ආදරණීය දුවේ පුතේ, ශාක පත්‍ර ගැන මේ වන විටත් දැනුමක් පුංචි ඔබට ඇති. එහෙත් ඒවායේ ස්වභාවය සහ ගුණ පිළිබඳ වඩාත් හොඳීන් අවබෝධකර දීම වෙනුවෙන් මෙවර මිහිර පෝස්ටරය සැකසේ. ඔබ ජීවත්වන පරිසරයේ විවිධ ශාක තිබෙන අතර, ඒවායේ පත්‍ර විවිධ හැඩ ගනියි. එමෙන්ම ඒවායේ ස්වභාවය එකිනෙකට වෙනස් ය. මේ පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගැනීම වැදගත් ය. එම නිසා තෝරා ගත් ශාක පත්‍ර කිහිපයක් පිළිබඳ විස්තරයක් මෙවර අපි ඔබට කියමු.

ලුණුවිල ශාකය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Virachola isocrates

විසිතුරු ජලජ පැළෑටියක් ලෙස ද මේ ශාකය වගා කළ හැකි ය. කොළ ඉතාමත් කුඩා ය. තෙත් ස්වභාවයක් ගනියි. කොළ සෑදීමේදී පොකුරු වශයෙන් සෑදෙයි. කුඩා දරුවන්ගේ මතක ශක්තිය වර්ධනය කිරීමට ලුණුවිල ශාකයේ කොළවලට හැකියාව තිබේ. මාංශ පත්‍ර කුඩා බැවින්, කුඩා ශාක ඉත්තක් පොකුරක් සේ දිස්වෙයි. ස්නායු දුර්වලතා තිබෙන අයට මෙහි පත්‍ර ඉතාමත් ගුණදායක ය.

ගොටු කොළ ශාකය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Mangitera indica

ආයුර්වේද ඔසුවක් ලෙස ගොටුකොළ පිළිගනියි. වැල්ගොටු කොළ, ගස් ගොටු කොළ වශයෙන් දෙවර්ගයකි. වැල්ගොටු කොළ පත්‍ර සිනිඳු ය. මෘදු ය. ගස් ගොටු කොළවල කොළ ගොරෝසු ය. මෙයින් වැල් ගොටුකොළ ඉතාමත් ගුණදායක හිස් කෙස් වැඩීමට, ශරීරයේ දැවිල්ලට ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීමට, ඇදුමට දියවැඩියාවට ඖෂධයකි.

කහ කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Curcum longa

මෙම පැළෑටිය බහුවාර්ෂික පැළෑටි ය. මෙහි කොළ දිග ය. එක් එක් කොළයේ පිහිටීම වෙනස් ය. පත්‍රයට ඇත්තේ සරල මතුපිටකි. පත්‍ර ගසේ එකිනෙක මත පඳුරක් ආකාරයට වැඩේ.

කතුරුමුරුංගා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Sesbanla grandiflora

කතුරුමුරුංගා කොළ ඉතාමත් කුඩා ය. ගුණදායක ය. ඉක්මණින් කැඩී වැටෙන සුළු ය. කෘමි රෝගවලට ඉතාමත් ඉක්මණින් ගොදුරු වේ. ජලවහනය දුර්වල වුවොත් පත්‍ර හැකිලෙයි. කොළය තිත්ත රසයෙන් යුක්ත වුවත්, මැල්ලුම් ලෙස හෝ තෙල් දැමීමෙන් රසවත් ආහාරයක් සකස් කරගත හැකි ය.

පොල් පලා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Aroaranthaceae

මෙහි පත්‍රය කුඩා ය. පත්‍රවල එතරම් තද පැහැති කොළ වර්ණයක් නොමැත. තිබෙන්නේ ළා පැහැති කොළ වර්ණයකි. එක පැඳුරක කොළ රාශියක් තිබේ. කැස්ස, මුත්‍රා දැවිල්ල, හෘද රෝගවලට, පොල්පලා ගුණදායක ය. බොහෝවිට වේලාගත් පොල්පලා තම්බාගෙන ඔසු පැන් ලෙස පානය කළ හැකි ය.

සියඹලා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Tamarindusindica

පත්‍ර ඉතාමත් කුඩා ය. කුඩා පත්‍රයට එක් ප්‍රධාන නාරටියක් ඇත. මේ නිසා අත්තක පොකුරු වශයෙන් දිස්වේ. සියඹලා කොළ තම්බා සාදාගත් වතුර බඩේ අමාරු සඳහා ඉතාමත් වැදගත් ය. සියඹලා කොළවල කාබෝහයිඩ්‍රේට්, යකඩ, පොස්පරස් අඩංගු ය. එමෙන්ම ශරීරයට අවශ්‍ය විටමින් වර්ගයක් වන විටමින් සී බහුලව තිබේ.

දෙළුම් කොළ

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Virachola isocrates

දෙළුම් කොළය ඉතා කුඩා ය. තැම්බූ දෙළුම් කොළ ඇස් සේදීමට ගනු ලබයි. එමඟින් ඇස්වලට සිසිලසක් ලබාදෙයි. දිගින් දිගටම අක්ෂි රෝගවලින් පෙළෙන අයට

ගුණදායක ය. දෙළුම් කොළවල සුදු පුල්ලි හටගැනීම දක්නට ලැබේ. මෙවිට ශාකය පෝෂණ ගුණයෙන් දුර්වල වී ඇති බවත්, රෝගී තත්ත්වයකට ගොදුරු වූ බවටත් පැහැදිලි වේ.

අඹ කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Mangitera indica

අඹ කොළ දිගටි ය. ගොරෝසු ය. පත්‍රයේ ප්‍රධාන නාරටිය දිග අතට පිහිටා ඇත. අනෙකුත් නාරටි සිහින්ව දැලක් එලූ ආකාරයට පිහිටා තිබේ. පත්‍රයේ සුවඳින් අඹ විශේෂය හඳුනා ගැනීමට හැකියාවක් තිබේ. පත්‍රයේ කිරි ද ඉතාමත් සැර ය. පත්‍රවල කුඩා දුඹුරු පැහැති ලප සෑදී තිබුණෙත් එම ගස රෝගයකට ගොදුරු වන බව පැහැදිලි වේ.

කරවිල කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Momordica charantia

කොළය තරමක් විශාල ය. එය කවාකාර හැඩයකට පිහිටා තිබේ. පත්‍රය තුනී ය. එක් ප්‍රධාන ඝන නාරටියක් නොමැත. එහෙත් වේගයෙන් දිලීර සහ කෘමි රෝගවලට ගොදුරු වේ. එවැනි අවස්ථාවක පත්‍රය මත පුල්ලි දක්නට ලැබෙන අතර, ඒවා ක්‍රමයෙන් දුඹුරු පාට වේ. එවිට පිටිපුස් නම් රෝගයට ගොදුරුවීමේ හැකියාව ඇත.

කෝමාරිකා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Aloe indica

මේ ශාකය ශුෂ්ක කලාපයේ බහුලව වැවේ. මෙහි කොළය දිගටි ය. පත්‍ර අග කටු ස්වරූපයක් ඇත. කොළයේ යුෂ ආලේප සෑදීමට ගනියි. පිළිස්සුණු විට ආලේප කිරීමට මේ කොළය යුෂ වැදගත් වේ. එමෙන්ම ගැස්ට්‍රයිසිස් රෝගයට ද මේ කෝමාරිකා කොළයේ් යුෂ වඩාත් වැදගත් වේ. එමෙන්ම

ඊ.එස්.ආර් පරීක්ෂණයේදී අගය ඉහළ විට එය පහළ දමා ගැනීමටද කෝමාරිකා යුෂ උපකාරී වේ.

ගම්මාලු

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Pterocarpus marsupium

මේ ශාකය ගම්බද ප්‍රදේශවල බහුලව වගා කරයි. කොළයට දිලිසෙන මතු පිටක් ඇත. පත්‍රයේ අග්‍රය දෙකට බෙදී තිබීම මෙහි විශේෂ ලක්ෂණයකි. ශරීරයේ වණ සේදීමට, ඉදිමුණු තැන් තැවීමට මේ කොළ යොදාගනියි. කෙස් කළඹට හිතකර බැවින් කාන්තාවන්ගේ කේශ වර්ධන තෛලය සෑදීමට මෙහි කොළ ගනු ලබයි. අතීතයේදී ස්ත්‍රීහු මේ කොළ කොටා ස්නානයට ප්‍රථම හිසේ ගල්වා ගත්හ.

ඉරිවේරිය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Coleus hadiensis

ආයුර්වේදයේ පැළෑටියකි. මේ ශාකයේ කොළ එක පොකුරට පිහිටා තිබේ. පත්‍රය පළල් ය. වටකුරු ය. ඖෂධයක් මෙන්ම ගෘහ අලංකාරයට මේ ශාකය යොදා ගනියි. පොතු කබර සෑදී ඇති රෝගීන් සඳහා මෙහි කොළ ගනු ලබයි.

කරපිංචා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Murraua koenigii

මෙහි කොළය ඉතා කුඩා ය. කොළවල විටමින් ඒ සහ සී ගුණය ඇත. ඔක්සිකාරක ගුණයෙන් යුක්ත කරපිංචා කොළ, කොලොස්ටරෝල් රෝගීන් ගුණදායක ය. කැඳවලට කරපිංචා බහුලව යොදා ගනියි. අඹරාගත් කරපිංචා කොළ සර්ප විෂවලට ඉතා යෝග්‍ය වේ. ව්‍යාංජනවලට නැතිවම බැරි කොළ වර්ගයක් වන කරපිංචා සම්බෝලය ද ඖෂධීය ආහාරයකි.

ඇඹරැල්ලා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Spondias duleis

පත්‍රය කුඩා ය. ප්‍රණීත සුවඳ තිබේ. ඇඹරැල්ලා කොළයට දිලිසෙන මතු පිටක් තිබේ. අතින් පොඩිකළ විට ප්‍රණීත සුවඳක් දැනෙයි. ළපටි ඇඹරැල්ලා දලුවලින් සම්බෝල සාදයි. එමෙන්ම ළපටි ඇඹරැල්ල දලු මඟින් ඉතාමත් ප්‍රණීත ව්‍යාංජනයක් සෑදිය හැකි ය. මෙය කුඩා ළමයින්ගේ උදරයේ රෝග සඳහා ගුණදායක ය. විටමින් සී බහුල කොළ වර්ගයකි.

මුරුංගා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Moringu oleifera

කොළය ඉතාමත් කුඩා ය. කොළ පාටින් අඩුයි. සිහින් ය. පෝෂණ ගුණයෙන් ඉහළ ය. මුරුංගා කොළ මැල්ලුම බඩේ අජීර්ණ රෝග සඳහා වඩාත් ගුණදායක ය. එහෙත් සමහර අයට පමණට වඩා අනුභවය සුදුසු නැත. මේ නිසා අවබෝධයෙන් ආහාරයට ගත යුතු ය. මුරුංගා ගස වැටවලට ද වවා ගත හැකි නිසා වගා කිරීමට අමතර වෙහෙසක් දැරිය යුතු නැත.

තෙඹු කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Chelocostus speciosus

මෙහි කොළය දිගටි ය. දිලිසෙන මතුපිටක් ඇත. දලු සම්බෝල සඳහා යොදා ගනියි. වැඩුණු කොළය මත ප්‍රධාන නාරටිය පිහිටා තිබේ. සෙසු නාරටි ඝනකමින් අඩු ය. රුධිරයේ සීනි මට්ටමට අඩුකර ගැනීමට කොළ ඉතාමත් ගුණදායක ය. නිතර නිතර කෑම යෝග්‍ය නැත. ඇස් දැවිල්ලට මෙන්ම ශරීරයේ සිසිලස ආරක්ෂා කිරීමට ද තෙඹු කොළ ගුණදයක ඔසුවකි.

මඤ්ඤොක්කා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Manihot esculento

මෙහි කොළය කොටස් හයකට බෙදී තිබේ. මඤ්ඤොක්කා කොළය තද හරිත වර්ණයෙන් යුක්ත ය. මෙහි කොළ ඉතාමත් ගුණදායක ය. සිහින්ව ලියා ගත් කොළ මලවා කෑමෙන් ශරීරයේ රුධිරය පිරිසුදු වේ. ළපටි දලු සිහින්ව ලියා පොල් දමා රතු ලූනු ලියා දමා දෙහි ඇඹුල් දැමූ විට රසවත් ආහාරයකි.

හාතාවාරිය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Asparagus racemosus

හාතවාරිය කොළය සිහින් ය. පත්‍රය මෙන්ම කඳ ද තද කොළ පැහැති ය. හාතාවාරිය කොළ යොදාගෙන කැඳ සාදා ගන්නා අතර, එය කුඩා දරුවන්ට මෙන්ම ශක්තිය අවශ්‍ය වැඩිහිටියන්ට ද ගුණදායක පත්‍රයකි. හාතාවාරිය කොළය දිගැටි නිසා මිදුලේ ආරුක්කු හැඩයට වගා කළ හැකි ය. පත්‍රයේ ඇත්තේ එක් ප්‍රධාන නාරටියක් පමණි.

Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය චීනයේ පිහිටා ඇත. එය විශාලතම සහ පැරැණිතම වනෝද්‍යානය වේ. වර්ෂ 1982දී, මෙම වනෝද්‍යානය හෙක්ටයාර 4,810ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් චීනයේ පළමු ජාතික වනෝද්‍යානය ලෙස නම්කර ඇත. මෙම උද්‍යානයෙහි ගන වනාන්තර, ගැඹුරු මිටියාවත්, අසාමාන්‍ය කඳු මුදුන්, ගුහා දැක ගත හැකි ය. පාෂාණවලින් නිර්මාණය වුණු කුලුනු මෙම උද්‍යානය අලංකාර කරයි. ඉතින් මේ සූදානම සුන්දරත්වයෙන් යුතු Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය ගැන පුංචි දූලා පුතාලට තොරතුරු කියලා දෙන්නයි.

මෙම ජාතික උද්‍යානයට නම ලැබී ඇත්තේ එම සීමාවේ පිහිටා තිබූ කුඩා ගම්මානයක නම අනුව ය. අක්ෂර තුනකින් යුතු මේ නමෙහි, ඛඩචදඨ යනු චීනයේ පොදු වාසගමකි. බ්ඪච පවුල වේ. බ්ඪඥ යන්න නිජබිම වේ. Zhangjiajie පවුලේ නිජබිම ලෙස අර්ථ ගැන්වේ.

මෙම උද්‍යානයේ කහ ගල් කොටුව, Golden Whip Stream(ගෝල්ඩන් විප් ස්ට්‍රීම්)

Yuanjiajie (යුවාන්ජියාජී) වැනි සුන්දර ස්ථාන දැක ගැනීමට හැකි වේ. Yuanjiajie යනු ගැඹුරු නිම්නවලින් නැගී එන සහ උස් කඳුවලින් වට වූ යෝධ පාෂාණවලට මුහුණ දෙන ස්වාභාවික වේදිකාවකි. පයින් ගස්වලින් වැසී ඇති මෙම පාෂාණ ඒවායේ හැඩයෙන් යුක්ත වේ. මෙම පාෂාණ විචිත්‍රවත් චීන චිත්‍රයකට සමාන වේ. ගෝල්ඩන් වීප් ඇළ දිගේ ඇති දර්ශන ෂැංජියාජි ජාතික වනෝද්‍යානයේ වඩාත් සිත් ඇදගනී. මෙම දිය පහර බටහිරින් ලූට් ඇළ සහ නැඟෙනහිරින් සුඕසි ඇළ හා

එක් වේ. කඳු වැටි සහ කඳු මුදුන්වලින් වට වී ඇති පළිඟු වැනි පැහැදිලි ජලය නිසා ජලයේ සිටින මසුන්ගේ සෑම ක්‍රියාවක්ම නිරීක්ෂණය කිරීමට හැකි වේ. වල් පැළෑටිවල පිපුණු මල් මෙහි බහුලව දක්නට ලැබේ.

මෙම ප්‍රදේශය සම්පූර්ණයෙන්ම වෘක්ෂලතාවලින් වැසී ඇත. රෝස පවුල, නාඩි පවුල, තණකොළ පවුල, සංයුක්ත පවුල සහ උඩවැඩියා පවුල යන වඩාත් වැදගත් ශාක පහම මෙහි

දැක ගත හැකි ය. මෙම ගස් සමහරක් දුර්ලභ ශාක වන අතර, ජාතික වස්තුවක් ලෙස සැලකෙයි. Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානයේ ඇති විවිධාකාර ශාක හුනාන් පළාතේ සියලුම ශාක පවුල්වලින් 82% ක් පමණ වේ. Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානයේ ද විවිධ සතුන් ද දැක ගැනීමට හැකි වේ. මෙම වනාන්තර ඔවුන්ට ජීවත් වීමට සහ ඔවුන්ගේම විශේෂයන් බෝ කිරීමට සුදුසු වාසස්ථාන සපයයි. මෙම උද්‍යානයේ ජඩධපඤචබඥ සත්ත්ව වර්ග 149කට වඩා වාසය කරති. මෙයින් සත්ත්ව වර්ග 28ක් පමණ ජාතික ආරක්ෂාව යටතේ පවතියි. ගෝල්ඩන් ෆෙසන්ට්, රීසස් වඳුරා, යෝධ සලමන්ඩර් සහ කස්තුරි මුවන් නිරන්තරයෙන් දැක ගැනීමට හැකි ය. මෙම වනෝද්‍යානය නරඹන්නන්ට කුරුල්ලන්ගේ ගායනය ඇසීමට සහ ගස මත වඳුරන් සෙල්ලම් කරන ආකාරය දැකීමට හැකි වනු ඇත.

මෙම වනාන්තරය මධ්‍යම ආසියාවේ උපනිවර්තන දේශගුණයට අයත් වේ. විචිත්‍රවත් කඳු සහ සරුසාර ගස් හිතකර දේශගුණයක් සැකසීමට උපකාරී වේ. ශීත ඍතුවේදී උණුසුම් වන අතර, ගිම්හාන කාලයේදී සිසිල් වේ. සාමාන්‍ය ඉහළ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 13ක් සහ සෙල්සියස් අංශක 17ක් වන අතර, ශීත ඍතුවේදී අවම උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 10ක් වේ. උද්‍යානයේ චමත්කාරය ඍතු වෙනස් වීමත් සමඟ වෙනස් වේ. මෙම උද්‍යානය නැරැඹීමට එන සංචාරකයන්ට පරිසරය මඟින් නිරෝගී වාතය ආශ්වාස කිරීමට හැකියාව ලැබේ. අධි රුධිර පීඩනය ඇති රෝගියකු ෂැංජියාජී ජාතික වනෝද්‍යානයේ යම් කාලයක් රැ¼දී සිටියහොත් රුධිර පීඩනය අඩු විය හැකි බව විශ්වාස කරයි. මෙයට හේතුව උද්‍යානයේ දූවිලි අංශු 88% කින් අඩු වීමයි.

Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය නැරැඹීමට හො‍ඳම කාලය වන්නේ වසන්තයේ අග, අප්‍රේල් සිට අගෝස්තු දක්වා ගිම්හාන කාලයේ සහ සැප්තැම්බර් සිට ඔක්තෝබර් දක්වා සරත් සමයයි. Zhangjiajie යනු චීනයේ හොඳම ගිම්හාන නිකේතනයකි. සරත් ඍතුවේදී, කාලගුණය මෘදු හා ප්‍රසන්න වේ. සංචාරකයන්ට කුතුහලය දනවන සරත් ඍතුවේ ශාක පත්‍ර සහ කඳු මුදුන්වලින් නැඟී එන වලාකුළු සහ මීදුම අපේක්ෂා කළ හැකි ය.

මෙම උද්‍යානය මුළු චීනයම අලංකාර කරයි. ලෝකයේ බොහෝ සංචාරකයෝ Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය නැරැඹීමට පැමිණෙති.

චතුරි ලක්ෂිකා

”ඒවා බෙහෙත් බඩුනේ. හරි ගණන් වෙළෙඳ පොළේ. මිනිහ ඒවා අඩු ගණනට අරගෙන ගාටනවා. ඉහ උඩ රඳාන තමා රෑට රූටන්නෙ” “දැන් උඹැහෙ හේන් කොරන්නෙ නැද්ද?”

“නැහැ නොවෙන්නම්.

මාත් එක්ක හිටපු උන් දැන් වළ කජ්ජ ගහලා. තනි පංගල මේ මටත් කරන්න හිත් ලන්නෙ නැතුවා. දැන් මයෙ අත පයත් වාරු නැතුවා” අංජු කියයි. “මේකෙ හරි අනුහස් තියෙනවලු නේද අංජු මාමේ?” විමලේ අසයි.

“ඒව පුතේ බොරු කතන්දර දරුවනේ. උඹහෙලා දැන් නාම්බො වෙච්චි. හිතා බලල තේරුම් ගනිල්ලා. “හෙතෙම කීවේය. ”හිතේ විස්වහේ තමයි ඕනෙ.” ”ඒක නම් ඇත්ත තමා.” වීරසේන මාමා උගුරු රැල් බුරුල් ඇරියේ ය. ”දැන් මේ හැම තැනම කසිප්පු තිප්පොළවල් තමා. ඉහළ දොළ දිගටෝම පෙරනවා.”

“ඒව අල්ලන්නෙ නැද්ද?” “නැහැ.” ”එහෙනම් මේ අවතාර ඒවා තමා.” මම කීවේ එදා කරුණෙව බය කරන්න හැදූ අවතාරය සිහි වීමෙනි. “දැනුත් මාමේ ඒ අවතාර තියෙනව ද?”

“අනේ දරුවො හිත දුරුවල මිනිස්සු තමයි ඕවට බය වෙන්නෙ. මදෑ ඕං කතාවෙන් කතාවෙන් ගෙදරටම ආවා”

“අපි ගෙහුං එන්නම් ආත්තම්මෙ. “ඩිංගි ආත්තම්මාට වැඳ අපි එහෙන් සමුගතිමු. අප ගෙදරට එනවිට උදේ හිරිකඩ පින්න හිඳෙමින්. හිරුකිරණ ගලා එමින් තිබිණි.

“ඉතින් දරුවනේ, මට හිතුණා උඹහෙලා දැන් දැන් ඒවියි කියල. ආප්ප හදන්න පිටි මුට්ටිය අරගෙනත් මං කල් පහු කෙරුවෙ. උණු උණුවෙ ආප්ප කන්න හදල දෙන්නම් කියලයි.”

අපි මතක ගෙදරින් ආවේ අප්පච්චි ගෙදර ඒමට පිටත් වන්නටත් කලින් ය. ඒත් අපි ගෙදර එන්නට හෝරාවකටත් පෙරාතුව අප්පච්චී ගෙට ඇවිදින් ය.

“විමලේ අද ඉස්කෝලෙ යන් නැද්ද?” “නෑ කංචු. දැන් වෙලාව පහුවෙලා නේ. ආ…..අනික අද නිවාඩු දවසක් ලු.

මහම්මත් තුමාගෙ උපන් දිනේලුනේ.”

“එහෙමද? එහෙනම් වැඩිපුරත් එක්ක ඩිංගිත්තක් බුදිය ගන්න පුළුවන්. වැඩක් පලක් නොකළත් අර පන්සල් කන්ද නැඟලා හරිම කෙඩෙත්තුයි.” මම කීවෙමි.

“හරි! හරි! එහෙනම් නිදාගන්න. මොනා හරි කරනව නම්, සවාරියක් එහෙම ගහනව නම් මටත් බුලත් නැට්ටක්වත් එවන්න අමතක කරන්න එපා හොඳේ.” කියමින් යන්නට ගියේ ය. ගෙදර සිට ගුරුපාර දිගේ ඔහු යන දෙස මම බලා උනිමි.

යහළුවෝ සියලු දෙනාම මා පමණක් නතරකර උනුන්ගේ ගෙවල් බලා ගියහ. මට දැනුණේ ලොකු තනිකමකි.

පෙරදාත් හරි නින්දක් නොවීම නිසා මම කුස්සියේ ඉදිරිපස කොටසේ ඇති ලොවි බංකුව වෙත ගොස් හාන්සියක් දා ගත්තේ නිස්කාංසුවේ නිදා ගන්නට ය.

අම්මා කුස්සියේ ඇති බවක් නම් නොදැනේ. ඇය කුස්සියේ නම් නංගීත් අම්මා පසුපසම ය.

ආත්තම්මා තවමත් ආප්ප ළිප ළඟ බව දැනේ. මම නිදාගන්න උත්සාහ කළෙමි.

“මෙන්න වැඩක්. ඉලන්දාරි පස්සට අව්ව වැටෙනකම් නිදි.

මොකද මේ කොල්ලෝ……..?” ආත්තම්මා මා සිටින තැනට පැමිණ අඬහැර පෑවා ය.

“අනේ ආත්තම්මේ නිදාගන්න දෙන්නකො” කියූ මම බංකුවේ ඉඳ ගතිමි. හරි හැටියට නිදියන්නට නම් නිදිපළටම යා යුතුය. ඒත් දැන් එවැන්නකට සුදුසු වෙලාවක් නොවෙයි. මම කල්පනා කළෙමි.

“අනේ විදානෙ අයියා…….අනේ විදානෙ අයියා………..” කාගෙ දෝ කටහඬක් කෑ කොස්සන් ගැහීමක් ඉදිරිපස කඩුල්ල දෙසින් ඇසුණි.

“කවුද අප්පේ මේ…? මොකද තෙපානිසෝ බෙරිහන් දෙන්නේ……?” ආත්තම්මා තාත්තාටත් පෙරාතුව එළියට ගියාය.

“බලන්නකො ලොකු හාමිනේ. ඉස්කෝලෙ යනව කියලා ආපු කොල්ලා අර ගහ අයිනෙ ඇටඹ ගහට පොලු ගහන්න ගිහින් ලෙස්සලා ගෙහුන් ගලංදියට වැටිලා. ගඟේ එහා ඉවුර ළඟ හිටපු ඩැනි කංකානම තමයි මූ වතුරට වැටෙන කොටම බේරගෙන තියෙන්නෙ.”

“ඉතිං කොල්ලට වතුර පෙවිලද? ඌට පීනන්නත් ඇහැකි නොවැ තෙපානිස්.”

“අනේ මන්ද හාමිනේ. ඕං ඇසිලින් ඇවිදින් කොලුව ගෙදර එක්කන් ගියා. වෙද මහත්තයත් කිව්වලු ලොකු අමාරුවක් නෑ කියලා.

“වතුර පෙවුණ නම් ඔහොම කෙළින් කටින් ඉන්න බෑ.”

“ඉඳා. මේකත් තියාගනින් මේ වෙලාවෙ සල්ලිත් හිඟ පාඩු ඇති නොවැ.” කියා අප්පච්චී තෙපානිස් මාමාට රුපියල් දෙකේ කොළයක්ම දුන්නේ ය. ඔහුට නැති පින් ඔහු අප්පච්චිට බෙදුවේ සසර කෙළවර වන තෙක්ම පැතුම් පතමිනි.

“විදානෙ මහත්තය හරියට බෝධිසත්වයෙක් වගෙයි නෙ. ඔය එක එකා එන එන පාරට දෙන්න අපට සල්ලි තියෙන වයැ.” අම්මා කීවා ය.

”ඇයි හාමිනේ උන් නැති බැරි ඈයො. ඔය දුවගෙන ආවෙත් වෙන මුකුත් හින්ද නොවෙයි. කීයක් හරි ඉල්ල ගන්න. මේ වැස්ස නිසා උන්ට කිරි කපන්නත් නැහැනේ. ඉතින් ඔහොම සුලු උදව්වක් කරන එක ගණන් ගන්න එපා, හාමිනේ” අප්පච්චි කියද්දී අම්මා නිහඬ වූවා ය.

අප්පච්චී යමක් කියන විට අම්මා ඊට විරුද්ධ වන්නේ නැත.

“මොකද තෙපානිස් ගොයිය සල්ලිය බාගෙ ඉල්ලන්නද දුවගෙන ආවෙ?” කනින් කොනින් ඇසුණ සිද්ධිය ඉලක්ක කර ගනිමින් ආත්තම්මා ද ඊට සම්බන්ධ වූවා ය.

“මේ වෙලාවෙ මගෙ ළඟත් සල්ලි තිබුණා. ඌ හාංකවිසියක් මට කිව්වේ නෑ නොවැ.”

“නෑ අම්ම දෙන්න එපා. මං දුන්න සල්ලි.” අප්පච්චී කීවේ ය.

තෙපානිස් මාමාගේ පුතා ඉගෙන ගත්තේ අපේ පන්තියට පහළ පන්තියේය. ඔහුගේ නම ඇල්බට් ය. ඒත් ඔහුට හැම දෙනාම කීවේ ඇල්බා නැත්නම් ඇබා කියා ය.

“අම්මේ මාත් යන්නද ඇබා බලලා එන්න?” මම කෙළින්ම අම්මාගෙන් ඇසුවේ එපා කියන එකක් නැතිවෙයි කියා හිතාගෙන ය.

“නෑ………නෑ……ඕනැන්නෙ නෑ. ඇබා තියා මූඩියක්වත් බලන්න තමුන්ලා යනවා නොවෙයි. ඊයෙත් මහන්සි වෙලා ඇවිදින් හෙම්බත් වෙච්ච හැටි මූණෙන්ම පේනවා. ඉස්කෝලෙ ගියේ නැත්තෙත් තෙහෙට්ටුයි කියල නෙව. දැන් ඉතින් කොහෙ සමයං ගහන්නද?” අම්මාට පෙරාතුව ආත්තම්මා අණපනත් මාලාවක් අත් හැරියා ය.

“අම්මෙ ඇබා අපේ පන්තියෙ නෙව. අයියත් එක්කල මාත්…?”

“ඇහුණ නේ ආත්තම්ම කියුව දේ. ඕං දෙන්නම හිටිල්ලා ගෙදර.” අම්මා ද කීවා ය.

“බලන්නකො අයියා. හරිම අසාධාරණයි.”

“ඇයි නරක වැඩක් ය. වතුරෙ වැටිච්ච එකා බලන්න ගියාම. නේද අයියා?” මල්ලී කීවේ ය.

මම නිහඬ වුණෙමි. අම්මා අප්පච්චි කොහොම වුණත් ආත්තම්මා මොනවා හරි කීව නම් ඒක අකුරටම පිළිපදින්න ඕනයි කියල තමයි අපි පුරුදු වෙලා හිටියෙ. ඒ මොකද කියලා මට අදටවත් තේරුමක් නෑ.

ආත්තම්මා බාගෙට වියමින් සිටි පන් පැදුර කුස්සි ආලින්දයේ දමාගෙන ඉඳ ගත්තේ එය මඳක් හෝ වියා අහවර කරන්නට ය. අම්මා කුස්සිය ඇතුළට ගියේ දවාලට කෑමට යමක් සෑදීමට ය. මම ලොවි බංකුවට වී හාන්සියක් දමා තදින් දෑස පියා ගතිමි.

“පුතේ….. පුතේ…..කංචු නැගිටියන් පුතේ. මේ දැන් හදාපු හකුරු දංකුඩේ තියෙනව. කහට ඇබින්දක් බීපන් පුතේ…” අම්මාගේ කටහඬට මම දෑස් හැර බැලුවෙමි.

අව් රශ්මිය දැඩිව දැනෙන්නට විය. මම දෑස් පිස දමා බැලුවෙමි. දැන් දවල් වී ඇති බවත්,

මේ තේ වෙලාව බවත් මට වැටහුණි.

වැඩි වෙලාවක් යන්නට මත්තෙන් විමලේ මා සිටි තැනටම දුවගෙන ආවේ ය.

“ඈ කංචු උඹහෙ තාම බුදිද බං? මට නම් ඇහැක් පියන්න ලැබුණෙම නෑ. දොරත්තෙ ගෙදර බාල මාමගේ දුම් ගේ ගිනි අරන්. ඒක නිවන්න උදව්වට ගියා. කිරත්. සේමෙ අයියත්, අහල පහල කවුරුත් හිටියා. කාගෙත් උදව්වෙන් ගින්න නම් මෙල්ල කරගත්තා. ඒත් රබර් රොටී එකම එකක්වත් බේර ගන්න බැරි වුණා කංචු. කට්ටිය තාමත් වැඩ. ඔයැයිටත් කියන්නයි මං ආවෙ…”

“උඹ කියන්නෙ අර මහ දුම් ගේ ද?”

“නැතුව…රොටී දෙසීයකට වැඩිය තිබුණලු. බාලෙ මාමා හූල්ලනවා.”

“මොනව කරන්නද? යමු. යමු. බලන්න.” යන්තම් මුහුණ කට සෝදාගෙන තේ එකක් බී කමිස කබලකුත් ඇඟලා ගත් මම ලහි ලහියේ සූදානම් වීමි.

“මේ………මොකෝ…කොහෙද රේස් එක……” ආත්තම්මා එළියට එමින් ඇසුවා ය.

“ආත්තම්මා බාල මාමගේ අර මහ දුම්ගේ ගිනි අරන්ලු. රබර් රොටී උණුවෙලා ගලනවලු. ඒක නිවන්න කවුරුත් තාම වතුර අදිනවලු. විමලෙ ඇවිත් තියෙන්නෙ ඒක මට කියන්න මං යනවා…..”

“අම්මා…..මං ගිහින් එන්නම්” කියා අනං මනං අහන්නට කලින් මම ගෙයින් එළියට පැන ගතිමි. කිසිම විස්තරයක් ගෙදරට නොකියා ආපු නිසා අප්පච්චි එන්නට ඉඩ ඇති බව මම විශ්වාස කළෙමි.

බාල මාමාගේ ගෙදරට යාමට නම් සිරියලතා අක්කගේ ගෙය පසු කර යා යුතු ය.

“සිරියෝ……සිරියෝ……උඹ ඔය නංගිල මල්ලිලාට කන්න දීපන්. තව ටිකකින් කොස්ඇට හට්ටිය ළිපෙන් බිමට බා ගනින්.. ඔය පුංචි මලයට දෙන්න කැඳ ඇබින්දකුත් හදල ඇති.” සිරියලතාගේ අම්මා කියනවා ඇසුණි.

”කෝ…….ඕං ඔය කළගෙඩියකුත් මෙහාට දීපන් කෙල්ලෙ. ගල් පොකුණෙන් දිය ටිකක් ඇන්න එන්නත් ඇහැකි නේ. ලබු කබලේ වතුර ඇති බොන්න.” සිරියලතාගේ අම්මා එළියට එමින් කියයි.

“ආ….. මේ දරුවොත් බාල මහත්තැන්ගෙ දුම්ගේ බලන්න යනවා වෙන්ටැ.” ඇය අප දෙදෙනාට කීවා ය.

”ඔව් නැන්දා.” අපි කීවෙමු. අපගේ පසු පසින් ඇයත් එක්වුණා ය.

රත්නා කහඳගමගේ

 ඡේදය ඇසුරින් යුගල පද හඳුනා ගනිමු

යුගල පද

සිංහල භාෂාව භාවිතයේදී ඇතැම් යෙදීම් වඩාත් ප්‍රාණවත් වන්නේත් රසවත් වන්නේත් අලංකාර වන්නේත් එයින් කියන අදහස ප්‍රබල වන්නේත් ඒ ඒ පද තනිව යෙදීමෙන් නොව එම පදයත් සමග තවත් ගැළපෙන පදයක් යෙදීමෙනි. එවැනි පද හඳුන්වන්නේ “යුගල පද” යනුවෙනි.

යුගල පද නොබෙදා එක්කර තනි පදයක් ලෙස ලියනු ලැබේ. යුගල පද ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් පහකට බෙදේ.

01 සමානාර්ථ යුගල පද

මුල් පදයට සමාන අර්ථ ඇති පදයක් දෙවැනි පදය ලෙස යොදාගත් යුගල පද වේ.

උදාහරණ – මිලමුදල්, නැණනුවණ

02 විරුද්ධාර්ථ යුගල පද

මුල් පදයට විරුද්ධ අර්ථයක් දෙන පදය දෙවැනි පදය ලෙස යොදාගත් යුගල පද වේ.

උදාහරණ- ගුණදොස්, ඇතිනැති

03 එකිනෙකට අසමාන පූර්ව ක්‍රියා පද යුගලයක් යෙදීම

උදාහරණ- දුවපැන, බලාකියා

04 අර්ථය අතින් තරමක් සමීප පද යුගලයක් යෙදීම

උදාහරණ- වතුපිටි, ළඟපාත

05 මුල් පදය අර්ථයක් ඇතිව යෙදී අනෙක් පදය අර්ථයක් රහිතව එහෙත් මුල් පදයට සමාන ශබ්දයකින් යුත් පදයක් යෙදීම

උදාහරණ- මුදල්හදල්, තරහමරහ

නුවන් සහ රුවන් ඉගෙන ගත්තේ එකම පාසලේ එකම පන්තියේ ය. ඔවුන් පාසලේදී ද සවස සෙල්ලම් කිරීමට ද ගමන්බිමන් ගියේ ද එකටමයි.

. නුවන් ධනවත් පවුලක දරුවකු වූ අතර, රුවන් දිළිඳු පවුලක දරුවකු විය. එහෙත් ඇති නැති පරතරය ඔවුන්ගේ මිත්‍රත්වයට බලපෑවේ නැත. මොවුන් දෙදෙනා අඹ යහළුවෝ වූහ. අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා රුවන්ට අඩුපාඩු ඇති වූ අතර, නුවන් ඒවාට රුවන්ට උපකාර කළේය. ඒවා දැනගතහොත් නුවන්ගේ පියාගෙන් ඇනුම්බැණුම් ඇසීමට සිදු වේ යැයි බිය වූ රුවන්, නුවන්ගෙන් තෑගිබෝග ගැනීමට අදිමදි කළේය. එහෙත් නුවන්, රුවන්ට උදව්පදව් කිරීම අත්හැරියේ නැත. මුදල්හදල් යහමින් හම්බ කළ නුවන්ගේ පියාගේ අතමිට සරු විය. ඔහු දානමාන කටයුතුවලට ද නොමසුරු විය. කරුණාවන්ත පුද්ගලයකු ද වූ නුවන්ගේ පියා රුවන්ගේ සහ නුවන්ගේ මිතුදමට කිසි ලෙසකින් බාධා කළේ නැත.

නුවන්ට වඩා රුවන් ඉගෙනීමට දක්ෂ වූ නිසා රුවන්ගෙන් පාඩම් අසා ගැනීමට නුවන්ට හැකි විය. මේ නිසා එකිනෙකාට සහාය වී බෙදාහදා ගෙන සතුටින් ඉගෙන ගැනීමට ඔවුන් දෙදෙනාට හැකි විය.

මෙම ඡේදයෙන් හමු වු යුගල පද

ගමන්බිමන් ඇතිනැති

අඩුපාඩු ඇනුම්බැණුම්

තෑගිබෝග අදිමදි

උදව්පදව් මුදල්හදල්

අතමිට දානමාන

බෙදාහදා

——————–

පිරුළක් සෑදුණු සැටි

ප්‍රස්තාව පිරුළු යනු

තැනට හෙවත් අවස්ථාවට ගැළපෙන ආකාරයට විශාල අර්ථයක් ප්‍රකාශ කිරීම වෙනුවට කෙටි වැකියක් යොදාගැනීම සිංහල භාෂාවේ බහුලව සිදුකරනවා. මෙය “ප්‍රස්තාව පිරුළු” ලෙස හඳුන්වනවා. මෙම පිරුළු ඇතැම්විට උපහාසාත්මක ප්‍රකාශ ඉදිරිපත් කිරීමට ද යොදා ගනු ලබනවා. මෙම ප්‍රස්තාව පිරුළු බොහොමයක් බිහිවීමට පසුබිම්වූ ජන කතන්දර ද තිබෙනවා. අද අපි “බාගෙන කන්ඩ තිබුණ වළ ඉහගෙන කෑවා වගෙයි” කියන ප්‍රස්තාව පිරුළට පසුබිම් වූ ජන කතන්දරය හඳුනා ගනිමු.

”බාගෙන කන්ඩ තිබුණ වළ ඉහගෙන කෑවා වගෙයි ”

එක් ගම්මානයක තිබූ වෙල් යායක් මැද විශාල විලක් තිබුණා. එම විලේ මිරිදිය මසුන් බහුලව සිටියා. ලූල්ලු, ආඳන්, තෙලියෝ වැනි විශාල මත්ස්‍යයන් මෙන්ම කාවයියන්, පෙතියන් ආදී කුඩා මත්ස්‍ය වර්ග ද මෙහි ඕනෑතරම් සිටියා. ඒ ගමේ වාසය කළ මිනිසුන් මේ විලෙන් බිලී කොකු යොදාගෙන මාළු බා ගැනීමට පුරුදු වි සිටියා. එම මාළුවලින් කොටසක් තමන්ගේ කෑමට ගත් අතර, ඉතිරි මාළු විකුණා මුදල් ලබා ගත්තා. මෙසේ කාලයක් ගෙවී ගියා. දරුණු නියං කාලයක් උදා වුණා. විල් දියේ ජල මට්ටම ද අඩු වී ගියා. ඒ බව දුටු සමහරු බිලී පිත්ත යොදා මාළු බානවාට වඩා විලේ දිය ඉසීමෙන් ඉක්මනින් මාළු අල්ලා ගත හැකි බවට යෝජනා කළා. ඒත් තවත් පිරිසක් එයට විරුද්ධ වුණා. කෙසේ වෙතත් වැඩි දෙනක් විල් දිය ඉස මාළු ඇල්ලීමට කැමැති වූ නිසා ඔවුන් එක් වී විල් දිය ඉස මාළු අල්ලා ඒවා බෙදා ගැනීමට තීරණය කළා. ඒ අනුව ඔවුන් විල ඉසින්න පටන් ගත්තා. විශාල පත්‍ර ඇති ගස්වල කොළ කඩා ඒවායින් ගොටු සාදා විල් දිය ඉස්සා. හවස් වන විට ඔවුන්ට විල් දිය ඉස නිම කිරීමට හැකි වුණා. ඉන්පසු පහසුවෙන් මාළු සියල්ල අල්ලා ගත්තා. ඔවුන් ලොකු මාළු සහ කුඩා මාළු සියලුදෙනා අතරේ බෙදා ගත්තා. ඉන්පසු විල් දිය හිස් වූ අතර, බිලී බා ගන්නට මාළු තිබුණෙත් නෑ. විල් දිය සිඳී ගිය නිසා නැවත මාළු එහි බෝ වෙන්නටත් බොහෝ කාලයක් ගතවුණා. ගම්වැසියන්ට මාළු නැත්තටම නැති වී ගියා. මේ සිදුවීම දැනගත් ගමේ සිටි දැනුම් තේරුම් ඇති වැඩිහිටියෙක් මෙසේ පැවසුවා.

“බාගෙන කන්න තිබුණු වළ ඉහගෙන කෑවා වගේ”

බොහෝ කාලයක් ප්‍රයෝජනයට ගතහැකි දෙයක් එක්වර ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ගොස් පාඩු සිදුවූ අවස්ථාවලදී ගැමියන් මෙම ප්‍රස්තාව පිරුළ භාවිත කරනවා.

——————–

ළමා කවියයි සමාන පදයි

කවිය කියවා සමාන පද දැන ගනිමු

වෙසක් අසිරිය

පාට පාට සව් කඩදහි

ඇඳුම් ඇඳන් සිනා නඟන

පොඩි රැලි රැලි සුළඟෙ ලෙළෙන

වෙසක් කූඩු අර බලන්න

රතු කහ කොළ ඉටිපන්දම්

බකට් ඇතුළෙ එළි දල්වන්

නටන නැටුම් හරි මනරම්

බලා ඉඳීමු ඇස් දල්වන්

බොදු ගී හඬ විහිදෙනවා

සාදුකාර රැව් දෙනවා

ඝන අඳුරත් දුරු වෙනවා

වෙසක් සඳත් නැඟ එනවා

සමාන පද

සමාන පද යනු යම් පදයක තේරුමට සමාන තේරුමක් ඇති තවත් පදයි. සමාන පද සඳහා පර්යාය පද යන වචනය ද යොදයි. ඇතැම් පදවලට සමාන පද රාශියක් තිබෙන අතර, ඇතැම් පදවලට සමාන පද ඇත්තේ කිහිපයක් පමණි.

මෙම කවියෙහි එන ඇතැම් පදවලට සමාන පද පහත දැක්වේ.

පාට – වර්ණ, පැහැය

ඇඳුම් – වස්ත්‍ර, රෙදි, පිළි

සිනා – හස

පොඩි – කුඩා, සිඟිති, පුංචි

සුළඟ – නල, පවන, මාරුතය

රතු – රක්ත, ලෝහිත

කහ – පීත

කොළ – හරිත

එළි – ආලෝකය

නැටුම් – නර්තනය

ඇස් – දෙනෙත්, නුවන්,නේත්‍රා, නයන

ඝන – තද

අඳුර – අන්ධකාරය, කළුවර

පැතිරෙනවා – ව්‍යාප්ත වෙනවා

සඳ – චන්ද්‍රයා, සිසි, තරුපති, තරිඳු, සොමි, හිමකර

හර්ෂණී ගමගේ

සිදුහත් බෝසතාණෝ වෙසක් මස පුර පසළොස්වක පොහෙය දින සම්මා සම්බුද්ධත්වයට පත් වූ සේක. බුද්ධත්වයෙන් පසු සති හතක්ම බුදුරජාණන්වහන්සේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධි සෙවණෙහි සමවත් සුවයෙන් ගත කළ සේක. ඉතින් දුවේ පුතේ, එසේ උන්වහන්සේ සත්සතිය ගත කළ ආකාරය පිළිබඳ නැවත් ඔබේ මතකයට නැඟීම මෙම ලිපියෙහි අරමුණයි. ඉතින් පුංචි ඔබත් කියවලා බලන්නකෝ.

පළමු සතියෙහි බුදුරජාණන් වහන්සේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධි මූලයෙහි වැඩ හිඳීමින් තමන් වහන්සේ අවබෝධ කරගත් ධර්මය මෙනෙහි කරමින් සිටිසේක. සිදුහත් තාපසතුමා තවමත් බෝධි මූලයෙහි සිටින්නේ බුද්ධත්වයට පත්වී නැති නිසා යැයි දෙවියෝ සැක පළ කළහ. එම අදහස දැනගත් උන්වහන්සේ දෙවියන්ගේ සැකය දුරු කරගැනීම සඳහා අහසට නැඟී යමා මහා පෙළහර පෑ සේක. මෙය දුටු දෙවියෝ තමන්ගේ සැකය දුරුකර ගත්හ.

දෙවැනි සතියේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ සිටියේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේට ඊසාන දෙසිනි. මෙසේ සිටිමින් තමන්ට බුදුවීමට උපකාර කළ ජය ශ්‍රී මහා බෝධිය දෙස ඇසිපිය නොහෙළා බලා සිටි සේක. මෙය අනිමිස ලෝචන පූජාව නමින් හඳුන්වයි.

ජය ශ්‍රී මහා බෝධි මූලය සහ අනිමිස ලෝචන පූජාව සිදු කළ ස්ථානය අතර සක්මන් කරමින් බුදුරජාණන්වහන්සේ තෙවැනි සතිය ගත කළ සේක. තමන් වහන්සේ අවබෝධ කරගත් ධර්මය තවදුරටත් මෙනෙහි කරමින් උන්වහන්සේ සක්මන් කරමින් භාවනාවේ යෙදුණහ.

සිව්වැනි සතියේදී බුදුරජාණන්වහන්සේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේට වයඹ දෙසින් පිහිටි රුවන් ගෙයි වැඩ සිටි සේක. එසේ වැඩ සිටිමින් උන්වහන්සේ සොයා ගත් ගැඹුරු දහම් කාරණා මෙනෙහි කළ සේක. එවිට බුදුහිමිගේ ශ්‍රී ශරීරයෙන් බුදුරැස් විහිදුණු සේක.

පස්වැනි සතියේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩම කළේ අජපාල නම් නුග රුක මුලට ය. මේ රුක් සෙවණෙහි සතියක්ම උන්වහන්සේ සමාප්ති සුවයෙන් වැඩ සිටි සේක. මෙහිදී බුදුරජාණන් වහන්සේ අවබෝධ කරගත් ධර්මය ගුරු තනතුරෙහි තබා ගැනීමට උන්වහන්සේ තීරණය කළහ. මේ අවස්ථාවේදී මාර දූවරු තිදෙනා වූ තණ්හා, රතී, රඟා, බුදුහිමිගේ සිත වෙනස් කිරීමට දැඩි සේ උත්සාහ ගත්හ. එහෙත් එයින් පලක් නොවිණි.

සයවැනි සතියේදී බුදුරජාණන්වහන්සේ මිදෙල්ල ගස් සෙවණෙහි සමවත් සුවයෙන් කල්ගත කළ සේක. එහිදී සුළඟක් සමඟ මහා වැස්සක් ඇද හැලුණි. එම අවස්ථාවේදී මුචලින්ද නම් නාග රාජයෙක් බුදුහිමි වැස්සෙන් ආරක්ෂා කිරීමට පැමිණියේ ය. බුදු හිමිගේ සිරුර වටා දරණ ගසා නයි පෙණය බුදු හිමිගේ සිරුරට ඉහළින් තබා, වර්ෂාවෙන් නාග රාජයා උන්වහන්සේ ආරක්ෂා කළේ ය.

සත්වැනි සතියේදී බුදුරජාණන් වහන්සේ රාජායතන නම් කිරිපලු නුග රුක මුල සමවත් සුවයෙන් කල් ගත කළ සේක.

නදීකා නෙත්මාලි

සිතුවම් – සමන් ශ්‍රී කාන්ත

ඔබත් සුවඳ වෙසක් මලක්

බක්මහ අවසන් වෙනවාත් සමඟ අපි බුදු තෙමඟුල බැතියෙන් සිහිකරවන වෙසක් මාසයට සූදානම් වෙමු. ආමිස ප්‍රතිපත්ති පූජාවන් පෙරටු කොටගෙන මුළු රටේම බොදු බැතිමතුන් කටයුතු කරන්නට යෙදේ. කුඩා වියේ පසුවෙන නංගිලා මල්ලිලාගේ සිට ඉහළ පන්ති දක්වාත් පාසල් මට්ටමින්, වටිනාකම් හා ගුණ දම් අගයන පරිසරයක් ශ්‍රී ලාංකේය සෑම පාසලක් තුළම දක්නට ලැබේ. එහිදී ආගම් භේදයකින් තොරව පසුගිය කාලය පුරාමත් වර්තමානයේදීත් සෑම නිවෙසකම වෙසක් පහනක් දල්වන්නට කටයුතු කරන්නට යෙදීම අපට දැකගත හැකිය. එම ආගමික සහෝදරත්වය අප තුළ වගාකළ අපේ වැඩිහිටියන්ට ශ්‍රී ලාංකීය දියණියක් ලෙස ස්තූතිවන්ත වෙන්නේ සතුටු සිතිණි.

ඒ ලබා දුන් පූර්වාදර්ශයම පෙරටු කොට ගෙන ඒ ගුණධර්මයන්ගෙන් මුළු රටම සුවඳවත් කරන වෙසක් කුසුමක් වන්නට හැකිනම්, කෙතරම් අගේද?

වැඩිහිටියන්ට ගරු කරන, ඔවුන්ට සවන් දෙන, නම්‍යශීලී ගතිගුණ අප වෙත ඇති කරවන්නට බෞද්ධ දර්ශනයට හැකි ය. දිනපතා පන්සිල් සමාදන්වීමේ සිට අපේ ජීවන පැවැත්ම මනා පුහුණුවකට ලක් කෙරේ. අන් අය අතරේ බෙදා හදා ගැනීම, අසරණයන්ට පිහිටවීම, යහපත් වචන කතා කිරීම අපේ ජීවිත ආලෝකවත් කරන පහන් සිළු ය. බුදුරජාණන්වහන්සේගේ ඉපදීම, බුදුවීම, පිරිනිවන් පෑම යන තෙමඟුල බැ¼දී පැවතියේ පරිසරයේ ගසක් පාදක කර ගනිමිනි. මෙලොව මෙතෙක් පහළ වී ඇති හොඳම පරිසරවේදියා බුදුරජාණන්වහන්සේ ය. එම ආදර්ශය ඉදිරියටත් ගෙන යමින් අප රකින පරිසරයට පෙරළා කෘතවේදී වීම මඟින් මේ වෙසක් මාසයේ ඔබට ද වෙසක් කැකුළක්ව දසත සුවඳ විහිදා විකසිත වන්නට හැකි ය.

ඩබ්.කේ. රොහන්සා නිසලනී

12 ශ්‍රේණිය

බණ්ඩාරනායක මධ්‍ය විද්‍යාලය, වේයන්ගොඩ

ඉරුදින දහම් පාසල

ඉරිදා උදෑසනින්ම ආරම්භ වන දහම් පාසල පැය පහක්, හයක් පමණ පැවැත්වෙයි. දහම් පාසල යනු අපට “යහගුණදම්, සාරධර්ම, සහ යහපත් ආකල්ප” උගන්වන යහපත් ස්ථානයකි. දහම් පාසල සඳහා “පාසලක් හෝ විහාරස්ථානයක්” යොදා ගනු ලැබේ. මෙහි ඉගැන්වීම් කටයුතු සිදුකරන්නේ “ස්වාමීන් වහන්සේලා හෝ බුද්ධ ධර්මය විෂය පිළිබඳ විශේෂ දැනුමක් ඇති ගුරු මහත්ම මහත්මීන් ය. දහම් පාසලේ නිල ඇඳුම වන්නේ සුදු අත් දිග කමිසය සහ සුදු සරමයි. එය සිංහල ජාතියට සම්බන්ධ ප්‍රධාන ඇඳුම් යුගලයක් නිසා එය දහම් පාසල සඳහා ඉතා සුදුසු බවයි මාගේ අදහස.

දහම් පාසලේ සෙවණෙහි අප ඉගෙන ගන්නා ප්‍රායෝගික විෂය කරුණුූ, ගස් යට සිට පේළි ගැසී ගුරුතුමියත් සමඟ එක්වී සිදු කිරීමට මම වඩාත් පි‍්‍රය කරමි. මධ්‍යහ්න දොළහට නිමා වී නැවතත් සතියක් ආරම්භ වීමට නියමිත ඉරුදින දහම් පාසල අපගේ ළමා පරපුරේ ඉදිරි අනාගතය ආලෝකවත් කරන ස්ථානයකි.

සඳුන් ඉවන්ත දෙවනගල

7 ශ්‍රේණිය

කෑ/ ස්වර්ණ ජයන්ති මහා විද්‍යාලය

*
ප්‍රයෝගයට ආයුෂ කෙටිලු
ප්‍රයෝග ඉතා කෙටි කලකින් හෙළිවන බව.

*
ගී කියන කුරුල්ලා කොහෙත් ගී කියයි.
හැකියාව දක්ෂතාව තිබෙන පුද්ගලයන්ට ස්ථානය වැදගත් නොවන බව.

*
ගී කිය කියා සිටියහොත් පසුවට අපහසුව දැනේ.
යහපත් අනාගතයක් වෙනුවෙන් වර්තමානයේ නිසියාකාරව කටයුතු කළ යුතු බව.
*
ගහට ගෙඩි බර නැහැ.
තමන්ගේ අය තමන්ට කරදරයක් නොවන බව.

*
ගිය එකා මහ එකා.
තියෙන විටදි වඩා නැති වූ දෙයෙහි අගය වැඩි බව.

*
කෝ ගින්නේ දර දොම්නසය.
දොම්නස නිසා ක්‍රෝධය වැඩි වේ.

*
හිස් ගෝණිය කෙළින් තැබිය නොහැකි ය.
නූගත් පුද්ගලයන්ට ඍජුව සමාජය ඉදිරියේ පෙනී සිටිය නොහැකි ය.

*
හවුලේ කැඳත් එපා.
හවුලේ කරන වැඩ පරස්පර අදහස් නිසා සාර්ථක නොවේ.

*
ශක්තිය යුක්තිය නොවේ.
යුක්තිසහගත විය යුත්තේ ශක්තිය ඉදිරියේ නොව සත්‍ය ඉදිරියේ ය.

*
සිනා නොමසෙන් දසන් දක්වා.
දත් පෙන්වා සිනාසීම නොගැළපෙන දෙයකි.

*
සඳ මැදත් හාවෙක් ය.
ඕනෑම හොඳ පුද්ගලයකු ළඟ නොහොඳක් තිබේ.

*
සිංහයා තණ නොකයි.
ශ්‍රේෂ්ඨයන් බාල ක්‍රියා නොකරන බව.

*
ස්ත්‍රියට ආභරණය කල් ක්‍රියාවලු.
ගුණ යහපත් හැසිරීම ස්ත්‍රියකට ආභරණයක් වේ.

*
වෙච්ච දේට එන්න සෙයියරදු.
සිදු වූ දෙය නැවත සකස් කළ නොහැකි බව.

*
ලෝබයාගේ දේ කූඹි කනවා.
දැඩි මසුරුකම නිසා වස්තුව විනාශ වේ.

*
රූපයත් එක ශාපයක් ලු.
රූපය නිසා විපතක් ඇති වේ.

චතූ

බාලදක්ෂ පාඩම් මාලාව – 56

භෞතික දේවල් :

පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක් සඳහා ව්‍යුහයක් තැනීමේදී ලණු,කඹ හා ලී දඬු එයට උපයෝගි කරමින් තනනු ලබයි .මෙහිදී ලණු, ලී දඬු හා කඹ කෙතරම් ශක්තිමත් වුවද එම ව්‍යුහය තැනීමට යොදා ගන්නා ගැට මත එහි සාර්ථකත්වය රැ¼දී පවතී.

අප කෙතරම් දුරට ගැට පිළිබඳ දැන සිටියත් අදාළ ස්ථානයට හෝ අවශ්‍යතාව අනුව යොදන ගැට හෝ බැමි පිළිබඳව අවබෝධයක් නොමැති වුවහොත් ඔබගේ පුරෝගාමී ව්‍යාපෘති අසාර්ථක විය හැකි ය. එසේම ගැට හා බැමි ශක්තිමත් ලෙස නොයෙදුවහොත් එය ද එම ව්‍යාපෘතියේ අසාර්ථක භාවයට හේතු විය හැකි ය. එබැවින් පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක් හෙවත් පුරෝගාමී ව්‍යුහයක් තැනීමේදී මූලිකව ගැට හා බැමි පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් තිබිය යුතු ය .

අප පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක ව්‍යුහයක් තැනීමේදී එය භාවිත කරන්නේ කුමක් සඳහා ද යන්න ද අවබෝධ කරගත යුතු ය. උදාහරණයක් ලෙස වඳුරු පාලමක් තැනීමේදී එහි බලය රඳා පවතින්නේ කඹ හා කඹ ගැටගසන ගස් දෙක මත ය. ඔබට සවිමත් ගස් නොමැති ස්ථානයක් වුවහොත් ඒ සඳහා විකල්පයක් තෝරා ගත යුතුයි .එහිදී ලී දඬු පාදමක් ඔබට අවශ්‍ය විය හැකි ය . එම පාදම මතින් පාලමේ බලය රඳවන කඹ ස්ථානගත කිරීමේදී හා පාදම ශක්තිමත් ලෙස රඳවා තබා ගැනීමට හැන්ඩිබිලි යෙදවුමක් හා රැඳවුමක් හෝ කිහිපයක් යෙදිය යුතුයි .

හැන්ඩිබිලියක් මඟින් කඹ ශක්තිමත් ලෙස ඇද ගැනීමට හැකි වන අතර, එය කප්පි හෙවත් බොලොක්ක සහිත මෙවලම් ක්‍රියාවලියකි.

එසේම ඒ සඳහා යොදා ගන්නා රැඳවුම්, ලී කූඤ්ඤ වලින් සමන්විත ය. දැන් ඔබ පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක් සඳහා ලණු, ලී දඬු, කඹ හා යොදන ගැට පමණක් නොවන බව දන්නවා ඇති. ඒ සඳහා තවත් දෑ තිබිය යුතු බවත් ඒවා සාමූහිකව ක්‍රියාත්මක වන පද්ධතියක් බවත් ඔබට අවබෝධයක් ඇත.

පිරිස් කළමනාකරණය :

පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක සාර්ථකත්වය රැ¼දී ඇත්තේ එහි භෞතික දේවල් මත හා එහි ක්‍රියාකාරී පිරිසකගේ දක්ෂතාව මත ය. කාණ්ඩ ව්‍යාපෘතියක් සෑදීමේදී එහි සාමාජිකයන් නායකයකු විසින් මෙහෙයවීම ඉතා වැදගත් ය. ඔහු කාණ්ඩ නායකයා හෝ වෙනත් අයකු විය හැකි ය. කවරකු හෝ නායකත්වය දරන්නේ ද ඔහුට සිය ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ මූලික අවබෝධය තිබිය යුතු ය. ඔහු විසින් සෙසු පිරිස මෙහෙයවා සිය ව්‍යාපෘතිය නිම කිරීමේදී කාල කළමනාකරණ ගැන ද සිතිය යුතු ය. එබඳු සාමූහික පිරිසකගේ මෙහෙයවීමෙන් හා භෞතික දේවල් උපයෝගි කර ගැනීමෙන් නිමා කරන සාර්ථක පුරෝගාමී ව්‍යාපෘතියක් සැබැවින් සතුටට හේතුවකි.

මීළඟ කොටසින්

හැන්ඩිබිලි යනු කුමක්ද හා රැඳවුම් වර්ග ගැන

ධර්මලාල් ගුණවර්ධන

බාලදක්ෂ ආචාර්ය

නාලන්දා විද්‍යාලය,

කොළඹ.

—————————-

ගංවතුරෙන් පීඩාවට පත් වූ මාතර බාලදක්ෂයන්ට ප්‍රධාන බාලදක්ෂ කොමසාරිස්වරයාගේ මැදිහත් වීමෙන් සහන

මාතර දිස්ත්‍රික්කයට ඇඳහැළුණු ගංවතුරෙන් පීඩාවට පත් බාලදක්ෂ දරුවන් 118 දෙනකුහට අවශ්‍ය පොත් පත් ලබා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වව්චර් පත් ලබාදීම ශ්‍රී ලංකා බාලදක්ෂ සංගමයේ ප්‍රධාන බාලදක්ෂ කොමසාරිස් නීතිඥ ජනප්‍රිත් ප්‍රනාන්දු මහතාගේ මැදිහත් වීමෙන් සිදුකෙරිණි.

එලෙස ලබාදුන් වව්චර්පත් බාලදක්ෂයන්ට බෙදාදීම මාතර පොලිස් ස්ථානයේ ස්ථානාධිපති, මූලස්ථාන පොලිස් පරික්ෂක රොෂාන් චමින්ද හෙට්ටිආරච්ච් මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මාතර දිසා බාලදක්ෂ මූලස්ථානයේ දී පසුගියදා බෙදා දෙනු ලැබිණි.

මෙම අවස්ථාවට සහාය මූලස්ථාන කොමසාරිස් ( මාධ්‍ය ) නුවන් කොඩිකාර මහතා, දිසා කොමසාරිස් පී.එච්.එස්. මංගල, විධායක කමිටු සභාපති අමිත් කරුණාරත්න, සහාය දිසා කොමසාරිස්වරුන් වන මනෝජ් සංජය, ප්‍රදීප් චානුක, චන්ද්‍රිකා ගුණවර්ධන, නුවන් ලියනගම මහත්වරුන්, කලාප කොමසාරිස්වරුන් සහ බාලදක්ෂ ආචාර්ය මහත්ම මහත්මීහු සහභාගි වී සිටියහ.

මාතර දිස්ත්‍රික්කයට ඇඳහැළුණු ගංවතුරෙන් පීඩාවට පත් බාලදක්ෂ දරුවන් 118 දෙනකුහට අවශ්‍ය පොත් පත් ලබා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වව්චර් පත් ලබාදීම ශ්‍රී ලංකා බාලදක්ෂ සංගමයේ ප්‍රධාන බාලදක්ෂ කොමසාරිස් නීතිඥ ජනප්‍රිත් ප්‍රනාන්දු මහතාගේ මැදිහත් වීමෙන් සිදුකෙරිණි.

එලෙස ලබාදුන් වව්චර්පත් බාලදක්ෂයන්ට බෙදාදීම මාතර පොලිස් ස්ථානයේ ස්ථානාධිපති, මූලස්ථාන පොලිස් පරික්ෂක රොෂාන් චමින්ද හෙට්ටිආරච්ච් මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මාතර දිසා බාලදක්ෂ මූලස්ථානයේ දී පසුගියදා බෙදා දෙනු ලැබිණි.

මෙම අවස්ථාවට සහාය මූලස්ථාන කොමසාරිස් ( මාධ්‍ය ) නුවන් කොඩිකාර මහතා, දිසා කොමසාරිස් පී.එච්.එස්. මංගල, විධායක කමිටු සභාපති අමිත් කරුණාරත්න, සහාය දිසා කොමසාරිස්වරුන් වන මනෝජ් සංජය, ප්‍රදීප් චානුක, චන්ද්‍රිකා ගුණවර්ධන, නුවන් ලියනගම මහත්වරුන්, කලාප කොමසාරිස්වරුන් සහ බාලදක්ෂ ආචාර්ය මහත්ම මහත්මීහු සහභාගි වී සිටියහ.

සොබාදහමේ ගවේෂණ චාරිකාව

බාලදක්ෂ ප්‍රදානයට නියමිත එළිමහන් ක්‍රියාකාරකමක් ලෙස සිරිමාපුර මහා විද්‍යාලයේ බාලදක්ෂයන් 20 දෙනෙක් සහ තඹුත්තේගම මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ බාලදක්ෂයන් 44 දෙනකුගේ සහභාගිත්වයෙන් සොබාදහමේ ගවේෂණ චාරිකාවක් සංවිධානය කර තිබිණි. කලාඔය නිම්නයේ රක්ෂිත වන පියසක මෙම චාරිකාව සිදු කෙරිණි. ස්වාභාවික ගල්තලා මතින්, වන ලැහැබ ඇතුළින් තුරුලතාවන්ගේ මෙන්ම කලාඔයේ දිය සිසිල විඳ ගනිමින් පා ගමනින් ගිය මේ ගමන ඉතා සුන්දර මතක සටහන් එක්කළ අපූරු අත්දැකීමක් විය.

පාරමිතාවක් යනු පරිසමාප්ත කිරීමයි. බුද්ධ ධර්මයේදී පාරමිතා නම් වන්නේ යහපත් ගුණධර්ම සම්පූර්ණ කර ගැනීමයි. පාරමිතා පිරීම මඟින් තම කර්ම ප්‍රහීනකර නිර්වාණය අවබෝධ කර ගත හැකි ය. තවත් සරලව හැඳීන්වුවහොත් නිවන පතා කරන කුසලයන් පාරමිතා ලෙස හැඳන්විය හැකිය. පාරමිතා දහයක් බුදු දහමෙහි දැක්වේ.

දානං සීලඤ්ච නෙක්ඛම්මං – පඤ්ඤා විරියෙන පඤ්චමං

ඛන්ති සච්චමධිට්ඨානං – මෙත්තුපෙක්ඛාතිමා දස

යනුවෙන් දැක්වෙන පරිදි දාන පාරමිතාව, ශීල පාරමිතාව, නෛෂ්ක්‍ර‍ම්‍ය පාරමිතාව, ප්‍ර‍ඥා පාරමිතාව, වීර්‍යය පාරමිතාව, ක්ෂාන්ති පාරමිතාව, සත්‍ය පාරමිතාව, අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව, මෛත්‍රී පාරමිතාව, උපේක්ෂා පාරමිතාව ලෙසින් පාරමිතා දහයක් තිබේ.

සිදුහත් බෝසතුන් හෙවත් අප මහ බෝසතාණන් වහන්සේ සම්බුදු පදවිය පතා තම ආත්ම භවවලදී පිරූ මෙම පාරමී ධර්මවලට උදාහරණ කතා වස්තු පන්සිය පනස් ජාතක පොතෙහි එන විවිධ ජාතක කතාවල දැක්වේ.

දාන පාරමිතාව

දානය හෙවත් පරිත්‍යාගශීලිත්වය , මනසින් අත් හැරීම මෙම පාරමිතාවෙන් නිරූපණය වේ.

තමාට අයත් වස්තුව දන්දීම දාන පාරමිතාව ය. ලොව්තුරා බුදු බව සඳහා දාන පාරමිතාව පුරන්නවුන් බාහිර වස්තුව දන්දීම ම ප්‍ර‍මාණවත් නොවේ. එය ලබනු කැමැතියන් විසින් අඹුදරුවන් ද, ලේ මස් ආදී ශරීර අවයවයන් ද, ජීවිතය ද පරිත්‍යාග කළ යුතු ය. අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේගේ දාන පාරමිතාව වර්ණනා කරන ගාථාවක තේරුම මෙසේ ය.

“උන් වහන්සේ සාගරයේ ජලයට ද වඩා ලේ දන් දුන් සේක. මහ පොළොව පරදවා මස් දන් දුන් සේක. ගොඩ ගැසුව හොත් මහ මෙරට ද අධික ව ඔටුනු සහිත හිස් දන් දුන් සේක. අහසේ තරුවලට වඩා ඇස් දන් දුන් සේක”

සිදුහත් බෝසතාණන්ගේ දාන පාරමිතාවට හොඳම උදාහරණය වෙස්සන්තර ජාතකයයි. වෙස්සන්තර රජු අලි ඇතුන් පමණක් නොව පසුව අඹු දරුවන් පවා දන් දුන්නේය.

බෝසතුන් එක් ආත්මයක සාවකුව ඉපිද සිටියදී සක් දෙවිඳු බමුණකු සේ වෙස් වළාගෙන පැමිණ කුසට අහරක් ඉල්ලූ විට සාවා තමන් ඔහුට ආහාරයක් වේවා යැයි අධිෂ්ඨානයෙන් තම සිරුර දන් දීමට සිතා සක් දෙවිඳුන් මැවූ ගිනි මැළයකට පැන්න විට සක් දෙවිඳු සාවා බේරා ගත් බවත් සස ජාතකයෙහි දැක් වේ.

සිවි ජාතකය, චුල්ල පදුම ජාතකය, ඛදිරංගාර ජාතකය තුළින් ද බෝසතාණන්ගේ දාන පාරමිතාව නිරූපණය වේ.

ශීල පාරමිතාව

පස් පව්වලින් වැළකී සිත කය වචනය සංවරව පවත්වා ගනිමින් ශීල පාරමිතාව පුරනු ලැබේ.

සීල විමංස ජාතකය, සංඛපාල ජාතකය, කුරු ධර්ම ජාතකය, ඡද්දන්ත ජාතකය ශීල පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණ වේ.

සීල විමංස ජාතකය- අප බෝසතාණන් එක් ආත්ම භවයක බමුණු කුලයේ කුමරකුව ඉපිද දිසාපාමොක් ඇදුරු සෙවණෙහි ශිල්ප හදාරන විට සිල්වත්ම ශිෂ්‍යයාට තම සුරූපී දියණිය සරණ පාවා දෙන්නට දිසාපාමොක් ඇදුරුතුමා තීරණය කළේය. ඒ සඳහා තම දියණියට අලංකාර වස්ත්‍රාභරණ තම නෑදෑයකුට නොදැනෙන ලෙස ඔහුගෙන් සොරකම් කරගෙන එන ලෙස ඇදුරුතුමා සිසුන්ට පැවසුවේය. ඒ අතරින් වඩාත් අලංකාර වස්ත්‍රාභරණ ගෙන එන සිසුවාට තම දියණිය විවාහ කර දෙන බව ඔහු පැවසුවේය. අනෙක් සිසුහු කුමරිය විවාහ කරගැනීමේ ලෝභකමින් නෑයන්ට නොදැනෙන ලෙස ඔවුන්ගෙන් සොරකම් කර ඉතා අලංකාර වස්ත්‍රාභරණ රැගෙන ආහ. එහෙත් මෙම කුමරා කිසිවක් ගෙන නොආවේය. ඇදුරුතුමා කරුණු විමසූ විට තමන් සොරකම් කිරීමට අකැමැති බව කුමරා පැවසුවේය. එයින් කුමරාගේ සිල්වත්බව වටහාගත් ඇදුරුතුමා තම දියණිය ඔහුට සරණ පාවා දුන්නේය.

නෛෂ්ක්‍ර‍ම්‍ය පාරමිතාව

මෙය නෙක්ඛම්ම පාරමිතාව ලෙස ද හඳුන්වයි.

වස්තුකාම ක්ලේශකාමයන් කෙරෙන් බැහැර වීම නෛෂ්ක්‍ර‍ම්‍ය පාරමිතාව ය. කාමයන්ගේ ආදීනව බලා ගිහිගෙය හැර (අභිනිෂ්ක්‍රමණය), පැවිදි වීම වස්තු කාමයෙන් බැහැර

වීම ය. පැවිදි ව මහණ දම් පුරා ලෝභය දුරු කිරීම ක්ලේශ කාමයෙන් බැහැර වීම ය.

මඛාදේව ජාතකය , චුල්ලබෝධි ජාතකය, සෝමදන්ත ජාතකය

තම හිසෙහි පැසුණු නර කෙසක් දැක ගිහිගෙය කලකිරී ගිහිගෙයින් නික්මුණු මඛාදේව රජුගේ කතාව නෙක්ඛම්ම පාරමිතාවට හොඳම උදාහරණයකි.

ප්‍ර‍ඥා පාරමිතාව‍

ජීවිතය සහ ලෝකය පිළිබඳ යථා තත්ත්වය වටහා ගැනීම ප්‍රඥාව වේ.

සත්පුරුෂ සේවන, සද්ධර්ම ශ්‍ර‍වණාදිය ද ප්‍ර‍ඥාව ලැබීමේ හේතු ය. ප්‍ර‍ඥාව ඇති කර ගත යුතු අයුරු දක්වා තිබෙන ගාථාවක තේරුම මෙසේ ය.

“මහලු උගත් සියුම් නුවණැතියන් සේවනය කරව්. ධර්මය උගන්නා වූ ද නො දත් අර්ථය දන්නවුන්ගෙන් නැවත නැවත විචාරන්නා වූ ද කෙනෙක් වන්න. මෙසේ කරන මිනිස් තෙම නුවණැතියෙක් වන්නේ ය”

ප්‍රඥා පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණයකි උම්මග්ග ජාතකය. මෙහි එන මහෞෂධ පඬිවරයාගේ ප්‍රඥාව ඉතා බලවත් ය.

වීර්‍යය පාරමිතාව

උතුම් බලාපොරොත්තුවක් ඉටු වනතුරු නොපසුබට උත්සාහයෙන් කටයුතු කිරීම වීර්‍යය පාරමිතාව ය.

කරගෙන යන්නා වූ ක්‍රියා නැවැත්වීමට විවිධ හේතු සහ බාධක පැමිණියත් ඒ කිසිවකින් අධෛර්යය නොවී එම ක්‍රියාව නො නවත්වා ඉදිරියට කරගෙන යෑමෙන් වීර්‍ය පාරමිතාව පිරෙන්නේ ය.

වණ්ණුපථ ජාතකය සහ අපණ්ණක ජාතකය මෙම පාරමිතාවට හොඳම උදාහරණ වේ.

වණ්ණුපථ ජාතකයෙන් කියැවෙන්නේ අප මහ බෝසතාණන් එක් ආත්ම භවයක ගැල්කරුවකුව ඉපිද ගැල්කරුවන් සමඟ ගැල් දක්කාගෙන කතරක් මැදින් යනවිට ජලය නොමැති අවස්ථාවක ඊතණ පඳුරකට යටින් දිය පහරක් ගලා යන බව දැනගෙන දැඩි වීර්යයෙන් එම ස්ථානය සාරා ජලය සොයා ගැනීමයි.

ක්ෂාන්ති පාරමිතාව

ඛන්ති – ඉවසීම යනුවෙන් ද හඳුන්වයි.

අව් වැසි සුළං ආදියෙන් වන පීඩා ද, ආහාරපානාදි වුවමනා දේ නො ලැබීමෙන් වන පීඩා ද, මැසි මදුරු ආදි සතුන්ගෙන් වන පීඩා ද, සතුරන්ගෙන් වන පීඩා ද, ඉවසන ස්වභාවය ක්ෂාන්ති පාරමිතාව ය. පීඩා පැමිණි කල්හි ඒවා ඉවසීමට නො සමත් තැනැත්තේ පළිගැනීම පිණිස හෝ ආත්මාරක්ෂාව පිණිස හෝ අනුන්ට පීඩා කරයි. පීඩා නිසා කරගෙන යන්නා වූ ද, මතු කරන්නට බලාපොරොත්තු වන්නා වූ ද ආත්මාර්ථකාමී ක්‍රියා, පරාර්ථකාමී පුණ්‍ය ක්‍රියාවලට බාධා පමුණුවයි. එනම් යම් යම් සිදුවීම් නිසා ලැබෙන පීඩනය නිසා වෙනසකට පැමිණීම ය. එබඳු වෙනසකට නො පැමිණීම ඉවසීම ය. එසේ ඉවසීමෙන් ක්ෂාන්ති පාරමිතාව පිරෙන්නේ ය.

යමෙක් තමා බලවත් ව සිට දුබලයාගේ වරද ඉවසත් නම් එය උතුම් ඉවසීම ය. දුබලයා නිතර ම ඉවසන්නේ ය යනු එහි අදහසයි.

ක්ෂාන්තිවාදී ජාතකය ක්ෂාන්ති පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණයකි.

අප මහ බෝසතාණන් වහන්සේ එක් ආත්ම භවයක තවුසකුව ඉපිද බවුන් වඩමින් සිටියදී එකල රජ කළ කලාබු නම් වූ රජ කෙනකු විසින් එම තවුසාට දැඩි ලෙස ශාරීරික හිංසා පීඩා කළ ද දැඩි ලෙස ඉවසීමෙන් එම තවුසා කටයුතු කළ ආකාරය මෙම ජාතක කතාවෙහි දැක්වේ.

සත්‍ය පාරමිතාව

සච්ච පාරමිතාව ලෙස ද හඳුන්වයි.

බොරු පොරොන්දු වීම්, නැති ගුණ පැවසීම්, වරද සැඟවීම් ආදිය සඳහා බොරු කීමෙන් වැළකීම සත්‍ය පාරමිතාව ය. සත්‍යය ශීලයටම ඇතුළත් වුවත් සත්‍ය යනු බෝසතුන්ගේ විශේෂ ගුණයක් වන බැවින් එය වෙන් වූ පාරමිතාවක් ලෙස ගනු ලැබේ. මහාබෝධි සත්ත්වයෝ සත්‍යය සැම කල්හි ම රක්ෂා කරති.

වට්ටක ජාතකය සත්‍ය පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණයකි.

අප මහ බෝසතාණන් එක් ආත්ම භවයක වටු කුරුලු පැටවකුව ඉපදුණේය. එක් දිනක් මේ වටු කුරුලු පවුල විසූ කැලෑවේ විශාල ලැව් ගින්නක් ඇති විය. නොමේරූ වටු කුරුලු පැටවා රැගෙන ඉගිලෙන්න නොහැකි වූ නිසා වටු කුරුලු මව සහ පියා ඉතා දුකෙන් එතැනින් ඉවත්ව ඈතකට ඉගිල ගොස් දිවි ගලවා ගත්හ. වටු කුරුලු පැටියා සිටි කූඩුව අසලටම ලැව් ගින්න පැතිරිණි. වටු කුරුලු පැටවාව සිටි බෝසතුන් සත්‍ය ක්‍රියාවේ බලයෙන් ගින්න නිවේවා යැයි පැතුවේය. එවිට එම ගින්න නිවී ගියේය.

අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව

අධිට්ඨාන පාරමිතාව ලෙස ද හඳුන්වයි.

කළ යුතු දෙයක් කරමි කියා ද, නො කළ යුතු දෙයක් නො කරමි කියා ද, මතු වෙනස් නො කරන ලෙස සිතා ගැනීම අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව ය. අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව පුරන තැනැත්තා කරන්නට සිතා ගත් දෙය හැර දමා අනිකක් පටන් නො ගත යුතු ය. නො කරමියි කියා හළ දෙය ද නැවත කිනම් කරුණක් නිසාවත් නො කළ යුතු ය.

තේමිය ජාතකය මෙම පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණයකි. තමන්ට කෙතරම් පීඩා හිංසා ඇති වුවත් තමන්ගේ අධිෂ්ඨානය අත් නොහළ තේමිය රජ කුමරාගේ කතාව මෙහි ඇතුළත් වේ.

මෛත්‍රී පාරමිතාව

මෙත්තා පාරමිතාව යනුවෙන් ද හඳුන්වයි.

අන්‍යයන්ගේ යහපතට සැපයට කැමැති බව අන්‍යයන්ට වෛර නොකිරීම මෛත්‍රී පාරමිතාව ය. මෙත් වැඩීමෙන් හා අන්‍යයන්ට හිතකර වූ ක්‍රියා කිරීමෙන් ද මෛත්‍රී පාරමිතාව පිරේ. මෛත්‍රී පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණ වන්නේ මහා කපි , මග මානවක යන ජාතක කතා ය. මහා කපි ජාතකයේ කතා සාරාංශය මෙසේ ය. අප මහා බෝසතාණන් එක් ආත්ම භවයක (කපි යනු වඳුරා ය.) වඳුරකුව ඉපදුණේය. එක් දිනක් මෙම කැලයෙහි ගමන් කළ එක් අසත් පුරුෂ මිනිසෙක් ගසකට නැඟ දිවුල් කැඩීමට යෑමේදී ගැඹුරු ප්‍රපාතයකට ඇද වැටුණේය. ගසින් ගසට පැන යමින් සිටි මෙම වඳුරා එම මිනිසා දැක ප්‍රපාතයෙන් ගොඩ ඒමට ඔහුට උපකාර කළේය. ඉන්පසු එම මිනිසා වඳුරාගේ මස් කෑමට ගිජු බවක් ඇති වී ගලකින් ගසා වඳුරා මරා දැමීමට උත්සාහ කළත් එය අසාර්ථක විය. ගල් පහර වැදී තුවාල ලැබූ වඳුරා එම මිනිසාට වෛර නොකරමින් ඉවසීමෙන් සහ මෛත්‍රියෙන් ඔහුට කැලෑවෙන් එළියට යෑමට ද මඟ පෙන්වීය.

උපේක්ෂා පාරමිතාව

උපේක්ඛා පාරමිතාව යනුවෙන් ද හඳුන්වයි.

නොමනා වස්තූන්ට හා පුද්ගලයන්ට විරුද්ධ නොවීම් වශයෙන් ද ඇලුම් කළ යුතු වස්තූන්ට හා පුද්ගලයන්ට ඇලුම් නොකිරීම් වශයෙන් ද පවත්වන මධ්‍යස්ථභාවය උපේක්‍ෂා පාරමිතාව ය. සියලු දෙය දෙස මැදහත් සිතින් බැලීම උපේක්ෂා පාරමිතාවයි.

ලෝමහංස ජාතකය මෙම පාරමිතාවට ප්‍රධාන උදාහරණයකි.

අප මහා බෝසතාණන් එක් ආත්ම භවයක බොහෝ සැප සම්පත් ඇති පොහොසත් පවුලක ඉපදුණේ ය. ඔහුගේ නම ලෝමහංස කුමාරයා විය. තරුණ වියට පත් වූ පසු ලෝමහංස කුමාරයාට පැවිදි වීමට අවශ්‍ය විය. මේ කුමාරයා ගම්මානයකට ගොස් බවුන් වඩමින් කාලය ගත කළේ ය. එවිට එම ගමේ ළමයි ඔහුට හිංසා කළහ. ඒත් ඒවායින් ඔහු කම්පා වූයේ නැත. ඔහු තවත් ගම්මානයකට ගොස් එහි දී බවුන් වඩද්දිත් එහි සිටි නපුරු නොහික්මුණු ළමයි ඔහුට කෝටු කැබලි පවා ගසමින් හිංසා පීඩා කළහ. ඒත් මේ කිසිවකින් ලෝමංහංස කුමරා කම්පා වූයේ නැත. මේ ලෙසින් දුක සැප නින්දා ප්‍රශංසා හමු වේ සතුටුත් නොවී දුක් නොවී මධ්‍යස්ථව සිටීමෙන් බෝසතාණන් උපේක්ෂා පාරමිතාව පිරූහ.

ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ

බෞද්ධයාගේ අත්පොත

මහාචාර්ය පූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහනාහිමි

සාමණේර ආයතන සඳහා සාමණේර අත්පොත

සහ වෙනත් විවිධ අන්තර්ජාල මූලාශ්‍ර

සැකසුම – හර්ෂණී ගමගේ