඳගෙන ඉන්නේ?” ඇපලීනා ඇසුවා.

ජෝන් කම්මැළි ලෙස උරහිස් සලමින් මෙසේ පිළිතුරු දුන්නා.

“ඇත්තෙන්ම මං බලා ඉන්නේ ඇපල් මගේ ඔඩොක්කුවට වැටෙන තුරුයි. මට ගහට නැඟලා ඇපල් කඩන්න කම්මැළියි. මෙහෙම ඉන්න කොට ඇපල් මා ළඟට වැටුණොත් මට ඒක වැඩිය පහසුයි.”

එය අසා ඇපලීනා දඟකාර ලෙස සිනාසුණා.

“අනේ, ආදරණීය ජෝන්, ඔයා වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමේ වටිනාකම ඉගෙන ගන්නම ඕනෑ. මාත් එක්ක එන්න, මං ඔයාට මායාකාරී ඇපල් ගසේ රහස් පෙන්වන්නම්.”

ඇපලීනාගේ කතාව අසා ජෝන්ට පුදුම හිතුණා.

ඔහු වාඩි වී, ඇපලීනා හෙවත් කොළ පැහැති ඇපල් සුරංගනාවිය දෙස බලා සිටියා. , කොළ හිසකෙස් සහ රතු ඇපල් ඇස්, රතු කම්මුල් සහිත මේ සුන්දර සුරංගනාවිය සහ ඇය කියන සුරංගනා කතා ගැන ජෝන්ගේ සිතේ කුතුහලයක් ඇතිවුණා. ඔහු ඇපලීනා සමඟ වනාන්තරයට ගමන් කළා. අතරමඟදී ඔවුන්ට පොම්පි නම් ලේනෙක් හමු වුණා. සුදුමැලි අළු වලිගයක් සහ දිලිසෙන කළු ඇස් ඇති පොම්පි ශීත ඍතුව සඳහා විවිධ ඇට වර්ග ගෙඩි වර්ග සහ පලතුරු එකතු කරමිනුයි සිටියේ .

“දැක්කද මේ ලේන් පැටියා ළඟ එන සීත ඍතුවට දැන් තියාම ආහාර රැස් කරනවා ගබඩාකර තබන්න. බලන්න එයාලා පොඩ්ඩක්වත් කම්මැළි නැහැ නේද? අර බලන්න අර කුරුලු රංචු පලතුරු සොයමින් ගසින් ගසට පියාඹා යන ලස්සන. එයාලාත් කම්මැළි නෑ.“ ඇපලීනා ජෝන්ට කියා දුන්නා.

“හෙලෝ, යාළුවේ ” පොම්පි සතුටු සිතින් ජෝන්ව පිළිගනිමින් කතා කළා.

“ඔයාව මෙහි එක්ක ආවේ කුමක් සඳහාද?”

ලේනා ජෝන්ගෙන් ඇසුවා. ජෝන්ට හරිම පුදුමයි! ඇපල් සුරංගනාවක් මදිවට කතා කරන ලේනෙකුත්!

ඇපලීනා ඔවුන්ගේ අරමුණ සහ කාර්ය ලේනාට පැහැදිලි කළ අතර, ඔවුන්ගේ ත්‍රාසජනක ගමනට එක්වී ඔවුන්ට සහාය වීමට ලේනා එකඟ වුණා. පොම්පි ඔවුන්ට මඟ පෙන්වමින් සහාය වුණා. ඔවුන් වනාන්තරය හරහා ගමන් කරමින්, දිලිසෙන කුඩා දිය පහරවල් මතින් පනිමින් ඇවිද ගියා. ගස්වල බිමටම නැමුණු අතු යට තාරාවන් සිටියා. කැලෑ මල්වල මිහිරි සුවඳීන් වාතය පිරී ගිය අතර, සුළඟට නැළවෙමින් ගස් එකිනෙකා අතර සෙමින් සෙමින් රහස් කියමින් සිටියා.

අවසානයේදී, ඔවුන් විශාල ඇපල් ගසක් තිබූ උස් වූ එළිමහන් ප්‍රදේශයකට පැමිණියා. එම ඇපල් ගසේ අතු නැවුම් යුෂ සහිත පෘෂ්ටිමත් ඇපල්වලින් බර වී තිබුණා

“මේ තිබෙන්නේ ඉන්ද්‍රජාලික ඇපල් ගසයි” ඇපලීනා මිමිණුවා. ඇගේ කටහඬ බියෙන් පිරී ගියා.

“ඒත් මේ ගස එහි තිබෙන වස්තු තෑගි කරන්නේ ඔවුන් වෙනුවෙන් වැඩ කිරීමට කැමැති අයට විතරයි.”

ඇපලීනා පැවසුවා.

ජෝන්, සැකයෙන් වුවත්, එය උත්සාහකර බැලීමට තීරණය කළා. ඔහු අධිෂ්ඨානශීලිව ඇපල් ගසට නැග්ගා. ඔහු රතු පැහැයෙන් ඉදී තිබුණු ඇපල් කඩන්න පටන් ගත්තා. ඔහු නෙළන සෑම ඇපල් ගෙඩියක් සමඟම ඔහුට ජයග්‍රහණයක් සහ ආඩම්බරයක් දැනුණා. ඔහු වැඩ කරන තරමට, ඔහු වඩාත් රසවත් ඇපල් සොයා ගැනීමට හැකි වුණා.

මේ විදියට ජෝන් තම මල්ල අලංකාර ඇපල් වලින් පුරවා ගත් විට, වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීම තමා විශ්වාස කළ තරම් අපහසු නොවන බව ඔහුට වැටහුණා.

ඔහු ඇපලීනා සහ ලේනා සමඟ එම ඇපල් බෙදාගත් විට, ඔවුන්ගේ හදවත් ප්‍රීතියෙන් පිරී ගියා. ඔවුන් ජෝන්ට ස්තූති කළා.

සවස් වරුවේ හිරු රශ්මියෙන් වනාන්තරය පුරා රන්වන් පැහැයක් එක් වුණා. ඇපලීනා, පොම්පි සහ ජෝන් ආපසු ගමට ගියා. ජෝන් තවදුරටත් කම්මැළි ළමයෙක් නොවන බවත් ඔහු වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීමට කැමැති බවත් ලැව් ගින්නක් මෙන් ගම්මානය පුරා පැතිර ගිය අතර, ජෝන්ගේ එම වෙනස අසා ගම්වැසියන් පුදුමයට

පත් වුණා. ජෝන් තම ගම්වැසියන්ට බොහෝ වැඩවලට දායක වීමට උනන්දු කඩිසර තරුණ පිරිමි ළමයකු බවට පත්ව සිටියා.

එදා ඉඳන් ජෝන් ප්‍රසිද්ධ වුණේ මහන්සි වෙලා මායා බලයක් හොයාගත්ත පිරිමි ළමයා කියලයි. පහසුවට ලෙහෙසියට කෙටි ක්‍රම සොයා ගැනීම අගනා දෙයක් යැයි පෙනෙන්නට තිබුණත් එය පලක් නැති දෙයක් බව ජෝන්ට ඉක්මනින්ම වැටහුණා. සැබෑ වටිනාකම පවතින්නේ උත්සාහයෙන් කටයුතු කිරීමෙන් බව ඔහු ඉගෙන ගත්තා. සෑම රාත්‍රියකම නින්දට යන විට, ඔහු මායාකාරී ඇපල් ගස ගැන සහ ඇපල් සුරංගනාව කියා දුන් පාඩම ගැන මෙනෙහි කළා.

මේ කතන්දරය කිය වූ පුංචි ඔයාලාත් කම්මැළි නොවී මහන්සි වෙලා වැඩ කරන අය කියලා මං හිතනවා. මං හරි නේද?

මෙම කතාවෙන් හමු වූ විශේෂ චරිත

ඇපලීනා

Appleina යනු හිසකෙස් සඳහා දිලිසෙන කොළ පැහැති පත්‍ර ඇති සහ දීප්තිමත් රතු ඇපල් ඇස් සහිත දඟකාර ඇපල් ගස් සුරංගනාවියකි. ඇය කම්මැළි මිනිසුන්ට විජ්ජාවන් කිරීමට කැමැතියි.

පොම්පි

පොම්පි යනු සුදුමැලි අළු වලිගයක් සහ දිලිසෙන කළු ඇස් ඇති ප්‍රයෝජනවත් ලේනෙකි. ඔහු සෑම විටම ශීත ඍතුව සඳහා ගෙඩි සහ පලතුරු එකතු කිරීමට කාර්යබහුල වී සිටියි.

ඉංග්‍රීසි ළමා කතාවක් ඇසුරෙන්

හර්ෂණී ගමගේ

සමාජයේ බොහෝ ප්‍රශ්න ඇති වන්නේ විනයානුකූල පුරවැසියන් නොමැති වීම නිසා ය. මේ නිසාම අපි අපේ අනාගත පරපුර විනයෙන් පිරිපුන් පරපුරක් ලෙස ඉදිරියට ගෙන ආ යුතුයි. මේ සඳහා ගුරුවරුන් මෙන්ම මව්පියන් ද කැපවීමෙන් යුතුව කටයුතු කළ යුතුයි. නැතහොත් එය අපේ රටට මෙන්ම රටේ අනාගත පරපුරට බාධකයක් වේ. මේ නිසා කුඩා කාලයේ සිටම දරුවන් විනීතව හැදිය යුතුයි. මේ සඳහා වර්තමානයේ බොහෝ ගුරුවරු කැපවී සේවය කරති. මේ ආකාරයට සේවය කරන විදුහල්පතිනියක සහ ගුරුවරුන් සිටින පාසලක් පසුගියදා අපට හමු විය. කොටහේන සාන්ත ලුසියා විද්‍යාලයයි. එහි විදුහල්පතිනිය ශාමිකා ප්‍රසංගනී මහත්මිය දරුවන් පිළිබඳ අදහස් දැක්වූයේ මේ අයුරිනි.

” මේ වන විට සාන්ත ලුසියා විද්‍යාලයට අවුරුදු එකසිය හතළිස් පහක් පිරෙනවා. මේ පාසලේ සෑම ජන වර්ගයකම දරුවන් ඉන්නවා. සිංහල,

දෙමළ, මුස්ලිම්, බර්ගර් කියා අපට වෙනසක් නැහැ. බහුල වශයෙන් මේ පාසලේ සිටින්නේ කතෝලික සහ ක්‍රිස්තියානි දරුවන්. ඒ හැරුණු විට අනෙකුත් ජනවර්ගවල දරුවනුත් ඉන්නවා. ඒ කිසිම කෙනකුට වෙනසක් නොකර අපි අධ්‍යාපනය ලබා දෙනවා. අපේ පාසලේ සිංහල දරුවන්ට හොඳට දෙමළ පුළුවන්. ඒ වගේම දෙමළ දරුවන්ට හොඳට සිංහල පුළුවන්. අපේ පාසල පිරිමි පාසලක්. ඒත් දරුවන් හරිම විනයානුකූල විදිහට තමයි අපි පුරුදු පුහුණු කරලා තියෙන්නේ. කිසිදු දරුවකු අනෙක් දරුවන්ට කරදරයක්, හිරිහැරයක් වන ආකාරයට ජීවත් වන්නේ නැහැ. සිංහල දරුවන්ගේ උත්සවයකදී දෙමළ දරුවනුත් උදව් කරනවා. ඒක ලොකු සතුටක් වගේම ආදරණීය හැඟීමක් කියලායි මම හිතන්නේ. එතකොට කා අතරවත් අ½ඩදබරයක් ඇති වන්නේ නැහැ. අපි හැමෝම මිනිස්සු කියන හැඟීම දරුවන්ගේ හදවතට දැනෙනවා. ඒක ලබලා දෙන්න වැඩිහිටියො වන අපි උත්සාහ කරන්න ඕනේ. අපේ පාසලේ පන්ති වෙන් කරලා තියෙනවා. එක ශ්‍රේණියේ සිට එකොළහ ශ්‍රේණිය දක්වා පන්ති වෙන් කරලා තියෙනවා. සිංහල, දෙමළ මාධ්‍ය වශයෙන් එම පන්ති තිබුණත්, එම පන්ති තියෙන්නේ අනෙක් පන්ති අතරයි. කවුරුවත් බෙදී වෙන්වී යන ආකාරයට අපි පන්ති සැලසුම් කරලා නැහැ.”

” වෙසක් පෝය දවසට සිංහල බෞද්ධ ළමයින් සිල් ගන්නවා. ඒ අයට අනෙක් දරුවන් උපස්ථාන කරනවා. ඒ වගේම නත්තල් දවසට ක්‍රිස්තියානි දරුවන් නත්තල් සැරසිලි හදනවා. එතකොට බෞද්ධ දරුවන් උදව් කරනවා. හින්දු අයගේ තෛපොංගල් දවසට ඒ අයගේ වතාවත් කරන්නත් අනෙක් දරුවන් උදව් වෙනවා. මුස්ලිම් දරුවන්ගේ සැමරුම් උත්සවලදිත් එහෙමයි. මෙතැන තමයි අන්‍යොන්‍ය සුහදත්වය තියෙන්නේ. මේක අපි දරුවන්ට කියලා දෙන්න ඕනේ. වචනයෙන් කියලා වැඩක් නැහැ. මේක ප්‍රායෝගිකව කියලා දෙන්න අවශ්‍යයි. නැතිනම් දරුවන්ට අවබෝධයක් ලැබෙන්නේ නැහැ. දරුවන් වචනවලින් කියනවාට වඩා ඔවුන් සමඟ ඒ ක්‍රියාව එකතුවෙලා කරනවාටයි කැමැති.”

” අපි හැමෝම මිනිස්සු කියන එක දරුවන්ගේ හිතට දැනෙන්න අවශ්‍යයි. කවුරුත් හොඳීන් ඉන්න කැමැතියි. සතුටින් ඉන්න කැමැතියි. සහයෝගයෙන් ඉන්න කැමැතියි. ආදරයෙන් ඉන්න කැමැතියි. කවුරුත්, කාටවත් හිරිහැර කරනවාට කැමැති නැහැ. මේ නිසා ආදරණීය බව හැම හදවතකම තියෙන්න ඕනේ. මේ ධර්මතාව දරුවන්ගේ හදවත්වල රෝපණය කරන්න ඕනේ. විදුහල්පතිවරු, ගුරුවරු, මව්පියන් මේ හැම දෙනාගේම යුතුකමක් තමයි මේක. මේ නිසා අපි මේ පිළිබඳ දැඩි උනන්දුවෙන් කටයුතු කරන්න අවශ්‍යයි. මම හිතන්නේ අද තියෙන්නේ තමන් මූලික කරගත් ලෝකයක්. මේ තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට නම් අප මුලින්ම දරුවන් වෙනස් කළ යුතුයි. එයට හේතුව දරුවන් තමයි අපේ රටේ අනාගතය. අනාගතය ලස්සන කරන්න නම් මල් වැනි දරුවන් ආරක්ෂා කරන්න ඕනේ. එතකොට අපේ රටේ අනාගතය ලස්සන වෙනවා. පාසලක් කටයුතු කළ යුත්තේ ඒ පරමාර්ථයෙන්.”

එතුමියගේ ලස්සන අදහස් ඒ අයුරින්ම සාර්ථක වේවා යැයි අපි මිහිර වෙතින් සුබ පතමු.

රූපාන්ති බුලත්සිංහල

ඡායාරූප – පාසලේ ඡායාරූප අංශය

ආදරණීය දුවේ පුතේ, ඔන්න අදත් උරුමයක වගතුගවලින් ඔයාලට ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටි තවත් විශේෂ ස්ථානයක් පිළිබඳ තොරතුරු කියාදෙන්නයි මේ සූදානම. ඒ තමයි ක්‍රිස්තු වර්ෂ 18 වැනි සියවසේ හෙවත් මහනුවර රාජධානි සමයේ ඉදි කරන ලදැයි සැලකෙන අපේ රටේ පුරාණ අම්බලම් අතරින් දැකගත හැකි විශිෂ්ටතම දැව කැටයම් සහිත පනාවිටිය අම්බලම. මෙම අම්බලම කුරුණෑගල – මීගමුව මාර්ගයේ පිහිටා ඇති මැටියගනේ පාසල් මාර්ගයේ පිහිටා ඇත. එම මාර්ගයේ කිලෝමීටර් හතරක් පමණ ගිය පසු මෙම අම්බලම අපට හමුවන අතර, ශ්‍රී ලංකා තිලකාරාම විහාරස්ථානය එයට නුදුරින් පිහිටා තිබේ. එය දේවමැදි හත්පත්තුවේ මයුරාවතී කෝරළයට අයත් ය.

පුරාණයේ විසූ ජනතාව විවිධ කටයුතු සඳහා ගමන් බිමන් ගියේ පා ගමනින් වන අතර, ඔවුන්ගේ පහසුව උදෙසා තැනින් තැන අම්බලම් ඉදිකිරීම සිදුවිය. එසේ ඉදිකරන ලද අම්බලම් අතරින් ප්‍රධාන අම්බලම් වර්ග දෙකක් අපට හඳුනාගත හැකි වේ. එනම් සිටු අම්බලම් හා මැටි අම්බලම් වශයෙනි. මෙහිදී සිටු අම්බලම් ප්‍රභූ පිරිස්වලට නවාතැන් ගැනීම උදෙසා ඉදිකරන ලද අතර, මැටි අම්බලම් සාමාන්‍ය ජනතාවගේ සුව පහසුව උදෙසා ඉදිකර ඇත. ඒ අනුව මෙම පනාවිටිය අම්බලම කුඩා වර්ගයේ සිටු අම්බලම් විශේෂයට අයත් වූවකි. අඩියක් පමණ උසට තැනූ වේදිකාවක් මත ඉදිකර ඇති එය අඩියක් පමණ උසට ගල් පිට දැමූ දැව කඳන් මත ටැම්පිට ක්‍රමයට බාල්ක දමා ගොඩනඟා තිබේ.

මෙම ගොඩනැඟිල්ලේ ගෙපල දිගින් අඩි දොළහයි අඟල් හතරක් ද පළලින් අඩි නවයයි අඟල් හයක් ද වේ. දැව අඩියේ පටන් අඟල් හය දක්වා ගනකමින් යුක්ත මෙම අම්බලමේ දකින්න ලැබෙන විශේෂත්වයක් වන්නේ එහි වහලයයි. එය තල් අත්තක හැඩයට නිර්මාණය කළ කැණිමඬලකින් යුක්ත වන අතර, දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන කිසිදු අම්බලමක එවැනි කැණිමඬලක් දක්නට නොලැබේ. හතරැස් ස්වරූපයෙන් යුක්ත අම්බලමේ පාදම මත සවි කරන ලද කුලුනු හතරක් මත වහල සාදා ඇති අතර, අම්බලමේ ඇති සම්පූර්ණ කුලුනු ගණන විසි හයකි. ප්‍රධාන කුලුනු ද්විත්වය මැදි කොට ගෙන දෙපේළියට යෙදූ කුලුනු 12 බැගින් දෙපසට කුලුනු යොදා ඇත. මෙහි ඇතුළු වටයේ තවත් කුලුනු නවයකි. එම කුලුනුවල උස අඩි හතකි. ඒවා විසිතුරු කැටයම්වලින් අලංකාරකර තිබීම ද මෙහි ඇති තවත් විශේෂත්වයකි. එහි ඇති මුළු පරාල සංඛ්‍යාව තිස් දෙකකි. වහලේ හරහට විශාල බාල්ක දෙකක් යොදා ඇති අතර, ඒවා ද අලංකාර කැටයමින් සරසා ඇත.

මෙහි ඇති කැටයම්වල දක්නට ලැබෙන විශේෂත්වයක් වන්නේ ඒවා සම්පූර්ණයෙන්ම සමකාලීන සමාජය, පිරිස පිළිබිඹු කරන ආකාරයට නිර්මාණයකර තිබීමයි. ආචාර සමාචාර දැක්වීම, නැට්ටුවා, පෙරහර, නළඟන, මල්ලවපොර ශිල්පීන් දෙදෙනා, බෙරකරුවා ආදී නිර්මාණ ඒ අතර කැපී පෙනෙයි. නාග කැටයම් ද රාශියකි. ඇතුළත ඇති දැව කණු නවයෙහි පේකඩවලට පහළින් සෑම කණුවකම නයි පෙන හතරක් බැගින් නයි පෙන තිස් හයක් කැටයම් කොට තිබේ. ඊට අමතරව තවත් එක කණුවක ඉහළ කොටසේ සම්පූර්ණයෙන් නාග දරණය කැටයමට නඟා ඇත. ලියවැල් මෝස්තර ආදියෙන් ද දැව කණු අලංකාරකර තිබේ. මිනිස් රූප, සත්ත්ව රූප, මල්, කොළ ආදිය ද ඒ කැටයම් අතර අපට දැක ගත හැකි ය.

ශ්‍රී ලංකාව පුරාම තැනින් තැන ඉදිකරනු ලැබූ අම්බලම් දක්නට ලැබුණත් අලංකාරය අතින් බෙහෙවින් වැදගත් නිර්මාණයක් ලෙස පනාවිටිය අම්බලම විශේෂයෙන් හැඳීන්විය හැකි ය.

ලක්නා නිරෝෂිමාලා

ආදරණීය දුවේ පුතේ, ආධුනික තාරකා විද්‍යාඥයන් පිරිසක් විසින් ඇන්ඩ්‍රොමීඩා මන්දාකිනිය අසල අමුතු, යෝධ වලාවක් සොයා ගෙන තිබෙනවා. පුදුමයට කරුණ කියන්නෙ මීට පෙර කිසිදු වෘත්තීය නිරීක්ෂණාගාරයක් එය දැක නොතිබීමයි. ආධුනිකයන් කණ්ඩායමක් එය සොයා ගැනීමට යොදාගෙන තිබෙන්නෙත් කුඩා දුරේක්ෂයක් . මෙම කණ්ඩායම මන්දාකිනියේ ඡායාරූප ගත් විට, වායුවක් වැනි විශාල වලාකුළක් ඔවුන් දුටුවා.

ආධුනිකයන් තම සොයා ගැනීම වෘත්තීය තාරකා විද්‍යාඥයන් සමඟ බෙදාගත් අතර, පසුව ඔවුන් ප්‍රංශයේ, කැලිෆෝනියාවේ සහ නිව් මෙක්සිකෝවේ නිරීක්ෂණාගාර පහක් භාවිතයෙන් සොයා ගැනීම තහවුරු කළා. ඔවුන් එම වස්තුව “SDSO-1” ලෙස නම් කළේ එය සොයාගත් ආධුනික තාරකා විද්‍යාඥයන් තිදෙනාගේ අනුසාරයෙනුයි. Strottner, Drechsler  සහ Sainty  ඔවුන්ගේ නම්‍ වේ.

එහෙත් මෙම වස්තුව හරියටම කුමක්ද? තවම කවුරුවත් හරියටම දන්නේ නැහැ. මෙන්න ඒ පිළිබඳ අදහස් කිහිපයකි

1. එය Andromeda Galaxy හි කොටසක්ද?

වස්තුවේ හැඩය ඇන්ඩ්‍රොමීඩා මන්දාකිනිය සමඟ වක්‍රව ගමන් කරන නිසා, එය මන්දාකිනියේ කොටසක් විය හැකි ය.

2. එය ඇන්ඩ්‍රොමීඩා සහ ක්ෂීරපථය අන්තර්ක්‍රියා කිරීම නිසා ඇති වේද?

අපේ ක්ෂීරපථය මන්දාකිනිය, ඇන්ඩ්‍රොමීඩා මන්දාකිනියට සමීප වෙමින් පවතී. වසර බිලියන 7කින් පමණ ඔවුන් එකට එක් වනු ඇත. මෙම එක් වීම නිසා SDSO-1 සෑදිය හැකි ය.

3. ක්ෂීරපථයේ නිහාරිකාවක්ද?

සමහරු සිතන්නේ SDSO-1 අපේම මන්දාකිනියේ නිහාරිකාවක් (තරුවක් උපත ලබන ස්ථානයක්) විය හැකි බවත්, අහසේ ඇන්ඩ්‍රොමීඩාවට ආසන්නව දිස්වන බවත් ය.

ඉතින් ආදරණීය දුවේ පුතේ, සංකීර්ණයි වගේ පෙනෙන සමහර සොයාගැනීම්වල තිබෙන අපූර්වත්වය දැන් ඔයාලට තේරෙනවනේ? මේ වගේ යාවත්කාලීන තොරතුරු කියවලා

මේ ආධුනික තාරකා විද්‍යා කණ්ඩායම වගේ කුතුහලයෙන් යුතුව විශ්වය දෙස බලන්න.

රුසින් තත්සර

මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය

පරිවර්තන සාහිත්‍යයේ වත ගොත

කියවීම හුරුවීම කරගත් අයකුගේ ජීවන වියමන කලාත්මක ය. විෂම වූ ලෝකය දෙස නිර්මාණශීලි දෘෂ්ටිකෝණයකින් විචාරන්නට ඔහුට හැකියාව ලැබෙනුයේ නිරායාසයෙනි . දේශසීමා මායිම් අතික්‍රමණය කරමින් වෙනත් රටවල දේශපාලනික, සාමාජීය හා ආර්ථික තත්ත්වයන් පිරික්සන්නට පරිවර්තන සාහිත්‍ය ඔස්සේ අවස්ථාව ලැබෙයි. රුසියානු සාහිත්‍යයෙහි උදාර මානව ප්‍රේමයේ ගුණයත් ජීවන පරිත්‍යාගයත් දිගහැරෙන අතර, ප්‍රංශ මහා සාහිත්‍යය නදිය ගලා බසින්නේ මිනිස් චිත්ත සන්තානයේ අහුමුළු පරික්ෂා කරමිනි. ජපන් හයිකු කවි සම්ප්‍රදාය සොබා දහම සමඟ කෙරෙන අපූර්වතම වූ ගනුදෙනුවකි. රටක සංවර්ධනය යනු බාහිරව දකිනා භෞතික සම්පත්වල පමණක් සිදුවන දියුණුවේ ලක්ෂණ ඉස්මතුකර දැක්වීම පමණක්ම නොවේ. එය රටක පුරවැසියන්ගේ ආධ්‍යාත්මික වූ චිත්ත සන්තානයන් අවදි කරන්නට සමත් වන්නක් විය යුතු ය. මෙහිදී ජපානය අනුගමනය කරන්නා වූ එක් පිළිවෙතක් ඔබ සමඟ බෙදා හදා ගැනීමට සිතමි. ජපානය අනෙක් රටවල්වල උසස් කෘතීන් සමඟ කරන මෙම ගනුදෙනුව කාගේත් ආකර්ෂණයට ලක් වූවකි. වෙනත් රටවල උසස් කෘතීන් තම රටට ගෙන්වා ගන්නේ සාහිත්‍යමය වශයෙන් ඇගයීමකට බඳුන් කරමිනි. එහිදී හොඳම විදෙස් කෘතියට හිමි සම්මානය පිරිනැමේ. දෙවැනි පියවර එනම් විශිෂ්ට කොටස උදාවන්නේ ඉන් අනතුරුවයි. වෙනත් රටවල සියලුම කෘතීන් තම භාෂාවෙන් පරිවර්තනය කොට ජපානයේ සියලුම පුස්තකාල වෙත බෙදා හරින්නේ වෙනත් රටක අත්දැකීම් රටේ පුරවැසියන් හා බද්ධ කර ගනිමිනි. සාහිත්‍යයේදී අපරිමිත මෙහෙයක් මිනිසා වෙනුවෙන් ඉටු කළ හැකි ය යන්න පසක් කරන සාධකයක් ජපානය විසින් අප කාටත් පෙන්වාදී අවසන් ය.

රොහන්සා නිසලනී

12 ශ්‍රේණිය

බණ්ඩාරනායක මධ්‍ය විද්‍යාලය වේයන්ගොඩ

සත්ත්ව ලොවේ ආඩම්බරකාරයා මොනරා

ඉහළ වෙලේ යන මොනරිදු සුබාවා
පහළ වෙලේ යන මොනරිදු සුබාවා
ඒකගේ පිටේ ගිනිමල් තාරකාවා
මොනර නොවෙයි දෙවියනි දේවතාවා

සොබා දහමේ අපූරු නිමැවුමක් වන සුන්දර වූ දුටුවන් නෙත් වශී කරන ඒ මොනර රුව ඇත්තෙන්ම ලස්සන ය. ලොව උසම පක්ෂියා පැස්බරා වුවත් අප රටේ උසම පක්ෂියා මොනරා ය.

මොනරා සහ කොළ මොනරා වශයෙන් මොනර වර්ග දෙකක් ලොව හඳුනාගෙන ඇත. මොනරාගේ ගැහැනු සත්ත්වයා සෙබඩ වන අතර, සෙබඩ හට මොනරාට තරම් දැකුම්කළු රූපයක් ලබා දීමට සොබාදහම අපොහොසත් වී ඇත. සුන්දර දිදුලන එම පිල් කළඹ සමඟ මොනරාගේ මුළු දිග අඩි අටක් පමණ වේ. මොනරාගේ පිල් කලඹේ පිල් 120-180 අතර ප්‍රමාණයක් පවතී. මොනරා තමන්ට ගැහැනු සතකු වසඟ කරගැනීමට දවසට කිහිප වරක්ම තම පිල් කලඹ විහිදා උජාරු රංගනයක් ඉදිරිපත් කරන්නේ ඇයගේ විශේෂ අවධානය ලබා ගැනීමටයි. මොනර පිරිමි පැටවකු සම්පූර්ණයෙන් වැඩීවීමට වසර තුනක කාලයක් ගතවේ. මොනරා සොබාදහමේ තුලනයට මෙන්ම ජෛව විවිධත්වයට ඉතා වැදගත් සත්ත්වයෙකි. කෙතරම් ජෛව විවිධත්වය රැක ගනු ලැබුවත් පරිසරයේ වියළි තත්ත්වය වැඩි වී මොනර ගහනය වැඩිවී ඇති හෙයින් කෘෂිකර්මාන්තයට අහිතකර තත්ත්වයක් උදාවී ඇත.

දහම යනු සර්වසාධාරණ නිමැවුම්කරුවෙකි. පෙර සඳහන් කළ පරිදි මොනරාගේ දිවියේ එක් කලක පිල් කලඹ හැලී, තිබූ දැකුම්කලු බව අඩු වෙන්නේ කෘෂිකර්මයට සිදු කරන හානියට සොබාදහම දඬුවම් කරන්නාක් මෙන් ය. එනිසා කුමන ප්‍රබලයකුගෙන් තම වරද වසන් වුවද සොබාදහම නම් ඔබට සමාව නොදෙනු ඇත. මොනරාගේ සුන්දරත්වයෙන් ජෛව විවිධත්වය වැඩි වන්නා සේම පරිසර හිතකාමී ලෙස ද දිවි ගෙව්වා නම් මොනර මිතුරාට මීට වඩා සොබාදහම ලැදි වීමට ඉඩ තිබුණි.

ඉතින් අප ද කොතරම් රූප සම්පත්තියෙන් යුතු උවත් තමන්ගේ රටට පරිසරයට වැඩදායි යමක් නොවේ නම් ඔබේ වටිනාකම අඩුවේ. අපි ද මෙය ආදර්ශයට ගනිමින් පරිසරයට ලොබ බඳිමින් දිවි ගෙවමු.

ලාංකේය නර්තනය හැඩ කරන පහතරට නර්තන කලාව

උඩරට, පහතරට හා සබරගමුව වශයෙන් නර්තන විශේෂ තුනකින් සමන්විත වන ලාංකේය නර්තනය අපටම ආවේණික උරුමයකි. මෙම සම්ප්‍රදායයන් ත්‍රිත්වයේම “කලඑළි මංගල්‍යය” නමින් සංස්කෘතික උත්සවයක් පවත්වනු ලබයි. නර්තන හා වාදන කලාව අරඹන ආධුනිකයකු එය මැනවින් ප්‍රගුණ කරලීමෙන් පසු තම ගුරු මවුපිය ආශීර්වාදය මැද, තමා උගත් විෂය එම ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් අභිමුව ශිල්ප දක්වා සමාජගත වීම එම උත්සවයේ සැබෑ අරුත වෙයි.

නර්තන ශිල්පියෙක් නම් සුභ මුහුර්තයට ශීර්ෂාභරණ පැල¼දීම, වාදන ශිල්පියෙක් නම් සුභ මුහුර්තයට තමා ප්‍රගුණ කළ වාද්‍ය භාණ්ඩය තම ගුරුවරයා ලවා ඉණ බැ¼දීම ද මෙහි දී සිදු කරන චාරිත්‍ර අතර වේ. උඩරට සම්ප්‍රදායෙහි “වෙස් මංගල්‍යය” නමින් ද සබරගමු සම්ප්‍රදායෙහි “ගුරුවරම් දීම” යනුවෙන් ද මෙම උත්සවය හඳුන්වනු ලබන අතර, පහතරට සම්ප්‍රදායේදී මෙය “මඩු බැසීම” යන නාමයෙන් ද හඳුන්වනු ලබයි. පාසල් නර්තන විෂය ධාරාවේ මෙන්ම සාමාජීය වශයෙන් ද වඩා ප්‍රචලිතව හා බොහෝදෙනාගේ කතාබහට ලක්ව ඇති පහතරට නර්තන කලාව හා මඩුබැසීම ගැන අපි මඳක් සොයා බලමු.

ශ්‍රී ලංකාවේ බටහිර, නිරිත හා දකුණු මුහුදුබඩ ප්‍රදේශයන්හි ප්‍රචලිතව පවතින “පහතරට නර්තනය” විචිත්‍රවත් ශාන්තිකර්ම රැසකට හා කෝලම් නාට්‍යාංගයන්ට ද උරුමකම් කියයි. පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය ප්‍රාදේශීය වශයෙන් මාතර, බෙන්තර හා රයිගම යන කෝරළවල රංග සම්ප්‍රදායන් තුනකින් ක්‍රියාත්මක වේ. ඒ එක් එක් රංග ශෛලියට අනුකූල වූ අනන්‍යතා ලක්ෂණ එනම් රංග වස්ත්‍රාභරණ, සැරසිලි, ගායන ශෛලිය, වාදන ශෛලිය, ශාන්ති කර්ම, පුද පූජා රටා හා අංග චලනයන්ගේ ස්වරූපය ද වෙනස් වන අතර, භාව ප්‍රකාශන අතුරින් පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදාය සෙසු නර්තන සම්ප්‍රදායන් අබිබවා ඉදිරියෙන් සිටිනු දක්නට ලැබේ.

එකල පහතරට ජනයා ඔවුනගේ නීරෝගි බව, වගා ආරක්‍ෂාව මෙන්ම පලදාව, අවට සතුන් හා පරිසරය යන කරුණු වස්තු විෂය කරගනිමින් දෙවියන් යකුන් හා ග්‍රහයන් යන අය උදෙසා ත්‍රිවිධ ආකාරයකට මෙම ශාන්තිකර්ම සිදුකර ඇත.

දෙවියන්ගේ සතුට වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ පිහිට පතා දෙවියන් උදෙසා සිදු කරනු ලබන ගොවි ජනයා හා බැඳුණු “මඩු ශාන්ති කර්මය” මේ අතරින් විශේෂ වේ. දෙවොල්මඩුව, පුනා මඩුව, ගම්මඩුව, මල්මඩුව, ගිනිමඩුව හා දානමඩුව යනුවෙන් ද ශාන්තිකර්ම රැසක් පහතරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ පවත්වනු ලබයි. “හැල්ලුම්මඩු” නමින් පත්තිනි දෙවියන් ප්‍රමුඛ කරගනිමින් සිදුකරන ශාන්තිකර්මයක් ද මෙහි ඇත.

එමෙන්ම යකුන් සඳහා පවත්වනු ලබන ශාන්තිකර්ම “යක්තොවිල” ලෙස හඳුන්වා ඇත. “සූනියම් යාගය” හෙවත් මැණික්පාල ශාන්තිය, “මහ සොහොන් හා රට යකුම” හෙවත් රිද්දියාගය, දහඅට සන්නිය හෙවත් “සන්නියකුම”, කළුකුමාර සමයම, ඉරමුදුන් සමයම මෙම ශාන්ති කර්ම ලෙස සිදු කරනු ලබයි. ග්‍රහයන් සඳහා බලි හා ග්‍රහ පූජා ශාන්තිකර්ම පවත්වන අතර, එය “ග්‍රහ තොවිල” ලෙස හඳුන්වා ඇත.

මෙහි හසුරුවන ප්‍රධානතම වාද්‍ය භාණ්ඩය නම් “පහතරට බෙරය” යි. එය දෙවොල් බෙරය, යක් බෙරය, රුහුණු බෙරය, ඝෝෂක බෙරය, සමුද්‍රඝෝෂක බෙරය හා දිග් බෙරය යනුවෙන් එකිනෙකට අර්ථවත් තේරුම් ඇතිව විවිධ නම්වලින් හඳුන්වනු ලබයි.

මෙම සම්ප්‍රදායේ කලඑළි බැසීම එනම්, මඩුබැසීමේ චාරිත්‍රයේදී මඩු යාගයක් සිදු කරන අතර, මෙහිදී දෙයාකාරයක චාරිත්‍ර විධි දක්නට ලැබේ. ඒ අනුව ආධුනිකයා කපු පත්තිනි කෙනකු නම් මඩු බැසීමේදී හලං වැඩමවා පත්තිනි නැටීම සිදු කරන අතර, ආධුනික ශිල්පියෙක් නම් වාහල නැටීම සිදු කළ යුතුවේ. මෙම මූලික චාරිත්‍රවලින් අනතුරුව යාගයේ අනෙකුත් නර්තන රඟදැක්වීම් හා කලඑළි බැසීමේදී යක් තොවිලයක් යොදා ගැනීම ද බොහෝවිට සිදු කරනු ඇත. ශාන්තිකර්මවලට පමණක් සීමා නොවූ පහතරට නර්තන කලාව නාට්‍ය අංගයක් වන “කෝලම් නාට්‍ය” කලාවෙන් ද පෝෂිත වේ.

පහතරට බෙර නදත් සමඟ නෙත් පිනවන දේශීය උරුමයක් ලෙස පාරම්පරිකව පැවත එන පහතරට නර්තන කලාවේ ඇති සම්ප්‍රදානුකූල බව රැක ගනිමින් හා අනාගත පරපුර වෙත තව තවත් ව්‍යාප්ත කරමින් අපි අපේ දායාදයන් ආරක්ෂා කරගනිමු.

මෙතුම්ලි මුදලිගේ

11 ශ්‍රේණිය

මධ්‍ය විද්‍යාලය

පිළියන්දල

ලෝකයේ මිනිස් ශිෂ්ටාචාර ඇති වන්නේ ගංගා ආශ්‍රිතව ය. අතීතයේ කෘෂිකර්මාන්තය නඟා සිටුවීමට මෙම ගංගා විශාල සේවයක්කර ඇත.

ආදි මානවයාගේ එදිනෙදා ජීවිතයට අවශ්‍ය ජලය ද සපයා ඇත්තේ මෙම ගංගා ය. ඒ නිසා තමන්ට ජීවය ලබා දුන් ගංගා පූජනීයත්වයෙන් සැලකීමට ඔවුහු පුරුදුව සිටියහ. පරිසරය අලංකාර කිරීම, සතුන්ට වාසස්ථාන සැපයීම, විදුලිබලය නිෂ්පාදනය කිරීම සහ ජනතාවට ජලය සැපයීම ආදී කාර්යයන් රැසක් මෙම ගංගා ඉටු කරයි. වර්තමානයේ ද කෘෂිකර්මාන්තය නඟා සිටුවීමට මෙම ගංගා මහත් වෑයමක් දරයි. ඉතින් පරිසර අලංකාර කරන ලෝකයේ ගංගා ඇසුරින් මෙවර මිහිර පෝස්ටරය සකසනු ලබයි.

ලෙනා ගඟ

ලෙනා ගංගාව රුසියාවේ නැඟෙනහිර සයිබීරියාවේ පිහිටා ඇත. මෙම ගංගාව ආක්ටික් සාගරයට ගලා බසියි. ලෙනා ගංගාවේ දිග කිලෝමීටර් 4294ක් පමණ වේ. මෙම ගංගාව ආරම්භ වන්නේ මධ්‍යම සයිබීරියාවේ පිහිටි කඳු පන්තියක් වන බයිකල් කඳුකරයේ , බයිකල් විලට බටහිර දෙසින් ය.ලෙනා ගංගාව ඊසාන දෙසින් ගලා බසියි. මෙම ගංගාව එහි ජීවත්වන ජනතාවට මහඟු කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ලෙනා ගංගාව පහත්බිම් ප්‍රදේශ ඔස්සේ ගලා යන ප්‍රදේශවල පිපිඤ්ඤා, අර්තාපල්, තිරිඟු සහ බාර්ලි වැනි විවිධ භෝග වර්ග වාණිජමය වශයෙන් වගා කරනු ලබයි. සතුන් පාලනය කිරීම ද මෙහි බහුලව දක්නට ලැබේ. සංක්‍රමණික පක්ෂීහු විශාල ප්‍රමාණයක් මෙහි වාසස්ථාන සාදා ජීවත් වෙති.

කහ ගඟ

කහ ගඟ පිහිටා තිබෙන්නේ චීනයේ ය. චීනයේ දෙවැනි දිගම ගංගාව වන්නේ කහ ගඟයි. කහ ගඟ කිලෝ මීටර් 5,464ක් පමණ දිගින් යුක්ත වේ. බටහිර චීනයේ කිංහයි පළාතේ බයාන් හාර් කඳු මුදුනින් කහ ගඟ ආරම්භ වේ. එලෙස ආරම්භ වන කහ ගඟ චීනයේ පළාත් නවය හරහා ගලාගෙන ගොස් බොහායි මුහුදට වැටෙයි. කහ ගඟෙහි දිග කිලෝ මීටර් 5464ක් පමණ වේ. කහ ගඟෙහි මුළු ද්‍රෝණියේ වර්ග ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් 742,443ක් පමණ වෙයි. කහ ගඟ කොටස් තුනකින් යුක්ත වේ. එනම් කඳු සහිත ඉහළ මාර්ගය , සානුවක් හරහා මැද මාවත සහ පහත් තැනිතලාවක් හරහා මාර්ගය වශයෙනි.

සතුන්ට ජීවත් වීමට ආකර්ෂණීය ස්ථානයක් වන්නේ කහ ගඟයි. මෙහි සත්ත්ව විශේෂ මෙන්ම ශාක ප්‍රභව ද දක්නට ලැබේ. කහ ගඟෙහි ශාක විශේෂ 1542ක් දැනට හඳුනාගෙන තිබේ. ඒ අතරින් වර්ධක ශාක විශේෂ 393ක් පමණ හමු වී තිබේ.

Sao Francisco  ගඟ

Sao Francisco  ගඟ බ්‍රසීලයේ විශාලතම ගංගාවයි. මෙම ගංගාව කිලෝමීටර් 2914 ක් පමණ දිගකින් යුක්ත වේ. යටත් විජිතකරණයට පෙර ආදිවාසීන් මෙම ගංගාව ඔපරා ලෙස හඳුන්වා ඇත. Sao Francisco  ගඟ වර්තමානය වන විට වෙල්හෝ චිකෝ ලෙස හඳුන්වයි. මෙම ගංගා ද්‍රෝණියේ මත්ස්‍ය විශේෂ 200කට අධික ප්‍රමාණයක් ජීවත් වෙති. ද්‍රෝණියේ ඉහළ , තෙත් කොටසෙහි සෙරාඩෝස් ලෙස හඳුන්වන සැවානා විශේෂ සහ පතනශීලි ගස් වනාන්තරවලින් වැසී තිබේ . කොහොඹ පතොක්, කෝමාරිකා සහ වැනිලා ශාක ද මෙහි වර්ධනය වේ. කටු සහිත කොළ සහිත ශාක සහ විවිධ පතොක් වර්ග ද මෙහි තිබේ. ආර්ථිකමය වශයෙන් ප්‍රයෝජනවත් කෙඳී සඳහා භාවිත කරන කැරෝවා ශාකය ද මෙම පරිසරයේ දක්නට ලැබේ. මෙම ගංගාව, ගංගා සහ ඇළ දොළ 168කින් ජලය ලබා ගන්නා අතර, එයින් 90ක් දකුණු ඉවුරේ ද 78ක් වම් ඉවුරේ ද වේ.

මිසිසිපි ගඟ

මිසිසිපි ගඟ අමෙරිකානු මහාද්වීපයේ නැඟෙනහිර දෙසින් පිහිටා ඇත. අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ වැදගත්ම ගංගාව වන්නේ මිසිසිපි ගඟයි. එයට හේතුව වන්නේ රටෙන් අඩක් පමණ ආවරණය වන ලෙස පිහිටා ඇති දිගම ගංගාව මෙය නිසා ය. මෙම ගංගාව සංස්කෘතියට හා සමාජයේ දියුණුවට විශාල දායකත්වයක් ලබාදී ඇත. මිසිසිපි ගඟ, කඳු හරහා ගමන් කරයි. මෙක්සිකෝ බොක්කෙන් මෙම ගඟ අවසන් වේ. මිසිසිපි ගඟේ මුළු දිග කිලෝමීටර් 3766ක් පමණ වේ. මෙම ගංගාව ජෛව විවිධත්වයෙන් හා භූ විද්‍යාත්මක අංගවලින් පොහොසත් ගඟකි. මිසිසිපි ගඟෙහි ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ දක්නට ලැබේ.

කොංගෝ ගඟ

කොංගෝ ගඟ අප්‍රිකාවේ බලවත්ම ගංගාවයි. මෙම ගංගාව කිලෝමීටර් 4700ක් පමණ දිගකින් යුක්ත වේ. කොංගෝ ගංගාවේ ගැඹුර අඩි 700 ක් පමණ වේ. අප්‍රිකාවේ දෙවැනි දිගම ගංගාව කොංගෝ ගංගාවයි. කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය මෙන්ම කොංගෝ-බ්‍රසාවිල්, කැමරූන්, මධ්‍යම අප්‍රිකානු ජනරජය , බුරුන්ඩි, ටැන්සානියාව, සැම්බියාව සහ ඇන්ගෝලාවේ කොටස් කොංගෝ ගඟ ආවරණය කරයි. කොංගෝ යන්නෙහි අදහස වන්නේ උතුම් යන්නයි. කොංගෝ රාජ්‍යයේ නමට අනුකූලව ගංගාවේ නම තබා ඇත. කොංගෝ ද්‍රෝණිය වැසි වනාන්තර ,අද්විතීය ශාක හා සත්ත්ව ජීවීන්ගේ නිවහන වේ. විද්‍යාඥයන් පවසා ඇත්තේ මෙම දැවැන්ත වැසි වනාන්තරයේ නිවර්තන ශාක විශේෂ 10,000ක් පමණ දක්නට ලැබෙන බවත් එයින් 30% ක් පමණ ලෝකයේ වෙනත් තැනක දක්නට නොලැබෙන බවත් ය. කොංගෝ ද්‍රෝණිය ක්ෂීරපායි විශේෂ 400ක්, පක්ෂි විශේෂ 1,000ක් සහ මත්ස්‍ය විශේෂ 700ක් පමණ ජීවත් වෙති. ලෝක වනජීවී අරමුදලට අනුව මිනිසුන් වසර 50,000ක කාලයක සිට කොංගෝ ගංගා ද්‍රෝණියේ ජීවත් වී ඇත.

හැන් ගඟ ( Han river)

හැන් ගඟ දකුණු කොරියාවේ ප්‍රධාන ගංගාවකි. මෙම ගංගාවේ අතු ගංගා සහ ජලාපවහන ද්‍රෝණි උතුරු කොරියාවේ ඇත. Yalu Tumen  සහ Nakdong  ගංගාවලට පසුව කොරියාවේ සිව්වැනි දිගම ගංගාව හැන් ගඟයි. මෙම ගඟෙහි දිග කිලෝමීටර 514ක් පමණ වේ. හැන් ගඟ කොරියානු අර්ධද්වීපයේ නැඟෙනහිර කඳුකරයේ කුඩා ගංගා දෙකක් ලෙස ආරම්භ වේ. මෙම ගංගාව කොරියානු ඉතිහාසයේ වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටුකර ඇත. කොරියාවේ රාජධානි තුන මෙම භූමිය පාලනය කිරීමට උත්සාහ ගත් අතර, හැන් ගංගාව චීනයේ කහ මුහුද හරහා වෙළෙඳ මාර්ගයක් ලෙස භාවිත කරන ලදි. මෙම ගංගාව දකුණු කොරියානුවන් මිලියන 12කට අධික පිරිසකට ජල මූලාශ්‍රයක් ලෙස සේවය කරයි. හැන් ගඟේ පහළ කොටසෙහි පදිකයන්ගේ ඇවිදීමේ මාර්ග, බයිසිකල් මාර්ග, පොදු උද්‍යාන සහ ආපනශාලා පිහිටා ඇත. කොරියානු ඉතිහාසය පුරා හැන් ගඟ විවිධ නම්වලින් හඳුන්වා ඇත.

යමුනා ගඟ

යමුනා ගංගාව ඉන්දියාවේ දිගම අතු ගංගාවයි. මෙම ගංගාවේ දිග කිලෝමීටර 1376ක් පමණ වේ. යමුනා ගංගාව සෑම වසර 12කට වරක් පැවැත්වෙන හින්දු උත්සවයක් වන කුම්භමේලා අඩවියක් වන අලහබාද්හි ත්‍රිවේනි සංගම්හිදී ගංගානම් ගඟ සමඟ ඒකාබද්ධ වේ. යමුනා ගංගාව හින්දු ආගමේ ඉතා ගෞරවයට පාත්‍ර වන අතර, යමුනා දෙවඟන ​​ලෙස වන්දනාමාන කරයි . යමුනා යනු ස්වර්ගයේ ගංගාවක් ලෙස සැලකේ. මිලියන 57කට ආසන්න ජනතාවක් යමුනා ගඟේ ජලය මත යැපෙනු ලැබේ. යමුනා යන නම සංස්කෘත “යම” යන වචනයෙන් බිහි වී ඇති බව පෙනේ. එහි තේරුම නිවුන් යන්නයි. Cyprinidae  පවුලේ මත්ස්‍යයන් ගඟේ දක්නට ලැබෙන විවිධ මත්ස්‍ය විශේෂවල ආධිපත්‍යය දරයි. කැට්ෆිෂ්, තිලාපියා, කාප් ඇතුළු මත්ස්‍ය විශේෂ 93ක් පමණ යමුනා ගඟේ ජීවත් වෙති.

නයිල් ගඟ

ලොව දිගම ගඟ ලෙස සලකනු ලබන්නේ නයිල් ගඟයි. “අප්‍රිකානු ගංගාවල පියා” යන නමින් ද මෙම ගංගාව හැඳීන්වේ. මෙම ගංගාව ඊසාන දිග අප්‍රිකාව හරහා ගලා ගොස් මධ්‍යධරණී මුහුද හා සම්බන්ධ වෙයි. නයිල් නදියේ දිග කිලෝමීටර් 6650ක් පමණ වේ. මෙම ගංගාවට වර්ග කිලෝමීටර් 3,349,000ක පමණ ජල පෝෂක කලාපයක් ද අයත් වේ. ටැන්සානියාව, කොන්ගෝ රාජ්‍යය, කෙන්යාව, උගන්ඩාව, ඉතියෝපියාව, සුඩානය හා ඊජිප්තුව හරහා නයිල් නදිය ගලා බසියි. වර්ෂය පුරාම ජලයෙන් පිරි ගඟක් වන හෙයින් ඉහළ උෂ්ණත්වයක් සහිත ප්‍රදේශවල පවා කෘෂිකාර්මික කටයුතු වෙනුවෙන් නයිල් නදිය භාවිත කරනු ලැබේ. නයිල් නදිය ජල ප්‍රවාහන මාර්ගයක් ලෙස ද ප්‍රචලිත වේ.

යෙනිසි ගඟ

යෙනිසි ගංගාව ආක්ටික් සාගරයට ගලා බසින විශාල ගංගාවයි. රුසියාවේ දිගම ගංගාව වන මෙය මොංගෝලියාවෙන් ආරම්භ වේ. යෙනිසි ගංගාවේ දිග කිලෝමීටර් 3487ක් පමණ වේ. මෙම ගඟේ ගැඹුර අඩි 45ක් පමණ ය. යෙනිසි ගඟ රුසියානු ජනතාවගේ ජීවනාලිය වේ. මෙම ගංගාවේ හා එහි අතු ගංගා ආශ්‍රිතව නිර්මාණයකර ඇති ජල විදුලි බලාගාරවලින් ජනනය කරනු ලබන විදුලිබල ප්‍රමාණය කිලෝවොට් මිලියන 25ක් පමණකි. යෙනිසි ගංගාවේ මත්ස්‍ය විශේෂ 55ක් පමණ ජීවත් වෙති.

මීකොං ගඟ

මෙම ගංගාව නැඟෙනහිර ආසියාවේ සහ අග්නිදිග ආසියාවේ මායිම් ගංගාවකි. මීකොං ගඟ ලොව දොළොස්වැනි ගංගාව වන අතර, ආසියාවේ තුන්වැනි ගංගාව වේ. මෙම ගංගාවේ දිග කිලෝමීටර් 4900ක් පමණ වේ. මීකොං ගඟ මියන්මාරය, ලාඕසය , තායිලන්තය , කාම්බෝජය සහ දකුණු වියට්නාමය හරහා මෙම ගංගාව ගලා බසියි.

මීකොං ගංගාව, ටිබෙටය සහ අග්නිදිග ආසියාව අතර ප්‍රධාන වෙළෙඳ මාර්ගයකි. මෙහි ශාක විශේෂ 20,000ක් , ක්ෂීරපායි 430 ක්, පක්ෂීන් 1200 ක්, මත්ස්‍යයන් 850ක් මෙන්ම උරගයන් සහ උභයජීවීන් 800ක් පමණ ජීවත් වෙති.

ශිෂ්‍ය නායක නායිකාවන් වෙත පදක්කම් පැලඳවීම

හිඟුරාණ පැරැණිගම අම්පාර සිද්ධාර්ථ ප්‍රාථමික විද්‍යාලයේ ශිෂ්‍ය නායක නායිකාවන් වෙත පදක්කම් පැලඳවීම පසුගියදා සිදු කෙරිණි. විද්‍යාලයේ වැඩ බලන විදුහල්පතිනි ඉනෝකා දිශානි මහත්මියගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවැත්වුණු මෙම උත්සවයට අම්බලන්ඔය ශ්‍රී රාහුල ප්‍රාථමික විද්‍යාලයේ විදුහල්පති ප්‍රියන්ත ගුණසේකර මහතා සහ එක්ගල්ඔය ප්‍රාථමික විද්‍යාලයේ විදුහල්පතිනිය ඉනෝකා මල්කාන්ති මහත්මිය ද ආරාධිතයන් ලෙස සහභාගි වූහ.

දමන සමූහ කේ. ඒ. මෛත්‍රීපාල

සිඟිති පොළ

මා/ග/ තලකිරියාගම මහා විද්‍යාලයේ 01 ශ්‍රේණියේ සිසු දරුවන් විසින් පරිසරය විෂයට සමගාමීව පවත්වනු ලැබූ සිඟිති පොළ පාසල් භූමියේදී පසුගිය 29 වැනිදා පැවති අතර, මෙම අවස්ථාවට පාසල් විදුහල්පතිතුමා ඇතුළු ආචාර්ය මණ්ඩලය ද, සිසු දරුවන් ඇතුළු මවුපියන් ද සහභාගි වූහ.

උතුරේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනයට යුද හමුදාවෙන් අත්වැලක්

යාපනය හා කිලිනොච්චිය ප්‍රදේශවල දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනික කටයුතු හා සමාජීය අවශ්‍යතා සඳහා ඉදි කෙරෙන සිමික් උද්‍යාන දෙක ජනතා අයිතියට පත්කිරීම යුද හමුදාපති විකුම් ලියනගේ මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පසුගිය 31 දින සිදු කෙරිණි.

උතුරේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනික හා සමාජීය අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට මෙන්ම අධ්‍යාපන ආයතනවලට සහයෝගය ලබාදීමේ අරමුණින් මෙම බහු කාර්ය උද්‍යාන ආරම්භ කිරීම ක්‍රියාත්මක කෙරිණි. යුද හමුදාපති ලුතිනන් ජෙනරාල් විකුම් ලියනගේ මහතාගේ උපදෙස් මත යාපනය ආරක්ෂක සේනා ආඥාපති මේජර් ජෙනරාල් චන්දන වික්‍රමසිංහ මහතාගේ මඟපෙන්වීමෙන් මෙම උද්‍යාන ඉදි කළේය. අධ්‍යාපන ප්‍රදේශවල පහසුකම්, සනීපාරක්ෂක පහසුකම් ශාරීරික ව්‍යායාමවල යෙදීමට හා ක්‍රීඩාවන්හී යෙදීමට අවශ්‍ය පහසුකම් ඇතුළු විශේෂාංග රැසකින් එම උද්‍යාන සමන්විත වේ. යාපනය, පලාලි හා කිලිනොච්චිය ප්‍රදේශවල ඉදිකළ එම බහු කාර්ය උද්‍යාන දෙක ජනතා අයිතියට පත් කිරීම යුද හමුදාපති ලුතින් ජෙනරාල් විකුම් ලියනගේ මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් සිදු කෙරුණු අතර, පාසල් සිසුන්ට උපකරණ ප්‍රදානයකිරීම ද මීට සමගාමීව සිදු කළේය. මෙම වැඩපිළිවෙළ උතුරේ සෙසු ප්‍රදේශවල ද ක්‍රියාත්මක කිරීම යුද හමුදාවේ අරමුණ වී ඇත. යුද හමුදාවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් මෙන්ම යුද හමුදා සේවා වනිතා ඒකකයේ සභාපතිනි ජානකී ලියනගේ මහත්මිය ඇතුළු පිරිසක් මෙම අවස්ථාවට එක්වූහ.

කැබිතිගොල්ලෑව සමූහ එස්. ජී. උබේපාල

තඹුත්තේගම දැඩි පන්දු ක්‍රිකට් තරගාවලිය

දැඩි පන්දු ක්‍රිකට් තරගාවලියක් දෙදිනක් පුරා තඹුත්තේගම මහවැලි ක්‍රීඩාංගණයේදී පැවැත්විය.

මේ සඳහා අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික් අධ්‍යාපන බලප්‍රදේශය තුළ පාසල්වල ළමුන්ගේ එකමුතුවකින් පුහුණුව ලැබූ වයස අවුරුදු 15 න් පහළ, 13න් පහළ, 11න් පහළ පාසල් ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවෝ 67ක් මේ සඳහා සහභාගි වූහ. මෙය සංවිධානය කරනු ලැබුවේ තඹුත්තේගම නර්ශන් ක්‍රිකට් ඇකඩමිය විසින් ය.

මෙම තරගාවලිය අගෝස්තු මස 31 හා සැප්තැම්බර් 01 යන දෙදින තුළ මහවැලි ක්‍රීඩාංගණයේ දී පැවැත්විය.

හියුමත්ත රත්නායක මහතා ප්‍රධාන පුහුණුකරු ලෙසත්, සහයක පුහුණුකරු ලෙස අකිල උදය මහතාත් සමඟ ඉන්දික උදයංග මහතාත් මෙම පාසල් ළමයින් වෙනුවෙන් අනගි සහයක් ලබා දුන්හ. පුංචි හපනුන්ගේ දැඩි පන්දු ක්‍රිකට් තරගාවලිය දෙදිනක් පුරාම ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් ආයතනයේ විනිසුරුවරුන්ගේ පූර්ණ අධීක්ෂණය යටතේ පැවැත්වීම ද විශේෂත්වයක් විය.

තලාව සමූහ – බ්.ඩබ්.ඩ්. ධර්මකීර්ති

“ඒ කංචු. උඹ තාම විවේක ගන්නවද?” පිටෝවිටේ ඩැනී ඇසුවේ ය. ආත්තම්මාට අසුවෙන්නට ඔහු වැඩිපුර අපේ ගෙදර එන්නේ නැත. ආත්තම්මා ද ඔහුට මනාප නැත. ඒත් අප්පච්චී කුඹුරු වැඩට ඩැනී හෝ තාත්තා කතා කර ගනී.

“කංචු මොකද අද කරන්නේ?”

“ අද මුකුත් හිතුවෙ නෑ…”

“මට නම් උණ ගස් කීපයක් කපාගන්න විදානෙ මහත්තය එන්න කීවා. කංචුත් එනව ද? යමු”

“මට හිස රුජාවයි. අද නම් යන්න බෑ” මම කීවෙමි.

“මේ පිටෝවිටේ ළමයට කන්න දෙයක් දෙන්න හාමිනේ. ඒ දරුව ආවෙ වැඩකට”අප්පච්චි අම්මාට කීවා ය.

“දරුවො එහා පැත්තෙන් එන්න” ආත්තම්මා පුදුම කරුණාවකින් කතා කළා ය.

“හැමදාම සෙල්ලම් කරල බැහැ නේ. විභාග ප්‍රතිඵල එනකම් ඔය මොනා හරි කොරන්න එපාය. ..” අප්පච්චී ද කීවේය.

“කෝ…….අපේ දරුව යන්නැද්ද දරුවො?” අප්පච්චී ඩැනීගෙන් මා ගැන විමසනවා ඇසුණි.

“හිස රුජාවයි කියන්නෙ.”

ඕව තාම කරල නැහැනේ. මහ බොරු ඇඟවල්.” අප්පච්චී කීවේ ය.

කරුණෙත්, විමලෙත් ආවෝය. “මොකද තාම ඇඳේ….?”

“මගේ ඇඟට හරිනෑ විමලෙ.”

“මටත් ටිකක් තෙහෙට්ටුයි තමා. ඒ වුණාට මං හිතුවේ රුක් අත්තනගොඩ කන්දෙ මාරගස් බෙන්වල ඉන්න ගිරා පැටව් එකෙක් දෙන්නෙක් අල්ල ගන්න.”

“අපෝ අද නම් බෑ බං. අද අප්පච්චි උණගස් වගයක් කප්පනව. ඔන්න ඩැනිත් ආව. මටත් කතා කරල ගියේ”

“ආ…………………..මේ………..කරුණෙ පුතයි විමලෙ දරුවයිත් ඇවිදින් තියෙන්නෙ.” කාමරයට එබී බැලූ ආත්තම්මා කීවාය.

“ගමන ගෙහුං ආවට පස්සෙන් පහු එන්න බැරි වුණා නේ. ඒකයි මේ ආවෙ”

“ඉතින් පුතාල කාලද උදේට?”

“ඔව් ආත්තම්මා. ඒ වුණාට තාම හරි තෙහෙට්ටු ගතියක් දැනෙනව. කංචුට මොකද අව් පූටකේ පයින්ම ගාටලා. ඒක නිසා වෙන්න ඇති.”

“අනේ, අපිටත් එහෙම තමයි ආත්තම්මා….”

“ඒ වුණාට ඩැනිය නම් වැඩ. ඌ ගෙදරටත් වියදම් කරනව. තාත්තා හැමදාම ලෙඩා හතිය නේ. ඒ මනුස්සයට වැඩ කරන්න බෑ. තමන්ගෙ අමාරුවට වැඩිය පවුලෙ අමාරුව දැකලා ඇහැපියාගෙන ඉන්න එක්කෙනෙක් නෙවෙයි ඒ දරුවා” අම්මා කීවා ය.

“ඔයාට අමාරු නේ. අපි එහෙමනම් යන්නම්.”

මද්දු අයියාත්, මහතුන් මාමාත් කපන ලද උණගස්වල කිනිති කපා දමා සුද්ද කරනු ලබන්නේ ඩැනියා විසිනි. කළු අප්පුවෙත් උණගස් ඕවිටට ගෙන ඒමට උදව් විය.

‘ඩැනීටත් අමාරු ඇති ආත්තම්මේ පුදුමයි ඌ අදම වැඩට ආව.”

“නැති බැරිකම්. ඕනකම තියෙන කොට එහෙම තමා. ඔය ගොල්ලන්ට ඒවා තේරෙන්නෙ නෑ. කෑම පංගුව ළඟට එන හින්ද” ආත්තම්මා කීවා ය.

“හරි ……..හරි… මමත් රස්සාව කරල ආත්තම්මට පෙන්නන්නම් කො” මම කීමි.

“අනේ, මගේ කට” කී ඇය නොමනාපයෙන් මෙන් ඉවතට ගියා ය.

“අද ඩැනිය වැඩ නිසා මුකුත් කරන්න බෑ. නැත්නම් කන්ද නැඟලා ගිරා පැටව් හොයන්න යන්න එනවා.” මම කීමි. “වැඩේ ඕන වුණාට කංචු මේ වෙලාවෙ ඒව කරන්න ගියොත් අපි ලොකු අමාරුවක වැටෙන්නෙ.” විමලේ කියයි.

සැදෑ හිරු අහස පුරා නේක වරුණ සළු වපුරා සැඟවී සැඟවී ඔච්චම් කරමින් සිට පුවක් ගහ හේන් කන්දෙන් එපිටට පැන ගත්තේ ය.

කපන ලද උණ ගස් දෙකට පලා හතරට පලා මිදුලේ පසෙක තුනීකර ඇත.

“හිච්චි මලය උඹැහෙට හෙට එන කොට ලිහිණිය කෝටු මිටියක් හෝ මයිලා කරටි කිහිපයක් හරි පොතු ගහගෙන එන්න පුළුහන් වෙයි නේද?”

“අපෝ බැරිකමක් නෑ. අර මහවලට උඩින් හරිය ලිහිනියා ගාලක් නේ. කෝටු කපාන ආවට පට්ට බේරගෙන එන්න බැරිවෙයි. මෙහෙදින් තමා පට්ට සුද්ද කරගන්න වෙන්නෙ. නිකම් බොරුවට මයිල කරටි උහන් එන්න ඕනි නෑ. මදි වුණොත් ඔය ඉවුර අයිනට ගෙහුං කපා ගෙන එන්න බැරියැ.”

“හොඳා. එහෙනම් එහෙම බලමු. මේ වටේ බැඳපු වැට දැන් තැනින් තැන කැඩිලා ගිහින්. කෙහෙල් පැලයක් වත් තියා ගන්න බැහැනේ. හෙට කණූු කෑලි ටික හිටෝලා අහවරක් කරල පහු වෙන්දාට හරහ පටි වෙළමු.” අප්පච්චී හෙට වැඩ ගැන සැලසුම් කළේ ය.

අප්පච්චීගේ වැඩට සම්බන්ධ නොවුණහොත් කිසිම දෙයක් කරගන්නට නොලැබෙන බව මම හොඳා කාරවම දන්නෙමි. ඒ නිසා හෙට කියන දවසේ අප්පච්චිට උදව් වන්නට අපි තීරණය කළෙමු.

එවැන්නක් දැනුම් නොදීම ඔවුන් වැඩ කරන විට අපි ද අතරමැදින් පැන උදව් වීමට උනන්දු වීමු.

හීන් පිනි කඳුළු පොළොව සිපගනිද්දී මල්ලි පාසල් යෑමට සූදානම් විය. විමලෙගෙ මල්ලි කිරා, මල්ලි එනතුරු පාරට වී සිටියේ ය.

“අද අයියලා කොහෙද යන්නෙ?” ඔහු මගෙන් ඇසුවේය.

“කොහෙවත් යන් නෑ මල්ලි. මෙන්න මේ වැට හදා ගන්න පොඩ්ඩත්තක් උදව් වෙන්නයි හිතාන ඉන්නෙ?”

“අපේ අයියත් එයිද දන්නෙ නෑ. ඔන්න උදේම රෙදි ගොන්නක් හෝදනවා දැක්ක.”

“එහෙමද මල්ලි. ආවොත් නම් හොඳයි” මම කීවෙමි.

“අපි යමු කිරා” කියමින් මල්ලි පාරට ආවෙන් දෙදෙනාම පාසල බලා යන හැටි මම බලා සිටියෙමි.

“මේ ලොකු දරුවො නරකද දැන් දත කට මැදගෙන කාල බීල ඔය කරන වැඩක් කර ගත්ත නම්…..” ආත්තම්මා කීව ද මම කිසිවක්ම නොකීවෙමි.

ඩැනිත් කළු මාමත් පාන්දරම පැමිණ ලිහිනියා පට්ට ගලවමින් සිටිය හ. අප්පච්චී අප්පු මාමාට වැට මායිම් බේරන හැටි කියා දෙමින් සිටියේය.

“කංචු පුතේ. යාළුවොත් එක්ක ගෙහුං අර ඉඹුල් කිරිබත් කැටයක් කාලා තේ ටිකක් සප්පායන් වුණා නම්” අම්මා කීවාය.

කවුරුත් තේ බී අවසන් වූ පසු කරුණෙත්, සුගතෙත් ආහ. ඔවුන් ද අප හා එකතු වී තේ බීවෝය.

වැඩක් ඇතුවා හෝ නැතුවා වුවද මුළුතැන්ගේ ආලින්දයේ මේසය උඩ කෑම වරදින්නේ නැත. කවුරුන් හෝ පිටින් ගෙදරට ආවත් මොනවා හෝ නොකා නොබී යන්නට සිදු නොවේ.

එය සෑමදාම එසේ ය. එය පරම්පරාවෙන්ම පැවත ගෙන එන සිරිතකි.

“අනේ විදානෙ මහත්තයා කූඩැල්ලන් නම් හොඳ හැටි අවදිවෙලා. මනිනවා. මිනින්දෝරුවො ටික වැඩට බැහැලා.” අප්පු මාමා කීවේ ය.

“ඒ උන් කියන්නෙ අපි වැඩ පටන් ගත්තා කියලා.” අප්පච්චී කීවේ ය.

ඔය අල්ල පනල්ලේ අප සිව් දෙනා එතැනැට සම්බන්ධ වීමු.

“ආ……………කට්ටිය මේ අද කොහෙවත් යමින් ගමනද?”

“නෑ……….නෑ……..විදානෙ මාමා…. මේ කංචු වෙනුවෙන් උදව්වටයි ආවෙ” විමලෙ කීවේ ය.

“හප් බොල………?” කියා අප්පච්චි සතුට පළ කළේ ය.

කරුණෙත්, විමලෙත් වළවල් පැත්තක්ම හෑරුවේ ය. ඩැනී එක මිම්මකට කපන ලද උණ ගස් එහි දමා පස් තද කළේ ය.

අප්පු මාමත්, කළු අප්පු මාමාත්, බන්දු සේනත් අපට විරුද්ධ පැත්තේ වළවල් හෑරු අතර, නන්දෙ අයියා උණ බම්බු සිටුවා තද කරමින් සිටියේ ය.

අපි ඉක්මණින් කණු සිටුවා අවසන් කළෙමු.

“අයියෝ…..හතර දෙනෙක් ඉඳලාත් පරාදයි.” විමලෙ කීවේය.

“නන්දෙ විතරයි ඉලන්දාරි ගැටයකුට ඉන්නෙ. අපි නාකි උන්දලා. තමුන් ළඟ හයි හත්තිය තියෙන ගැටව්. අපේ තරගයක් නෑ. හොඳ දරුවෝ” අප්පු මාමා කීවේ ය.

රත්නා කහඳගම