ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයා – මනුත් මින්තරු පිටිගල

ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකාව – තුසඳී මෙතුෂා

නායකයකුගේ හැසිරීම ඉතා වැදගත්. ඒ හැසිරීම දෙස බලා තමන්ගේ කණ්ඩායම ගමන් කළ යුතු දිසාව තීරණය කිරීම සාමාන්‍ය සිරිතයි. බොහෝ විට කණ්ඩායමට පමණක් දොස් කීම තේරුමක් නැත. මේ නිසා සෑම විටම කණ්ඩායමට සිය අරමුණ පිළිබඳ නිවැරැදි අවබෝධයක් ලබා දීමට නායකයා හෝ නායිකාව පියවර ගත යුතුයි. බොහෝ නායකයෝ මේ සඳහා අපොහොසත් වෙති. ඔවුන්ට සිය කණ්ඩායම පිළිබඳ හැදෑරීමක් නැත. වර්තමානයේ සෑම කණ්ඩායමකටම අවශ්‍ය වන්නේ සිය කණ්ඩායම පිළිබඳ හදාරන නායකයෙකි. එවැනි නායකයන් බිහිවීමට පාසල වඩාත් හොඳ තෝතැන්නක් වන බව වර්තමානයේ පාසල්වල පවත්වන නායකත්ව වැඩමුළුවලින් මනාව පැහැදිලි වේ. මේ පිළිබඳ මනාව පැහැදිලි කිරීම සඳහා පසුගියදා කෙහෙල්ඇල්ල රණසිංහ ප්‍රාථමික විද්‍යාලයේදී ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයා සහ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකාව ඔවුන් ලද අත්දැකීම් පිළිබඳ අපට පැවසූහ.

මගේ නම මින්තරු. මම නායකත්වය දරන්න ගොඩක් කැමැතියි. ගෙදරදිත් අපේ අම්මා තාත්තා පොඩි පොඩි වැඩ කරන්න දීලා නායකත්වය පිළිබඳ මට හුරුවක් ලබලා දුන්නා. ඒක මට ගොඩක් වටිනවා. ඒ හුරුව නිසාම මම පාසලේ කිසිදු පැකිළීමකින් තොරව වැඩ කටයුතු කළා. පාසලේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායක තනතුර ලැබීම පිළිබඳ මට තියෙන්නේ නිහතමානී ආඩම්බරයක්. පාසලේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයා කියන්නේ හැමෝටම ලැබෙන තනතුරක් නෙවෙයි. ඒ තනතුර ලැබෙන්නේ බොහෝ දෙනා අතරින් තෝරා ගත් කෙනකුටයි. ඒ නිසා ඒ ගැන මට ආඩම්බරයක් තියෙනවා. මම නායකත්වයට සුදුසු කෙනෙක් කියලා මටම දැනෙන්න පටන්ගත්තේ පාසලේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයා ලෙස මාව තෝරා පත්කර ගත්ත දවසෙයි. එදා මගේ අම්මාත් තාත්තාත් ගොඩක් සතුටු වුණා. අම්මායි තාත්තායි මට එදා දුන්න උපදෙස තමයි තමා කරන කාර්යය ඉතා හොඳීන් උපරිමයෙන්ම කරන්න කියන එක. මම උදේ පාන්දරින්ම පාසලට එනවා. එහෙම ඇවිල්ලා මම කරන්නේ අනෙක් අයට මම බෙදලා දුන්න වැඩ කරනවා ද කියලා නිරීක්ෂණය කිරීමයි. බොහෝ දෙනෙක් මම බෙදලා දුන්න වැඩ නිසි ලෙස කරනවා. ඇතැම් අවස්ථාවල අතපසු කරන අයත් ඉන්නවා. ඒ වෙලාවේදී මම ඒ අයට ඒ ගැන ඉතා කරුණාවෙන් කියලා දෙනවා. එතකොට ඒ අය මට හොඳීන් ඇහුම්කන් දෙනවා. නායකයා කියන්නේ තමන්ගේ කණ්ඩායමත් සමඟ එකමුතුව වැඩ කරන්නෙක්. මම සෑම අවස්ථාවකම මගේ කණ්ඩායමත් සමඟ එකමුතුව වැඩ කරන්න උත්සාහ කරනවා. මගේ පාසලේ විදුහල්පතිනිය මෙන්ම ශිෂ්‍ය නායක නායිකාවන් භාර ගුරුතුමිය දේවිකා මිස්ගෙනුත් මට ලොකු සහයෝගයක් ලැබෙනවා. පාසලේ විශේෂ අවස්ථාවකදී කටයුතු කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳ ඇයගෙන් අපට ලැබෙන උපදෙස් බොහොම වටිනවා.”

” මම ගණිතය සහ විද්‍යාව විෂයයන් දෙකට ගොඩක් කැමැතියි. කවදා හරි අනාගතයේදී වෛද්‍යවරයෙක් වීමට තමයි මම අපේක්ෂා කරන්නේ. එයින් මම බලාපොරොත්තු වන්නේ මගේ රටට සේවයක් කිරීමටයි. වෛද්‍ය වෘත්තිය කියන්නේ අපේ රටට හොඳ සේවයක් කරන්න පුළුවන් වෘත්තියක්. එනිසා තමයි මම වෛද්‍ය වෘත්තිය තෝරාගන්න තීරණය කළේ.”

” මගේ නම මෙතුෂා. මට ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකා තනතුර ලැබුණේ මේ අවුරුද්දේ. ඇත්තටම එදා මට ලොකු සතුටක් ඇති වුණා. මම වගේම මගේ අම්මා, තාත්තා දෙන්නත් ගොඩක් සතුටු වුණා. ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකාව කියන්නේ හැම කෙනකුටම ලැබෙන අවස්ථාවක් නෙවෙයි. තෝරා ගත් කෙනකුට ලැබෙන අවස්ථාවක්. බොහෝ ශිෂ්‍යාවන් අතරින් මට ඒ තනතුර ලැබීම පිළිබඳ මම ගොඩක් සතුටු වෙනවා. මම උදෙන්ම පාසලට එනවා. ඒ ඇවිත් රැස්වීම සූදානම් කරන්න ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයාට උදව් වෙනවා. අපේ පාසලේ සෑම දිනකම උදෑසන රැස්වීම පැවැත්වෙනවා. එනිසා ඒ වෙනුවෙන් කටයුතු සූදානම් කිරීම අප හැමදෙනාගේම වගකීමයි. ශිෂ්‍ය නායක නායිකා කණ්ඩායමේ සෑම කෙනකුටම කුමන හෝ වගකීමක් තියෙනවා. එකිනෙකා තමන්ට ලැබෙන වගකීම ඒ ආකාරයෙන්ම කැපවීමෙන් කිරීම සතුටට කරුණක්. අප හැම දෙනාම කටයුතු කිරීමේදී මේ අපේ පාසලයි යන මතකය අපේ සිතේ තබා ගත යුතුයි. ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකාව වශයෙන් පාසලේ දියුණුව වෙනුවෙන් කටයුතු කිරිම මගේ වගකීමක් ලෙසයි මම සලකන්නේ.මම හිතන්නේ හැම දෙයක්ම කුඩා කාලයේ සිට පුරුදු පුහුණු වූ විට වැඩිහිටියකු වුණාම ඒ දෙය පවත්වාගෙන යන්න පුළුවන් කියලා. මම කවදා හරි ගුරුවරියක් වෙන්න කැමැතියි. ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායිකාව ලෙස මම ලබන මේ පුහුණුව එදාටත් වැදගත් වේවි කියලයි මම හිතන්නේ.”

ඔවුන්ගේ අනාගතයේ සියලු ප්‍රාර්ථනා ඉටු වේවාය යැයි මිහිර වෙතින් සුබ පතමු.

රූපාන්ති බුලත්සිංහල

ආදරණීය දුවේ පුතේ, අද අප ඔබට කියන්න සූදානම් වන්නේ ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ලේ වීරයා පිළිබඳයි. ඉතින් දුවේ පුතේ කියවලා බලන්නකෝ…

ඒ කාලයේ අපේ රටේ හිටියේ බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයායි. ඒ කාලයේදී රට ගැන නොයෙක් නොයෙක් සාකච්ඡා පැවැත්වුණා.මේ අතරතුරේ වර්ෂ 1817 අගෝස්තු 13 වැනිදා බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයා සමඟ සිංහල නායකයන් සාකච්ඡා කළා. මේ සාකච්ඡාවෙන් පසු කැප්පෙටිපොළ නැවත දළදා මාලිගාවට පැමිණියා. ඒ අවස්ථාවේදී පියගැටපෙළෙහි යන කුහුඹු රැළක් දෙස බලාගෙන සිට කවුදෝ කෙනකු කියූ කවියක් කැප්පෙටිපොළගේ හිතේ හොඳීන් තැන්පත් වුණා.

” අනේ කුහුඹුවනේ – තොපට රජෙක් ඉන්නේ

මොනවාද කරන්නේ- අපේ කරුමේ අපට වන්නේ

රජකු ලැබුණෝතින්- එදා කිරිබත් කන්නම්

පෙරහැර කරන්නම්- සාදු නාද ගිගුම් දෙන්නම්”

1817 නොවැම්බර් මස 1 වැනිදා ඌවත් වෙල්ලස්සත්, කැප්පෙටිපොළ මහ දිසාවේ යටතට පත්කළ බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයා තව ද යුද හමුදාවත් අවි ආයුධ භාර දුන්නේ වෙල්ලස්සේ වෙඩි හඬ නවතන ලෙස ඉල්ලමිනුයි. මෙය වෙල්ලස්ස ගිනිගෙන දැවෙන යුද පිටියක් කරමින් සිංහල හේවායන් සිය අයිතීන් යළි දිනා ගැනීමට සටන් වැද සිටින කාලයක්. මේ කාලයේ කොහුඹුරේ රාල, කැප්පෙටිපොළ දිසාවේතුමා මුණගැසී රට ජාතිය සම්බන්ධ වැදගත් කාරණා කතාකර ගැනීමට තීරණය කළා. මෙහිදී සිය ජාතියට සිදුවීමට යන ව්‍යසනය අවබෝධ කරගත් කැප්පෙටිපොළ ඉංග්‍රීසීන් ලබා දුන් සියලු තාන්න මාන්න සියල්ලම නැවත ඉංග්‍රීසීන්ටම ලබා දී ලංකාව බේරා ගැනීමේ සටනට එක් වුණා. මේ අතරතුර කැප්පෙටිපොළ සමඟ වූ 17 දෙනකු ජාති ද්‍රෝහීන් ලෙස දක්වමින් ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කළා. මේ කිසිවක් නොතැකූ කැප්පෙටිපොළ ඉංග්‍රීසින්ගෙන් රට බේරා ගැනීමට කටයුතු කළා. මේ කාලයේදී කැප්පෙටිපොළ රෝගාතුර වුණා. එහෙත් සටන ඒ ආකාරයෙන්ම ජනතාව මෙහෙය වූවා. කෙසේ වුවත්, ජාතියක් වෙනුවෙන් මෙතරම් සේවයක් කරමින් මහනුවර මුදා ගැනීමේ සටනේ නිරතවීමට කැප්පෙටිපොළට හැකි වුණා. ඩොයිලි චරපුරුෂයන් යොදවමින් කැප්පෙටිපොළ කොහි සිටින්නේද යන්න පිළිබඳ තොරතුරු විමසුවා. 1818 නොවැම්බර් 13 වැනිදා කැප්පෙටිපොළ සිරභාරයට ගත්තා. යුද්ධාධිකරණය ඔහු වැරැදිකරුවකු ලෙස ඔප්පු කළ නිසා 1818 නොවැම්බර් 26 වැනිදා කැප්පෙටිපොළ වධකයන්ගේ අසිපත් පහරින් මරුමුවට පත් වුණා.

නදී

ආදරණීය දුවේ පුතේ, අප මෙතෙක් කාලයක් රාජාවලියේ රජවරුන් පිළිබඳ කතා පුවත් පුංචි ඔබට කියා දුන්නා. ඉතින් දුවේ පුතේ, අදත් අප ඔබට කියා දීමට සූදානම් වන්නේ එවැනිම කතා පුවතක්. ඒ තමයි දේවානම්පියතිස්ස රජතුමාගේ කතා පුවත. මේ කතා පුවත නම් සමහර දුවලා පුතාලා දන්නවාත් ඇති. ඒ්වගේම තවත් අය නොදන්නවා විය හැකියි. ඒ සෑම දෙනාගේ දැන ගැනීම සඳහා අප එතුමාගේ කතා පුවත මෙවර ඉදිරිපත් කරනවා. දේවානම්පියතිස්ස කියන්නේ මුටසීව රජතුමාගේ සහ ස්වර්ණපාලි දේවියගේ පුතුණුවන්ටයි. එතුමාගේ නාමය අපේ ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියවිලා ඉවරයි. ඒ් කියන්නේ එතුමාගේ රාජ්‍ය කාලයේදී තමයි මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ ශ්‍රී ලංකාවට බුද්ධාගම ගෙන එනු ලැබුවේ. ඉතින් දුවේ පුතේ, ඒ්ක ඉතිහාසගත වූ කතා පුවතක්.

මුටසීව රජුගේ රාජ්‍ය කාලයේ සිටම ඉන්දියාව සමඟ ලංකාව මිතුරු සබඳතා පැවැත්වූවා . ඒ කාලයේ ඉන්දියාවේ රාජ්‍යය කළේ අශෝක අධිරාජයයි. ඉතින් දුවේ පුතේ,
දේවානම් පියතිස්ස රජතුමා රජ වූවා කියලා විශේෂයක් වූයේ නැහැ මේ මිත්‍රත්වය මෙලෙසම පවත්වාගෙන ආවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අශෝක රජු මිහිඳු හිමි ඇතුළු පිරිස ලංකාවට එව්වා. එහි අරමුණක් තිබුණා. ඒ තමයි ලංකාවේත් බුදු සසුන ව්‍යාප්ත කිරීම.
එදා හෙළ දිව කිසිදු ධර්මයක් තිබුණේ නැහැ . සතුන් මරමින් ගිනිදෙවියන්ට පූජා දෙමින් ගහ කොළවලට වන්දනාමාන කරමින් මිනිසුන් අඳුරේම ජීවත් වුණා. මේ කාලයේ රජවරුන්ගේ මෙන්ම මහා ඇමතිවරුන්ගේ ප්‍රධාන විනෝදාංශය වූයේ සතුන් දඩයම් කිරීමයි. මේ කාලයේදී රජ කෙනකු සතුන් දඩයමේ යෑම ද උත්සවයක් ආකාරයට සැමරුවා
ඉතින් දුවේ පුතේ, එදා තිබුණු මේ සතුන් දඩයම් කිරීමේ උත්සවයට තිස්ස රජතුමා ඇතුළු පිරිසත් සහභාගි වුණා. මෙහිදී රජතුමා පිරිසගෙන් වෙන්වී වනාන්තරය ඇතුළට ගියා. මෙහෙම යන විට රජතුමා ඉදිරියෙන් මුවකු දුවන්න පටන් ගත්තා. රජතුමා ද මුවා පසුපස දුවන්න පටන් ගත්තා. එවිට කවුදෝ “තිස්ස තිස්ස ” යනුවෙන් තමන්ගේ නම කියනු රජතුමාට ඇසුණා. රජතුමා නැවතුණා. වටපිට බැලුවා. රජතුමාට දකින්න ලැබුණේ කසා වතින් සැරසී මිහින්තලා ගල මුදුනේ වැඩ සිටින මිහිඳු මහා රහතන් වහන්සේයි. මෙහිදී මිහිඳු හිමියෝ තිස්ස රජතුමාගේ නැණවත් බව පරීක්ෂා කිරීම සඳහා ප්‍රශ්න කිහිපයක් ඇසුවා. මෙයින් රජතුමා ප්‍රඥාවන්ත බව දැන ගැනීමෙන් පසු චුල්ලහත්ථි
පදෝපම සූත්‍රය දේශනා කළා. මිහිඳු මාහිමියන් කෙරෙහි පැහැදුණු රජතුමා මහමෙව්නා උයන මිහිඳු හිමියන්ට පූජා කළා. මහමෙව්නා උයන පිදීම ලංකා ඉතිහාසයේ ප්‍රථම ආරාම පූජාව ලෙස හඳුන්වනවා.
රජතුමා බුදුදහමට කරන ලද අනුග්‍රහය නිසා අනුලා දේවිය ඇතුළු පන්සීයක් කාන්තාවන් පැවිදි වීමට තීරණය කළා. එහෙත් මේ වන විට ලංකාවේ මෙහෙණි සස්න නොතිබුණු නිසා මිහිඳු හිමියන්ගේ නැඟණිය සංඝමිත්තා තෙරණිය ලංකාවට වැඩම කළා. ඇය පැමිණෙන විට ශ්‍රී මහබෝධි ශාඛාව ද රැගෙන පැමිණියා.

නදී

(තවත් රාජ්‍ය සමයක පුවතක් ලබන සතියෙන්)

කුරුවිට බටදොඹ ලෙන මෙන්ම කිතුල්ගල බෙලිලෙන ද ආදි මානවයා වාසය කරන ලද තවත් ලෙනකි. මෙය ඓතිහාසික ස්ථානයකි . හෝමෝ සේපියන් බළන්ගොඩේන්සිස් හෙවත් බළන්ගොඩ ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානවයා මෙම ලෙන ආශ්‍රිතව ජීවත් වූ බවට සාක්ෂි හමුවේ.

කෑගල්ල යටියන්තොට ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයට අයත් පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් සහිත ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයක් වන බෙලි ලෙනට ප්‍රවේශ වීමට නම් තරමක් දුෂ්කර මාර්ගයක් ඔස්සේ යා යුතු ය.

කොළඹ- අවිස්සාවේල්ල මාර්ගය ඔස්සේ කුරුණෑගලට පැමිණ ඉන්පසු දකුණට ඇති ගිනිගත්හේන- හැටන් මාර්ගයේ ගමන්කර බෙලිලෙන පුරාවිද්‍යා පුවරුව අසලින් ඇති යාහින්න මංසන්ධියෙන් වම් පසට ඇති මහා බාගේ මාර්ගයේ යාහින්න රබර් යාය මැදින් කිලෝ මීටර් හතරක් පමණ ගිය පසු ඉන්ඔය දෙමළ විදුහල හමුවන අතර, එහි සිට තවත් කිලෝමීටර් භාගයක් පමණ ගිය තැන බෙලිලෙන හමුවේ.

කිතුල්ගල බෙලිලෙන එනමින් හඳුන්වා ඇත්තේ ගොළුබෙල්ලන් විශාල සංඛ්‍යාවක් හමුවීම නිසා යැයි සලකෙන අතර, මධ්‍ය ශිලා යුගය ලෙස සැලකෙන ක්‍රිස්තු පූර්ව හතළිස් දාහේ සිට දහස දක්වා කාලයට අයත් ප්‍රාග් ඓතිහාසික හෝමෝසේපියන් මානවයා මෙහි ජීවත් වූයේ යැයි විශ්වාස කරයි.

මෙහි මුල්ම කැණීම1983 දී ආචාර්ය ශිරාන් දැරණියගල මහතා විසින් සිදුකරන ලද අතර, එහිදී මානවයන් තිහකට ආසන්න සංඛ්‍යාවකගේ යැයි සැලකෙන අස්ථි කොටස් ද ක්ෂුද්‍ර ශිලා මෙවලම් රාශියක්ද සොයා ගෙන තිබේ. කාල නිර්ණයට අනුව ඒවා වසර 27,000- 34,000 පමණ එපිට කාලයට අයත් යැයි සැලකෙන අතර, තවත් කැණීම්වලින් පබළු ආභරණ, පාට සෑදීම සඳහා යොදා ගන්නා ලද ගුරුගල් මෙන්ම පැරැණි බැම්මක නටබුන් ද හමුවී ඇත.

අදින් වසර 25,000කට එපිට ජීවත් වූ මානවයන් පිළිබඳ සාක්ෂි මෙම ගල්ලෙන ආශ්‍රයෙන් හමුවන අතර, ගල්ලෙන් තුනක් අපට දක්නට හැකි ය . එයින් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් කැණීම්කර ඇති මැද පිහිටි ප්‍රධාන ගල්ලෙන පළලින් අඩි 60ක් ද උසින් අඩි 40ක් ද පමණ වේ.

එම ලෙන ආශ්‍රිතව සිදු කරන ලද කැණීම්වලදී අනාවරණය කරගන්නා ඓතිහාසික කරුණු රාශියකි. ඔවුන් ආයුධ වශයෙන් භාවිතකර ඇත්තේ සරල ලෙස තනා ගන්නා ලද ගල් මෙවලම් ය. ඊට අමතරව සත්ත්ව ඇටකටුවලින් තනාගන්නා ලද මෙවලම් ද භාවිතකර ඇති බවට පස් තට්ටු ආශ්‍රිතව සිදු කරන ලද පර්යෂණ මඟින් හෙළිවී ඇත. එම ආයුධ තැනීම සඳහා අලියා, වඳුරා, ගෝනා, මී හරකා වැනි සතුන්ගේ අස්ථි කොටස් හා දත් යොදාගෙන තිබේ.

මෙම ලෙනෙන් සොයාගෙන ඇති ගොළුබෙල්ලන් වසර දොළොස් දහස් පන්සීයත් දහ දහස් පන්සීයත් අතර කාලයට අයත් ආකාවුස් ගණයට අයත් ලෙස සැලකෙයි . ඒවායෙහි කටුව තියුණු ආයුධයකින් සිදුරු කර ඇත. ඒ මස් පිටතට ගැනීම සඳහා විය හැකි අතර, කිතුල්ගල අවට භූමියේ කිලෝමීටර් දෙසීයක් පමණ වපසරියක මෙම ගොළුබෙල්ලන් විශාල වශයෙන් ජීවත් වී ඇති බවට සාධක හමුවේ. ලෙන අවට වල් දෙල් ගස් බහුල ය. ඒ අනුව වල් දෙල් ඇට ආහාරයට ගෙන ඇති බව පස් තට්ටු පරීක්ෂාවේදී අනාවරණය වී ඇති අතර, කිතුල්ගල අවට බහුලව හමුවන වල් කෙසෙල් අවශේෂ ද කැකුණ ඇට ද කුරහන් ඇට ද ආහාර වශයෙන් ගෙන ඇති බව සැලකේ . ලුණු මුහුදු බෙල්ලන් හමුවීමෙන් මෙම මානවයා මුහුදු බඩ ප්‍රදේශ සමග සබඳතා පවත්වා ගනිමින් රට පුරා සංචාරය කරන්නට ඇතැයි අනුමාන කළ හැකි ය. පාට සාදා ගැනීම සඳහා යොදා ගන්නා ගුරුගල් හමුවීමෙන් ශරීර වර්ණ ගන්වන්නට ඒවා යොදා ගන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. පබළු මාල වැනි දේවල් හමුවීම මඟින් රූපලාවණ්‍ය කටයුතු කෙරෙහි ද යම් නැඹුරුවක් පවතින්නට ඇති බව පෙනෙයි.

මොවුන්ගේ අභිචාර විධි පිළිබඳ සිදු කරන ලද පර්යේෂණ මඟින් හමුවේ. මෙම ‌‌ලෙනේ මිනිස් ඇටසැකිලි හමුවුව ද මිනී වළවල්වල සලකුණු දක්නට නොමැත . ඒ අනුව ඔවුන්, මියගිය සිරුරු ලෙන බිම යන්තමට හාරා ඒ මත ඉවතලන කසළ දැමීමෙන් වළලා ඇති බව පෙනේ. තවද අළු, අඟුරු, සත්ත්ව ඇටකටු සමඟ මිනී ඇටසැකිලි හමුවීමෙන් මිනීමස් ආහාරයට ගැනීමේ සිරිතක් හෝ මිනී කපා කොටා වළ දැමීමේ සිරිතක් පවතින්නට ඇතැයි ආචාර්ය ශිරාන් දැරණියගල මහතා “ශ්‍රී ලංකා ප්‍රාග් ඉතිහාසය” නම් ස්වකීය කෘතියේ සඳහන් කරයි.

මනස්කාන්ත ස්වාභාවික භූමි ප්‍රදේශයක පිහිටා ඇති මෙම ලෙන බෙලිලෙන දිය ඇල්ල හේතුවෙන් සංචාරක ආකර්ෂණය ද දිනාගත් ඓතිහාසික ස්ථානයක් ලෙස ද අපට හැඳීන්විය හැකි ය.

ලක්නා නිරෝෂිමාලා

අන්ද්‍රෙයි ජීවත් වුණේ රුසියාවේ නගරබද ප්‍රදේශයකයි. ඒ සරත් කාලයයි. ඒ කියන්නේ ගිම්හාන ඍතුව ඉවරවෙලා උදාවෙන ඊළඟ ඍතුව. සරත් ඍතුවේ ඉර ජනේලයෙන් එබිලා අන්ද්‍රෙයි දිහා බැලුවා. අන්ද්‍රෙයි ජනේලය ළඟට ගිහින් ඉර මාමාට අත වැනුවා. ඒ ගමන් වීදියේ සිටුවා තිබූ පොප්ලර් ගස් පේළිය දිහාත් බැලුවා. (පොප්ලර් කියන්නේ රුසියාවේ සහ යුරෝපානු රටවල දැකගත හැකි පතනශීලි ශාක විශේෂයක්. මෙම ශාක වර්ග වසරකට වරක් එහි පත්‍ර හලයි. බොහෝ දුරට සීත ඍතුවේදී)) එක් පොප්ලර් ගසක් තිබුණේ හරියටම අන්ද්‍රෙයිගේ ජනේලයට මුහුණලායි.
“ඒක තමයි මගේ පොප්ලර් ගස” අන්ද්‍රෙයි තමන්ටම කියා ගත්තා.
“ඒක තමයි මගේ යාළු පොප්ලර් ගස”
දවසින් දවස ගෙවී ගියා. ඉතා ඉක්මනින් සීත ඍතුව ඒ කියන්නේ හිම වැටෙන සීත කාලය උදා වුණා. සරත් කාලයේදී දුඹුරු පාටට හැරුණු පොප්ලර් ගස්වල කොළ සීත කාලෙදි බිමට හැළෙන්න පටන් ගත්තා. අන්ද්‍රෙයිගේ පොප්ලර් ගසෙත් කොළ බිම හැළෙන්න පටන් ගත්තා. සුදෝ සුදු හිමවලින් වටපිටාව වැසී ගියා.
දැන් හරිම පාළුයි. අඳුරු පාටයි.
“කමක් නෑ වසන්ත කාලය උදා වුණාම මගේ පොප්ලර් ගස ආයෙත් උණුසුම් වේවි. වසන්ත කාලෙදී ඉර එළියෙන් ගසේ ආයෙම කොළම කොළ පාට කොළ මතු වේවි”අන්ද්‍රෙයි සිතුවා.
කාලය ගෙවිලා ගිහින් ඔන්න ආයෙමත් වසන්ත කාලය උදා වුණා.
වීදියේ සිටුවා තිබූ පොප්ලර් ගස්වලත් කොළ පාට දලු මතු වෙන්න පටන් ගත්තා. ඒත් අන්ද්‍රෙයිගේ මිතුරු පොප්ලර් ගසේ මතු වෙලා තිබුණේ එකම එක දල්ලක් විතරයි. ඒක දැකලා අන්ද්‍රෙයිට දුක හිතුණා.
“අර බලන්නකො අම්මේ අර ගහට මොකක්ද වෙලා වගේනේ. අනෙක් පොප්ලර් ගස් ඔක්කොගේම කොළ ගොඩාක් තියෙනවා. ඒත් මගේ ගහේ විතරක් කොළ අඩුයි”
අන්ද්‍රෙයි දුකෙන් කිව්වා.
“ඔයා පොප්ලර් ගහ ටිකක් දුර්වල ගසක් වෙන්න ඇති. තව ටිකක් කල්ගත වෙනකොට ඒ ගහත් ශක්තිමත් වේවි” අම්මා කිව්වා.
අන්ද්‍රෙයි හැමදාම උදේට නොඉවසිල්ලෙන් ජනේලය ළගට ගිහින් පොප්ලර් ගස දිහා බැලුවා. ඒත් තවම නම් ගසේ කොළ අඩුයි.
එක දවසක් නගරයේ ගස් වවන්නන් පිරිසක් වීදියේ යන අතරේදී අන්ද්‍රෙයිගේ නිවෙස අසලටත් ආවා. ඔවුන් පොප්ලර් ගස් සියල්ලම හොඳීන් පරීක්ෂා කළා. ඔවුන් අන්ද්‍රෙයිගේ පොප්ලර් ගසත් පරීක්ෂා කළා.
“මේ ගහ නම් මැරෙන්න යනවා වගෙයි. අපි ඊළඟ සරත් ඍතුවේ දී මේ ගහ වෙනුවට මෙතැන අලුතින් පොප්ලර් ගහක් සිටවමු” ඔවුන් කතා වෙනවා අන්ද්‍රෙයිට ඇසුණා.
ඒක ඇහිලා අන්ද්‍රෙයිගේ ඇස්වලට කඳුළු ආවා.
අන්ද්‍රෙයි හනිකට අම්මව හොයාගෙන දිව ගියා.
“අම්මේ මගේ පොප්ලර් ගහ ඉක්මනට මැරේවි කියලා අර මිනිස්සු කතා වෙනවා මට ඇහුණා. එයාලා හදන්නේ ඊළඟ සරත් කාලෙදි මේ ගහ අයින් කරලා වෙන පොප්ලර් ගහක් එතැන හිටවන්නයි”
අන්ද්‍රෙයි කලබලයෙන් කියාගෙන ගියා.
“පුතා කලබල වෙන්න එපා සරත් කාලය උදාවෙන්න තව කල් තියෙනවා. සමහරවිට ඒ අතරේදී ඔයාගේ පොප්ලර් ගහ ශක්තිමත් වේවි. අපි එයාට උදව් කරමු ඒකට”
අම්මා, අන්ද්‍රෙයිව උනන්දු කරමින් කිව්වා.

ඉතින් අන්ද්‍රෙයි පහුවදා ඉඳන් පොප්ලර් යාළුවාට උදව් කරන්න පටන් ගත්තා. උදෑසන අවදි වුණ ගමන්ම අන්ද්‍රෙයි ඒ පොප්ලර් ගසට වතුර දැම්මා. හැම හැන්දෑවකම අම්මත් එක්ක එකතුවෙලා ගස වටේට පස් බුරුල් කළා. ඊටපස්සේ හැම උදෑසනකම අන්ද්‍රෙයි ඇහැරුණු ගමන්ම ජනේලයෙන් එබිලා පොප්ලර් ගස දෙස බලන්න පුරුදු වුණා. පොප්ලර් ගසේ වෙනසක් සිදු වෙලාද කියලා තමයි එයා ඒ බැලුවේ. මේ විදියට ටික දවසක් ගෙවිලා ගියා. අන්ද්‍රෙයි දිගටම පොප්ලර් ගසට සාත්තු කළා.
එක දවසක් පුරුදු විදියට අන්ද්‍රෙයි උදෙන්ම ඇහැරිලා ජනේලයෙන් එබිලා බැලුවා.
අන්ද්‍රෙයිට හරිම සතුටුයි.
“හරී හරී මගේ පොප්ලර් ගසට නැවත ශක්තිය ලැබිලා” අන්ද්‍රෙයි මහ හයියෙන් කෑගහලා කිව්වා.
ඇත්තටම පොප්ලර් ගසේ අලුත් දලු මතු වෙලා තිබුණා. ඒක දැකලා අන්ද්‍රෙයිගේ අම්මටත් හරිම සතුටුයි. දවසින් දවස ගෙවී ගියා. පොප්ලර් ගස ලස්සන කොළවලින් පිරුණා.
සරත් කාලයත් උදා වුණා. අන්ද්‍රෙයි සෙල්ලම් කරමින් සිටිද්දී ට්‍රක් රථයක් ඇවිත් එතැන නැවැත්වූවා.
එහි මුල් සහිත ගැලවූ ගස් සහ ඉස්කෝප්ප තිබුණා. එක් කම්කරුවෙක් ට්‍රක් රථයෙන් බිමට බැහැලා අන්ද්‍රෙයිගේ පොප්ලර් ගස ළඟට ආවා. ඔහු, ඒ ගස හොඳීන් පරීක්ෂා කළා.
ඉන්පසු ඔහු එම රථයේ සිටි අනෙක් අයට කෑගසා මෙහෙම කිව්වා.
“ කාට හරි වැරදීමක් වෙලා. මෙතැන නැහැ මැරුණු ගස්. මෙතැන තියෙන ගස් ඔක්කොම නිරෝගීයි. ශක්තිමත්. අපි යමු“ එසේ පැවසූ ඔහු ට්‍රක් රථයට නැඟලා යන්න ගියා. ඊට පස්සේ අන්ද්‍රෙයි එයාගේ පොප්ලර් ගස ළඟට ගියා. අන්ද්‍රෙයි පොප්ලර් ගසෙහි කොළයක් අත ගාමින් ගස දිහා ආදරයෙන් බලමින් සිනාවුණා. ගසේ අතු සෙලවුණේ හරියට අන්ද්‍රෙයිට සතුටින් ස්තූතිවන්තව අත වනනවා වගෙයි.

මේ කතන්දරය කියවූ පුංචි ඔයාලාත් අන්ද්‍රෙයි වගේම අපට හුස්ම දෙන ගස්වලට ආදරය දක්වනවා නේද?

රුසියානු ළමා කතාවක් ඇසුරෙන්

හර්ෂණී ගමගේ

පුංචි දුවලා පුතාලා පාට පාට සමනලුන්ට හරිම ආදරෙයි නේද? එයාලත් පුංචි ඔයාලා වගේම හරිම අහිංසකයි. අද අපි පෝස්ටරයෙන් ගෙවත්තේදී දක්නට ලැබෙන සමනල වර්ග කිහිපයක් ගැන විස්තර ටිකක් බලමු නේද? ශ්‍රී ලංකාවේ සමනල් විශේෂ 245ක් පමණ ජීවත් වන අතර, එයින් විශේෂ 23ක් ශ්‍රී ලංකාවටම ආවේණික සමනල්ලු වන අතර, එය ප්‍රතිශතයක් ලෙස 9%කි.

සියොත්පියා (Troides darsius)

ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සමනලයා ලෙස විරුදාවලී ලත් සියොත්පියා Sri Lankan Birdwings ලෙස හඳුන්වයි. සියොත්වැන්නා ලෙස ද හඳුන්වන මෙම සමනලයා ජීවන චක්‍රයේ කිසිම විටෙක පළිබෝධකයකු නොවීම, ශ්‍රී ලංකාව පුරා හොඳින් ව්‍යාප්තිය සිදුවීම හා ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් ආවේණික වීම යන කරුණු මත ජාතික සමනලයා ලෙස නම්කර ඇත. ගැහැනු සමනලයාට වඩා තරමක් කුඩා පිරිමි සමනලයාට තද කළු පැහැති ඉදිරි පියාපත් යුගලක් තිබෙන අතර, පසුපස පියාපත් යුගලය මත රන්වන් පැහැති කැපී පෙනෙන පැල්ලම් දෙකක් දක්නට ලැබේ. පිරිමි සමනලයාට වඩා ආකර්ෂණීය පෙනුමක් සතු ගැහැනු සමනලයා ප්‍රමාණයෙන් ද විශාල ය. කළු පැහැති ඉදිරි පියාපත් යුගලක් හා පසුපස පියාපත්වල ක්‍රමයෙන් මැකී යන ලෙසට නිර්මාණය වූ රන්වන් පැහැති පැල්ලම් දක්නට ලැබේ. එසේම ශරීරයේ දෙපසින් ද කහ පැහැති ලප දක්නට ලැබේ. පහතරට තෙත් කලාපයේ බහුලව ව්‍යාප්ත වී ඇති මෙම සමනල විශේෂය රත්මල්, ඉද්ද, වද වැනි මල් සඳහා ආකර්ෂණය වන අතර, සාමාන්‍ය ගෙවතුවල ද බහුලව දක්නට ලැබේ. තවත් විශේෂ කරුණක් වන්නේ මෙම සමනලයා බිත්තර දැමීම සඳහා ‘සස්සද’ නම් ඖෂධීය ගුණයෙන් යුතු ශාකය පමණක් තෝරා ගැනීමයි.

හෙළ සෙව්වන්දියා (Pachliopta jophon)

Ceylon Rose ලෙස හඳුන්වන මෙම සමනලයා ද ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික සමනල් විශේෂයකි. වේගවත් පියාසර රටාවක් පෙන්වන අතර, දිය කඩිති සහ මඩ සහිත තැන්වල ගැවසෙයි. පියාපත් සාපේක්ෂව විශාල වන අතර, ඒවා අලංකාර වර්ණයෙන් යුක්ත ය.

ඉන්ද්‍රීය කාකයා (Euploea core asela)

Common Indian Crow  ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා ඉතාමත් සුලබව දැකිය හැකි අතර, දුඹුරු පැහැයෙන් යුක්ත සමනලයන් ප්‍රමුඛව දක්නට ලැබේ. සෙමින් පියාසර කරමින් සුළඟේ පාවී යෑමට උත්සාහ කරන මෙම සමනලයා කලබල වූ විට පමණක් වේගයෙන් පියාසරකර නැවත සුපුරුදු රටාවට හුරුවේ. ධාරක ශාක රාශියක් මොවුන්ට ඇති අතර, එම නිසා ව්‍යාප්තිය ද

වැඩි ය. එම ශාක වන්නේ නිතුල්ල, මහ නුග, ජපන් අරලිය සහ කනේරු ආදියයි. කෝෂය අලංකාර දිලිසෙන බවින් යුතු ය.

දිරිසියා (Byblia ilithyia)

Joker  ලෙස හැඳින්වෙන මේ සමනලයා තැඹිලි පැහැති වර්ණයෙන් යුක්ත වන අතර, මොවුන්ටම විශේෂ වූ පියාසර රටාවක් පෙන්නුම් කරයි. කලබල වූ විට වේගයෙන් පියාඹන දිරිසියාගේ පියාපත් විවෘතව ඇති විට මිනිස් සිනහ මුහුණක හැඩය ගනී. වැල් කහඹිලියා ධාරක ශාකය වෙයි.

නැව්රිසියා (Ariadne ariadne minorata)

Angled castor  ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලයා තැඹිලි වර්ණයෙන් යුතු වන අතර, රිද්මයානුකූලව පියාසර කරයි. කලබල වූ විට ඉතා ඉක්මනින් එම ස්ථානයෙන් ඉවත්වන මෙම සමනලයාගේ ධාරක ශාකය වන්නේ වැල් කහඹිලියා ශාකයයි. මෙම සමනලයාගේ කෝෂය වියළි පත්‍රයකට සමාන ය.

මහසිව්වා (Hypolimnas bolina)

Great eggfly ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලයාගේ පියාපත් විවෘතව ඇතිවිට පිරිමි සමනලයාගේ පූර්ව හා අපර පියාපත්වල නිල් පැහැති සලකුණු දැකිය හැකි අතර, ගැහැනු සමනලයාගේ මෙම සලකුණු පූර්ව පියාපතෙහි පමණක් යන්තමින් දක්නට ලැබේ.

පත්‍රවල කෙළවර වසා සිටීමට උත්සාහ කරන අතර, එහි සිට අව්ව තපින ආකාරය නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය. පත්‍රය මත සිටින විට පියාපත් වසාගෙන සිටින අතර, තමන් ආරක්ෂිත යැයි හැඟී ගිය පසු ක්‍රමයෙන් පියාපත් විවෘත කරයි. මහසිව්වා වර්ගයේ සමනල්ලු වේගයෙන් පියඹා ගිය ද තැන තැන වසමින් පියඹා යති. එමෙන්ම මේ වර්ගයේ සමනල්ලු තමන් වසන සීමාවේම නිතරම ගැවසෙති.

නීල ගෝමී (Graphium sarpedon luctatius)

Common blue bottle ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලයා පෑපිලියොනිඩේ කුලයට අයත් වන අතර, ගැහැනු හා පිරිමි සමනලයන් වර්ණයෙන් සමාන ය. ප්‍රමාණයෙන් ගැහැනු සමනලයා මඳක් විශාල වන අතර, ගඳපාන මල් ආශ්‍රිතව බහුලව දක්නට ලැබේ. තෙත් බිම් ආශ්‍රිතව ව්‍යාප්තිය බහුල නීල ගෝමී සමනලයාගේ ධාරක ශාකය කපුරු ය. හිරු එළිය ඇති විට පියාසර කිරීම වේගවත් වන අතර, විවෘත ප්‍රදේශවල හා ගෙවතුවල දැකිය හැකි ය.

වෙස්ගත්තී (Papilio polytes)

Common mormom  ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා පැපිලියොනිඩේ කුලයට අයත් ය. පිරිමි හා ගැහැනු සතුන් වර්ණයෙන් සමාන වන අතර, පියාසර කිරීම වේගවත් ය. තෙත් බිම් ආශ්‍රිතව බහුලව දක්නට ලැබෙන අතර, ධාරක ශාකය වන්නේ කරපිංචා ශාකයයි.

සේලරුවා (Neptis hylas varmona)

Common sailor ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා කළු සහ සුදු පැහැයක් ගනී. සේලරුවාගේ ධාරක ශාකය වන්නේ ඇපල ශාකයයි. මොවුහු පත්‍රය කෙළවර එක බිත්තරයක් පමණක් දමති.

නීල ගෝමරා (Tirumala limniace leopardus)

Blue tiger  ලෙස හඳුන්වන මෙම සමනලයා නිල් සහ කළු පැහැයෙන් යුතු සමනලයෙකි. මොවුන්ගේ පියාසර කිරීම වේගවත් නොවන අතර, සුළඟේ පාවී යන ආකාරයක් දක්නට ලැබේ. එමෙන්ම මොවුන්ගේ ධාරක ශාකය කිරි අඟුණ වැල්‍ වන අතර, එහි පත්‍රය යටි පැත්තේ මොවුහු බිත්තර දමති. මොවුහු දිගටි හැඩයේ බිත්තර විශාල ප්‍රමාණයක් එක බැගින් දමති.

ලොවිරිසියා (Cupha erymanthis placida)

Rustic ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලුන් තැඹිලි පැහැයක් ගන්නා අතර, වේගයෙන් පියඹා යෑමට මොවුහු කැමැත්තක් දක්වති. මොවුහු අව්ව තැපීමට ප්‍රිය කරති. මොවුහු තමන් වාසය කරන ප්‍රදේශයේ පියඹා යන අතර, නැවත නැවතත් එකම ස්ථානයට පැමිණෙති.

හොඩලිසියා (Parthenos sylvia cyaneus)

Clipper  ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලයා නිමිෆාලිඩේ කුලයට අයත් ය. නිල් පැහැති ඉතා අලංකාර සමනලයෙකි. මොවුහු අත්තටු සම්පූර්ණයෙන් ගැසීමක් සිදු නොකර පියාසර කරති. වනාන්තරවල ඉතා ඉහළ පියාසර කරන මෙම සමනලයා කලබල වූ විට ඉතා වේගයෙන් පියඹා යයි.

වියෝලා (Acraea violae)

Tawny coster  ලෙස හැඳීන්වෙන තැඹිලි පැහැයට හුරු සමනලයෙකි. මොවුහු සෙමින් පියඹා යෑමට කැමැත්තක් දක්වති. ගැහැනු සමනලයා පැහැයෙන් අඩු අතර, පත්‍ර යටි පැත්තේ බිත්තර දමයි. පොකුරු වශයෙන් දමන බිත්තර කහ පැහැති ය. ගෝලාකාර ය. වැල්වර්ග ආධාර කරගෙන ළා කහ පැහැති අලංකාර කෝෂ මොවුහු සාදති.

අඳුරු ලප පඳුරු ගුරුවා (Mycalesis mineus polydecta)

Dark-brand bushbrown  ලෙස හැඳින්වෙන දුඹුරු පැහැති මෙම සමනලයා සෙමින් පියාසර කිරීමට ප්‍රිය කරන අතර, වියළි කොළ සහිත ස්ථාන, කුණු වූ පලතුරු මත හා අඳුරු ස්ථානවල ගැවසීමට ප්‍රිය බවක් දක්වයි. ඉතා කුඩා බිත්තර දමන මොවුන්ගේ ආධාර ශාකය වන්නේ ගොන් තණකොළ ය. පසුපස පියාපත්වල පහළ තිත් සලකුණු එක පෙළට දක්නට ලැබේ.

මහදිවිපුල්ලියා (Phalanta phalantha)

Leopard ලෙස හැඳින්වෙන මෙම සමනලයා පියාසැරිය ඉතාමත් වේගයෙන් සිදු කරයි. නැවත නැවත තමන් වෙසෙන ප්‍රදේශයේ එකම ස්ථානයකට පැමිණීම සිදු කරන මොවුහු දිවා කාලයේ තදින් හිරු එළිය වැටී ඇති විට සක්‍රියව පියාසර කරති. ධාරක ශාකයන් වන්නේ උගුරැස්ස හා ලොවි ය. බිත්තරවල රේඛා තිබේ.

මහ නීලයා (Papilio polymnestor)

Blue mormon ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා ලංකාවේ සිටින දෙවැනි විශාලතම සමනලයා වන අතර, ඉතාමත් අලංකාර, දැකුම්කලු සමනලයෙක් ලෙස හඳුන්වයි. නීල පාරින්දයා,නිල් පැපිලියා ලෙසත් හඳුන්වන මෙම සමනල විශේෂය ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ඉන්දියාවේ පමණක් දක්නට ලැබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 4000ක් පමණ උස ප්‍රදේශවල සුලබව දැකිය හැකි ය. ශ්‍රී ලංකාවේ බහුලව ව්‍යාප්ත වී සිටින මෙම සමනල විශේෂය සදාහරිත වනාන්තර, අධික වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන ප්‍රදේශවල දක්නට ලැබේ. මොවුහු ඇළ දොළ සහිත ප්‍රදේශවල සැරිසැරීමට කැමැත්තක් දක්වන අතර, හිරු එළියට ද ප්‍රිය කරති.

මොවුන්ගේ හිස, උර සහ උදරය කළු පැහැති ය. ගැහැනු සමනලයාගේ ශරීරයේ ඉහළ පියාපත් යුගලයේ මැද ප්‍රදේශය වෙල්වට් පැහැයක් ගන්නා අතර පහළ පියාපත් යුගලය සුදු පැහැයෙන් යුක්ත වන අතර, කළු තිත් විසිරී පවතී. පිරිමි සමනලයා ගැහැනු සමනලයාට වඩා ප්‍රමාණයෙන් කුඩා ය. වර්ණයෙන් දෙදෙනා සමාන වුවත් පිරිමි සමනලයාගේ පහළ පියාපත් යුගලයේ නිල් පසුබිමේ කළු තිත් මෝස්තර දක්නට ලැබේ. වේගවත් ගමන් රටාවක් හිමි මොවුහු ඒක දිශානුගත පියාසැරියක් පෙන්නුම් කර, නිතරම ගමන්මඟ වෙනස් කරමින් පියාසර මාවතේ ඉහළට හා පහළට ගමන් කරති. පැඟිරි වර්ගයට අයත් ශාක, මොවුන්ගේ ධාරක ශාක වන අතර, මල්වල පැණි බීමට ද රුචියක් දක්වයි.

මයුරුහේවා (Junonia iphita pluviatalis)

Chocolate soldier ලෙස හැඳීන්වෙන දුඹුරු පැහැති සමනලයෙකි. අව්ව තැපීමට ප්‍රිය කරන මොවුන්ට වේගයෙන් පියඹා යෑමට හැකියාවක් ඇත. ගැහැනු සමනලයාගේ පසු පැත්තේ සුදු පැහැති සලකුණු දක්නට ලැබේ. ධාරක ශාකය නිල් පුරුක් වේ.

අළුපසයා (Junonia atlites)

Grey pansy  ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා අළු පැහැති ය. අව්ව තැපීමට වඩා රුචි මොවුහු කලබල වූ විට වේගයෙන් පියඹා යති. අනෙක් සමනලුන් තමන් සිටින ප්‍රදේශයට පැමිණි විට ඔවුන් හඹාගොස් පලවා හැරීමට අළුපසයෝ උත්සාහ කරති.

සිටානෝ (Euthalia aconthea vasanta)

Baron ලෙස හැඳීන්වෙන මෙම සමනලයා දුඹුරු පැහැති ය. ගැහැනු සමනලයාගේ පූර්ව පියාපත්වල සුදු තීරුවක් පහළට දැකිය හැකි අතර, පිරිමි සමනලයාගේ එවැන්නක් දැකිය නොහැකි ය. ධාරක ශාකය අඹ වන අතර, මොවුහු පලතුරු මත යැපෙති. ඉතා වේගයෙන් පියඹා යෑමට කැමැත්තක් දක්වති.

මිහී දීගොඩගේ

ආදරණීය දුවේ පුතේ, ශාක පත්‍ර ගැන මේ වන විටත් දැනුමක් පුංචි ඔබට ඇති. එහෙත් ඒවායේ ස්වභාවය සහ ගුණ පිළිබඳ වඩාත් හොඳීන් අවබෝධකර දීම වෙනුවෙන් මෙවර මිහිර පෝස්ටරය සැකසේ. ඔබ ජීවත්වන පරිසරයේ විවිධ ශාක තිබෙන අතර, ඒවායේ පත්‍ර විවිධ හැඩ ගනියි. එමෙන්ම ඒවායේ ස්වභාවය එකිනෙකට වෙනස් ය. මේ පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගැනීම වැදගත් ය. එම නිසා තෝරා ගත් ශාක පත්‍ර කිහිපයක් පිළිබඳ විස්තරයක් මෙවර අපි ඔබට කියමු.

ලුණුවිල ශාකය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Virachola isocrates

විසිතුරු ජලජ පැළෑටියක් ලෙස ද මේ ශාකය වගා කළ හැකි ය. කොළ ඉතාමත් කුඩා ය. තෙත් ස්වභාවයක් ගනියි. කොළ සෑදීමේදී පොකුරු වශයෙන් සෑදෙයි. කුඩා දරුවන්ගේ මතක ශක්තිය වර්ධනය කිරීමට ලුණුවිල ශාකයේ කොළවලට හැකියාව තිබේ. මාංශ පත්‍ර කුඩා බැවින්, කුඩා ශාක ඉත්තක් පොකුරක් සේ දිස්වෙයි. ස්නායු දුර්වලතා තිබෙන අයට මෙහි පත්‍ර ඉතාමත් ගුණදායක ය.

ගොටු කොළ ශාකය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Mangitera indica

ආයුර්වේද ඔසුවක් ලෙස ගොටුකොළ පිළිගනියි. වැල්ගොටු කොළ, ගස් ගොටු කොළ වශයෙන් දෙවර්ගයකි. වැල්ගොටු කොළ පත්‍ර සිනිඳු ය. මෘදු ය. ගස් ගොටු කොළවල කොළ ගොරෝසු ය. මෙයින් වැල් ගොටුකොළ ඉතාමත් ගුණදායක හිස් කෙස් වැඩීමට, ශරීරයේ දැවිල්ලට ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීමට, ඇදුමට දියවැඩියාවට ඖෂධයකි.

කහ කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Curcum longa

මෙම පැළෑටිය බහුවාර්ෂික පැළෑටි ය. මෙහි කොළ දිග ය. එක් එක් කොළයේ පිහිටීම වෙනස් ය. පත්‍රයට ඇත්තේ සරල මතුපිටකි. පත්‍ර ගසේ එකිනෙක මත පඳුරක් ආකාරයට වැඩේ.

කතුරුමුරුංගා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Sesbanla grandiflora

කතුරුමුරුංගා කොළ ඉතාමත් කුඩා ය. ගුණදායක ය. ඉක්මණින් කැඩී වැටෙන සුළු ය. කෘමි රෝගවලට ඉතාමත් ඉක්මණින් ගොදුරු වේ. ජලවහනය දුර්වල වුවොත් පත්‍ර හැකිලෙයි. කොළය තිත්ත රසයෙන් යුක්ත වුවත්, මැල්ලුම් ලෙස හෝ තෙල් දැමීමෙන් රසවත් ආහාරයක් සකස් කරගත හැකි ය.

පොල් පලා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Aroaranthaceae

මෙහි පත්‍රය කුඩා ය. පත්‍රවල එතරම් තද පැහැති කොළ වර්ණයක් නොමැත. තිබෙන්නේ ළා පැහැති කොළ වර්ණයකි. එක පැඳුරක කොළ රාශියක් තිබේ. කැස්ස, මුත්‍රා දැවිල්ල, හෘද රෝගවලට, පොල්පලා ගුණදායක ය. බොහෝවිට වේලාගත් පොල්පලා තම්බාගෙන ඔසු පැන් ලෙස පානය කළ හැකි ය.

සියඹලා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Tamarindusindica

පත්‍ර ඉතාමත් කුඩා ය. කුඩා පත්‍රයට එක් ප්‍රධාන නාරටියක් ඇත. මේ නිසා අත්තක පොකුරු වශයෙන් දිස්වේ. සියඹලා කොළ තම්බා සාදාගත් වතුර බඩේ අමාරු සඳහා ඉතාමත් වැදගත් ය. සියඹලා කොළවල කාබෝහයිඩ්‍රේට්, යකඩ, පොස්පරස් අඩංගු ය. එමෙන්ම ශරීරයට අවශ්‍ය විටමින් වර්ගයක් වන විටමින් සී බහුලව තිබේ.

දෙළුම් කොළ

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Virachola isocrates

දෙළුම් කොළය ඉතා කුඩා ය. තැම්බූ දෙළුම් කොළ ඇස් සේදීමට ගනු ලබයි. එමඟින් ඇස්වලට සිසිලසක් ලබාදෙයි. දිගින් දිගටම අක්ෂි රෝගවලින් පෙළෙන අයට

ගුණදායක ය. දෙළුම් කොළවල සුදු පුල්ලි හටගැනීම දක්නට ලැබේ. මෙවිට ශාකය පෝෂණ ගුණයෙන් දුර්වල වී ඇති බවත්, රෝගී තත්ත්වයකට ගොදුරු වූ බවටත් පැහැදිලි වේ.

අඹ කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Mangitera indica

අඹ කොළ දිගටි ය. ගොරෝසු ය. පත්‍රයේ ප්‍රධාන නාරටිය දිග අතට පිහිටා ඇත. අනෙකුත් නාරටි සිහින්ව දැලක් එලූ ආකාරයට පිහිටා තිබේ. පත්‍රයේ සුවඳින් අඹ විශේෂය හඳුනා ගැනීමට හැකියාවක් තිබේ. පත්‍රයේ කිරි ද ඉතාමත් සැර ය. පත්‍රවල කුඩා දුඹුරු පැහැති ලප සෑදී තිබුණෙත් එම ගස රෝගයකට ගොදුරු වන බව පැහැදිලි වේ.

කරවිල කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Momordica charantia

කොළය තරමක් විශාල ය. එය කවාකාර හැඩයකට පිහිටා තිබේ. පත්‍රය තුනී ය. එක් ප්‍රධාන ඝන නාරටියක් නොමැත. එහෙත් වේගයෙන් දිලීර සහ කෘමි රෝගවලට ගොදුරු වේ. එවැනි අවස්ථාවක පත්‍රය මත පුල්ලි දක්නට ලැබෙන අතර, ඒවා ක්‍රමයෙන් දුඹුරු පාට වේ. එවිට පිටිපුස් නම් රෝගයට ගොදුරුවීමේ හැකියාව ඇත.

කෝමාරිකා

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Aloe indica

මේ ශාකය ශුෂ්ක කලාපයේ බහුලව වැවේ. මෙහි කොළය දිගටි ය. පත්‍ර අග කටු ස්වරූපයක් ඇත. කොළයේ යුෂ ආලේප සෑදීමට ගනියි. පිළිස්සුණු විට ආලේප කිරීමට මේ කොළය යුෂ වැදගත් වේ. එමෙන්ම ගැස්ට්‍රයිසිස් රෝගයට ද මේ කෝමාරිකා කොළයේ් යුෂ වඩාත් වැදගත් වේ. එමෙන්ම

ඊ.එස්.ආර් පරීක්ෂණයේදී අගය ඉහළ විට එය පහළ දමා ගැනීමටද කෝමාරිකා යුෂ උපකාරී වේ.

ගම්මාලු

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Pterocarpus marsupium

මේ ශාකය ගම්බද ප්‍රදේශවල බහුලව වගා කරයි. කොළයට දිලිසෙන මතු පිටක් ඇත. පත්‍රයේ අග්‍රය දෙකට බෙදී තිබීම මෙහි විශේෂ ලක්ෂණයකි. ශරීරයේ වණ සේදීමට, ඉදිමුණු තැන් තැවීමට මේ කොළ යොදාගනියි. කෙස් කළඹට හිතකර බැවින් කාන්තාවන්ගේ කේශ වර්ධන තෛලය සෑදීමට මෙහි කොළ ගනු ලබයි. අතීතයේදී ස්ත්‍රීහු මේ කොළ කොටා ස්නානයට ප්‍රථම හිසේ ගල්වා ගත්හ.

ඉරිවේරිය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Coleus hadiensis

ආයුර්වේදයේ පැළෑටියකි. මේ ශාකයේ කොළ එක පොකුරට පිහිටා තිබේ. පත්‍රය පළල් ය. වටකුරු ය. ඖෂධයක් මෙන්ම ගෘහ අලංකාරයට මේ ශාකය යොදා ගනියි. පොතු කබර සෑදී ඇති රෝගීන් සඳහා මෙහි කොළ ගනු ලබයි.

කරපිංචා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Murraua koenigii

මෙහි කොළය ඉතා කුඩා ය. කොළවල විටමින් ඒ සහ සී ගුණය ඇත. ඔක්සිකාරක ගුණයෙන් යුක්ත කරපිංචා කොළ, කොලොස්ටරෝල් රෝගීන් ගුණදායක ය. කැඳවලට කරපිංචා බහුලව යොදා ගනියි. අඹරාගත් කරපිංචා කොළ සර්ප විෂවලට ඉතා යෝග්‍ය වේ. ව්‍යාංජනවලට නැතිවම බැරි කොළ වර්ගයක් වන කරපිංචා සම්බෝලය ද ඖෂධීය ආහාරයකි.

ඇඹරැල්ලා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Spondias duleis

පත්‍රය කුඩා ය. ප්‍රණීත සුවඳ තිබේ. ඇඹරැල්ලා කොළයට දිලිසෙන මතු පිටක් තිබේ. අතින් පොඩිකළ විට ප්‍රණීත සුවඳක් දැනෙයි. ළපටි ඇඹරැල්ලා දලුවලින් සම්බෝල සාදයි. එමෙන්ම ළපටි ඇඹරැල්ල දලු මඟින් ඉතාමත් ප්‍රණීත ව්‍යාංජනයක් සෑදිය හැකි ය. මෙය කුඩා ළමයින්ගේ උදරයේ රෝග සඳහා ගුණදායක ය. විටමින් සී බහුල කොළ වර්ගයකි.

මුරුංගා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Moringu oleifera

කොළය ඉතාමත් කුඩා ය. කොළ පාටින් අඩුයි. සිහින් ය. පෝෂණ ගුණයෙන් ඉහළ ය. මුරුංගා කොළ මැල්ලුම බඩේ අජීර්ණ රෝග සඳහා වඩාත් ගුණදායක ය. එහෙත් සමහර අයට පමණට වඩා අනුභවය සුදුසු නැත. මේ නිසා අවබෝධයෙන් ආහාරයට ගත යුතු ය. මුරුංගා ගස වැටවලට ද වවා ගත හැකි නිසා වගා කිරීමට අමතර වෙහෙසක් දැරිය යුතු නැත.

තෙඹු කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Chelocostus speciosus

මෙහි කොළය දිගටි ය. දිලිසෙන මතුපිටක් ඇත. දලු සම්බෝල සඳහා යොදා ගනියි. වැඩුණු කොළය මත ප්‍රධාන නාරටිය පිහිටා තිබේ. සෙසු නාරටි ඝනකමින් අඩු ය. රුධිරයේ සීනි මට්ටමට අඩුකර ගැනීමට කොළ ඉතාමත් ගුණදායක ය. නිතර නිතර කෑම යෝග්‍ය නැත. ඇස් දැවිල්ලට මෙන්ම ශරීරයේ සිසිලස ආරක්ෂා කිරීමට ද තෙඹු කොළ ගුණදයක ඔසුවකි.

මඤ්ඤොක්කා කොළය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Manihot esculento

මෙහි කොළය කොටස් හයකට බෙදී තිබේ. මඤ්ඤොක්කා කොළය තද හරිත වර්ණයෙන් යුක්ත ය. මෙහි කොළ ඉතාමත් ගුණදායක ය. සිහින්ව ලියා ගත් කොළ මලවා කෑමෙන් ශරීරයේ රුධිරය පිරිසුදු වේ. ළපටි දලු සිහින්ව ලියා පොල් දමා රතු ලූනු ලියා දමා දෙහි ඇඹුල් දැමූ විට රසවත් ආහාරයකි.

හාතාවාරිය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Asparagus racemosus

හාතවාරිය කොළය සිහින් ය. පත්‍රය මෙන්ම කඳ ද තද කොළ පැහැති ය. හාතාවාරිය කොළ යොදාගෙන කැඳ සාදා ගන්නා අතර, එය කුඩා දරුවන්ට මෙන්ම ශක්තිය අවශ්‍ය වැඩිහිටියන්ට ද ගුණදායක පත්‍රයකි. හාතාවාරිය කොළය දිගැටි නිසා මිදුලේ ආරුක්කු හැඩයට වගා කළ හැකි ය. පත්‍රයේ ඇත්තේ එක් ප්‍රධාන නාරටියක් පමණි.

Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය චීනයේ පිහිටා ඇත. එය විශාලතම සහ පැරැණිතම වනෝද්‍යානය වේ. වර්ෂ 1982දී, මෙම වනෝද්‍යානය හෙක්ටයාර 4,810ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් චීනයේ පළමු ජාතික වනෝද්‍යානය ලෙස නම්කර ඇත. මෙම උද්‍යානයෙහි ගන වනාන්තර, ගැඹුරු මිටියාවත්, අසාමාන්‍ය කඳු මුදුන්, ගුහා දැක ගත හැකි ය. පාෂාණවලින් නිර්මාණය වුණු කුලුනු මෙම උද්‍යානය අලංකාර කරයි. ඉතින් මේ සූදානම සුන්දරත්වයෙන් යුතු Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය ගැන පුංචි දූලා පුතාලට තොරතුරු කියලා දෙන්නයි.

මෙම ජාතික උද්‍යානයට නම ලැබී ඇත්තේ එම සීමාවේ පිහිටා තිබූ කුඩා ගම්මානයක නම අනුව ය. අක්ෂර තුනකින් යුතු මේ නමෙහි, ඛඩචදඨ යනු චීනයේ පොදු වාසගමකි. බ්ඪච පවුල වේ. බ්ඪඥ යන්න නිජබිම වේ. Zhangjiajie පවුලේ නිජබිම ලෙස අර්ථ ගැන්වේ.

මෙම උද්‍යානයේ කහ ගල් කොටුව, Golden Whip Stream(ගෝල්ඩන් විප් ස්ට්‍රීම්)

Yuanjiajie (යුවාන්ජියාජී) වැනි සුන්දර ස්ථාන දැක ගැනීමට හැකි වේ. Yuanjiajie යනු ගැඹුරු නිම්නවලින් නැගී එන සහ උස් කඳුවලින් වට වූ යෝධ පාෂාණවලට මුහුණ දෙන ස්වාභාවික වේදිකාවකි. පයින් ගස්වලින් වැසී ඇති මෙම පාෂාණ ඒවායේ හැඩයෙන් යුක්ත වේ. මෙම පාෂාණ විචිත්‍රවත් චීන චිත්‍රයකට සමාන වේ. ගෝල්ඩන් වීප් ඇළ දිගේ ඇති දර්ශන ෂැංජියාජි ජාතික වනෝද්‍යානයේ වඩාත් සිත් ඇදගනී. මෙම දිය පහර බටහිරින් ලූට් ඇළ සහ නැඟෙනහිරින් සුඕසි ඇළ හා

එක් වේ. කඳු වැටි සහ කඳු මුදුන්වලින් වට වී ඇති පළිඟු වැනි පැහැදිලි ජලය නිසා ජලයේ සිටින මසුන්ගේ සෑම ක්‍රියාවක්ම නිරීක්ෂණය කිරීමට හැකි වේ. වල් පැළෑටිවල පිපුණු මල් මෙහි බහුලව දක්නට ලැබේ.

මෙම ප්‍රදේශය සම්පූර්ණයෙන්ම වෘක්ෂලතාවලින් වැසී ඇත. රෝස පවුල, නාඩි පවුල, තණකොළ පවුල, සංයුක්ත පවුල සහ උඩවැඩියා පවුල යන වඩාත් වැදගත් ශාක පහම මෙහි

දැක ගත හැකි ය. මෙම ගස් සමහරක් දුර්ලභ ශාක වන අතර, ජාතික වස්තුවක් ලෙස සැලකෙයි. Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානයේ ඇති විවිධාකාර ශාක හුනාන් පළාතේ සියලුම ශාක පවුල්වලින් 82% ක් පමණ වේ. Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානයේ ද විවිධ සතුන් ද දැක ගැනීමට හැකි වේ. මෙම වනාන්තර ඔවුන්ට ජීවත් වීමට සහ ඔවුන්ගේම විශේෂයන් බෝ කිරීමට සුදුසු වාසස්ථාන සපයයි. මෙම උද්‍යානයේ ජඩධපඤචබඥ සත්ත්ව වර්ග 149කට වඩා වාසය කරති. මෙයින් සත්ත්ව වර්ග 28ක් පමණ ජාතික ආරක්ෂාව යටතේ පවතියි. ගෝල්ඩන් ෆෙසන්ට්, රීසස් වඳුරා, යෝධ සලමන්ඩර් සහ කස්තුරි මුවන් නිරන්තරයෙන් දැක ගැනීමට හැකි ය. මෙම වනෝද්‍යානය නරඹන්නන්ට කුරුල්ලන්ගේ ගායනය ඇසීමට සහ ගස මත වඳුරන් සෙල්ලම් කරන ආකාරය දැකීමට හැකි වනු ඇත.

මෙම වනාන්තරය මධ්‍යම ආසියාවේ උපනිවර්තන දේශගුණයට අයත් වේ. විචිත්‍රවත් කඳු සහ සරුසාර ගස් හිතකර දේශගුණයක් සැකසීමට උපකාරී වේ. ශීත ඍතුවේදී උණුසුම් වන අතර, ගිම්හාන කාලයේදී සිසිල් වේ. සාමාන්‍ය ඉහළ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 13ක් සහ සෙල්සියස් අංශක 17ක් වන අතර, ශීත ඍතුවේදී අවම උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 10ක් වේ. උද්‍යානයේ චමත්කාරය ඍතු වෙනස් වීමත් සමඟ වෙනස් වේ. මෙම උද්‍යානය නැරැඹීමට එන සංචාරකයන්ට පරිසරය මඟින් නිරෝගී වාතය ආශ්වාස කිරීමට හැකියාව ලැබේ. අධි රුධිර පීඩනය ඇති රෝගියකු ෂැංජියාජී ජාතික වනෝද්‍යානයේ යම් කාලයක් රැ¼දී සිටියහොත් රුධිර පීඩනය අඩු විය හැකි බව විශ්වාස කරයි. මෙයට හේතුව උද්‍යානයේ දූවිලි අංශු 88% කින් අඩු වීමයි.

Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය නැරැඹීමට හො‍ඳම කාලය වන්නේ වසන්තයේ අග, අප්‍රේල් සිට අගෝස්තු දක්වා ගිම්හාන කාලයේ සහ සැප්තැම්බර් සිට ඔක්තෝබර් දක්වා සරත් සමයයි. Zhangjiajie යනු චීනයේ හොඳම ගිම්හාන නිකේතනයකි. සරත් ඍතුවේදී, කාලගුණය මෘදු හා ප්‍රසන්න වේ. සංචාරකයන්ට කුතුහලය දනවන සරත් ඍතුවේ ශාක පත්‍ර සහ කඳු මුදුන්වලින් නැඟී එන වලාකුළු සහ මීදුම අපේක්ෂා කළ හැකි ය.

මෙම උද්‍යානය මුළු චීනයම අලංකාර කරයි. ලෝකයේ බොහෝ සංචාරකයෝ Zhangjiajie ජාතික වනෝද්‍යානය නැරැඹීමට පැමිණෙති.

චතුරි ලක්ෂිකා

”ඒවා බෙහෙත් බඩුනේ. හරි ගණන් වෙළෙඳ පොළේ. මිනිහ ඒවා අඩු ගණනට අරගෙන ගාටනවා. ඉහ උඩ රඳාන තමා රෑට රූටන්නෙ” “දැන් උඹැහෙ හේන් කොරන්නෙ නැද්ද?”

“නැහැ නොවෙන්නම්.

මාත් එක්ක හිටපු උන් දැන් වළ කජ්ජ ගහලා. තනි පංගල මේ මටත් කරන්න හිත් ලන්නෙ නැතුවා. දැන් මයෙ අත පයත් වාරු නැතුවා” අංජු කියයි. “මේකෙ හරි අනුහස් තියෙනවලු නේද අංජු මාමේ?” විමලේ අසයි.

“ඒව පුතේ බොරු කතන්දර දරුවනේ. උඹහෙලා දැන් නාම්බො වෙච්චි. හිතා බලල තේරුම් ගනිල්ලා. “හෙතෙම කීවේය. ”හිතේ විස්වහේ තමයි ඕනෙ.” ”ඒක නම් ඇත්ත තමා.” වීරසේන මාමා උගුරු රැල් බුරුල් ඇරියේ ය. ”දැන් මේ හැම තැනම කසිප්පු තිප්පොළවල් තමා. ඉහළ දොළ දිගටෝම පෙරනවා.”

“ඒව අල්ලන්නෙ නැද්ද?” “නැහැ.” ”එහෙනම් මේ අවතාර ඒවා තමා.” මම කීවේ එදා කරුණෙව බය කරන්න හැදූ අවතාරය සිහි වීමෙනි. “දැනුත් මාමේ ඒ අවතාර තියෙනව ද?”

“අනේ දරුවො හිත දුරුවල මිනිස්සු තමයි ඕවට බය වෙන්නෙ. මදෑ ඕං කතාවෙන් කතාවෙන් ගෙදරටම ආවා”

“අපි ගෙහුං එන්නම් ආත්තම්මෙ. “ඩිංගි ආත්තම්මාට වැඳ අපි එහෙන් සමුගතිමු. අප ගෙදරට එනවිට උදේ හිරිකඩ පින්න හිඳෙමින්. හිරුකිරණ ගලා එමින් තිබිණි.

“ඉතින් දරුවනේ, මට හිතුණා උඹහෙලා දැන් දැන් ඒවියි කියල. ආප්ප හදන්න පිටි මුට්ටිය අරගෙනත් මං කල් පහු කෙරුවෙ. උණු උණුවෙ ආප්ප කන්න හදල දෙන්නම් කියලයි.”

අපි මතක ගෙදරින් ආවේ අප්පච්චි ගෙදර ඒමට පිටත් වන්නටත් කලින් ය. ඒත් අපි ගෙදර එන්නට හෝරාවකටත් පෙරාතුව අප්පච්චී ගෙට ඇවිදින් ය.

“විමලේ අද ඉස්කෝලෙ යන් නැද්ද?” “නෑ කංචු. දැන් වෙලාව පහුවෙලා නේ. ආ…..අනික අද නිවාඩු දවසක් ලු.

මහම්මත් තුමාගෙ උපන් දිනේලුනේ.”

“එහෙමද? එහෙනම් වැඩිපුරත් එක්ක ඩිංගිත්තක් බුදිය ගන්න පුළුවන්. වැඩක් පලක් නොකළත් අර පන්සල් කන්ද නැඟලා හරිම කෙඩෙත්තුයි.” මම කීවෙමි.

“හරි! හරි! එහෙනම් නිදාගන්න. මොනා හරි කරනව නම්, සවාරියක් එහෙම ගහනව නම් මටත් බුලත් නැට්ටක්වත් එවන්න අමතක කරන්න එපා හොඳේ.” කියමින් යන්නට ගියේ ය. ගෙදර සිට ගුරුපාර දිගේ ඔහු යන දෙස මම බලා උනිමි.

යහළුවෝ සියලු දෙනාම මා පමණක් නතරකර උනුන්ගේ ගෙවල් බලා ගියහ. මට දැනුණේ ලොකු තනිකමකි.

පෙරදාත් හරි නින්දක් නොවීම නිසා මම කුස්සියේ ඉදිරිපස කොටසේ ඇති ලොවි බංකුව වෙත ගොස් හාන්සියක් දා ගත්තේ නිස්කාංසුවේ නිදා ගන්නට ය.

අම්මා කුස්සියේ ඇති බවක් නම් නොදැනේ. ඇය කුස්සියේ නම් නංගීත් අම්මා පසුපසම ය.

ආත්තම්මා තවමත් ආප්ප ළිප ළඟ බව දැනේ. මම නිදාගන්න උත්සාහ කළෙමි.

“මෙන්න වැඩක්. ඉලන්දාරි පස්සට අව්ව වැටෙනකම් නිදි.

මොකද මේ කොල්ලෝ……..?” ආත්තම්මා මා සිටින තැනට පැමිණ අඬහැර පෑවා ය.

“අනේ ආත්තම්මේ නිදාගන්න දෙන්නකො” කියූ මම බංකුවේ ඉඳ ගතිමි. හරි හැටියට නිදියන්නට නම් නිදිපළටම යා යුතුය. ඒත් දැන් එවැන්නකට සුදුසු වෙලාවක් නොවෙයි. මම කල්පනා කළෙමි.

“අනේ විදානෙ අයියා…….අනේ විදානෙ අයියා………..” කාගෙ දෝ කටහඬක් කෑ කොස්සන් ගැහීමක් ඉදිරිපස කඩුල්ල දෙසින් ඇසුණි.

“කවුද අප්පේ මේ…? මොකද තෙපානිසෝ බෙරිහන් දෙන්නේ……?” ආත්තම්මා තාත්තාටත් පෙරාතුව එළියට ගියාය.

“බලන්නකො ලොකු හාමිනේ. ඉස්කෝලෙ යනව කියලා ආපු කොල්ලා අර ගහ අයිනෙ ඇටඹ ගහට පොලු ගහන්න ගිහින් ලෙස්සලා ගෙහුන් ගලංදියට වැටිලා. ගඟේ එහා ඉවුර ළඟ හිටපු ඩැනි කංකානම තමයි මූ වතුරට වැටෙන කොටම බේරගෙන තියෙන්නෙ.”

“ඉතිං කොල්ලට වතුර පෙවිලද? ඌට පීනන්නත් ඇහැකි නොවැ තෙපානිස්.”

“අනේ මන්ද හාමිනේ. ඕං ඇසිලින් ඇවිදින් කොලුව ගෙදර එක්කන් ගියා. වෙද මහත්තයත් කිව්වලු ලොකු අමාරුවක් නෑ කියලා.

“වතුර පෙවුණ නම් ඔහොම කෙළින් කටින් ඉන්න බෑ.”

“ඉඳා. මේකත් තියාගනින් මේ වෙලාවෙ සල්ලිත් හිඟ පාඩු ඇති නොවැ.” කියා අප්පච්චී තෙපානිස් මාමාට රුපියල් දෙකේ කොළයක්ම දුන්නේ ය. ඔහුට නැති පින් ඔහු අප්පච්චිට බෙදුවේ සසර කෙළවර වන තෙක්ම පැතුම් පතමිනි.

“විදානෙ මහත්තය හරියට බෝධිසත්වයෙක් වගෙයි නෙ. ඔය එක එකා එන එන පාරට දෙන්න අපට සල්ලි තියෙන වයැ.” අම්මා කීවා ය.

”ඇයි හාමිනේ උන් නැති බැරි ඈයො. ඔය දුවගෙන ආවෙත් වෙන මුකුත් හින්ද නොවෙයි. කීයක් හරි ඉල්ල ගන්න. මේ වැස්ස නිසා උන්ට කිරි කපන්නත් නැහැනේ. ඉතින් ඔහොම සුලු උදව්වක් කරන එක ගණන් ගන්න එපා, හාමිනේ” අප්පච්චි කියද්දී අම්මා නිහඬ වූවා ය.

අප්පච්චී යමක් කියන විට අම්මා ඊට විරුද්ධ වන්නේ නැත.

“මොකද තෙපානිස් ගොයිය සල්ලිය බාගෙ ඉල්ලන්නද දුවගෙන ආවෙ?” කනින් කොනින් ඇසුණ සිද්ධිය ඉලක්ක කර ගනිමින් ආත්තම්මා ද ඊට සම්බන්ධ වූවා ය.

“මේ වෙලාවෙ මගෙ ළඟත් සල්ලි තිබුණා. ඌ හාංකවිසියක් මට කිව්වේ නෑ නොවැ.”

“නෑ අම්ම දෙන්න එපා. මං දුන්න සල්ලි.” අප්පච්චී කීවේ ය.

තෙපානිස් මාමාගේ පුතා ඉගෙන ගත්තේ අපේ පන්තියට පහළ පන්තියේය. ඔහුගේ නම ඇල්බට් ය. ඒත් ඔහුට හැම දෙනාම කීවේ ඇල්බා නැත්නම් ඇබා කියා ය.

“අම්මේ මාත් යන්නද ඇබා බලලා එන්න?” මම කෙළින්ම අම්මාගෙන් ඇසුවේ එපා කියන එකක් නැතිවෙයි කියා හිතාගෙන ය.

“නෑ………නෑ……ඕනැන්නෙ නෑ. ඇබා තියා මූඩියක්වත් බලන්න තමුන්ලා යනවා නොවෙයි. ඊයෙත් මහන්සි වෙලා ඇවිදින් හෙම්බත් වෙච්ච හැටි මූණෙන්ම පේනවා. ඉස්කෝලෙ ගියේ නැත්තෙත් තෙහෙට්ටුයි කියල නෙව. දැන් ඉතින් කොහෙ සමයං ගහන්නද?” අම්මාට පෙරාතුව ආත්තම්මා අණපනත් මාලාවක් අත් හැරියා ය.

“අම්මෙ ඇබා අපේ පන්තියෙ නෙව. අයියත් එක්කල මාත්…?”

“ඇහුණ නේ ආත්තම්ම කියුව දේ. ඕං දෙන්නම හිටිල්ලා ගෙදර.” අම්මා ද කීවා ය.

“බලන්නකො අයියා. හරිම අසාධාරණයි.”

“ඇයි නරක වැඩක් ය. වතුරෙ වැටිච්ච එකා බලන්න ගියාම. නේද අයියා?” මල්ලී කීවේ ය.

මම නිහඬ වුණෙමි. අම්මා අප්පච්චි කොහොම වුණත් ආත්තම්මා මොනවා හරි කීව නම් ඒක අකුරටම පිළිපදින්න ඕනයි කියල තමයි අපි පුරුදු වෙලා හිටියෙ. ඒ මොකද කියලා මට අදටවත් තේරුමක් නෑ.

ආත්තම්මා බාගෙට වියමින් සිටි පන් පැදුර කුස්සි ආලින්දයේ දමාගෙන ඉඳ ගත්තේ එය මඳක් හෝ වියා අහවර කරන්නට ය. අම්මා කුස්සිය ඇතුළට ගියේ දවාලට කෑමට යමක් සෑදීමට ය. මම ලොවි බංකුවට වී හාන්සියක් දමා තදින් දෑස පියා ගතිමි.

“පුතේ….. පුතේ…..කංචු නැගිටියන් පුතේ. මේ දැන් හදාපු හකුරු දංකුඩේ තියෙනව. කහට ඇබින්දක් බීපන් පුතේ…” අම්මාගේ කටහඬට මම දෑස් හැර බැලුවෙමි.

අව් රශ්මිය දැඩිව දැනෙන්නට විය. මම දෑස් පිස දමා බැලුවෙමි. දැන් දවල් වී ඇති බවත්,

මේ තේ වෙලාව බවත් මට වැටහුණි.

වැඩි වෙලාවක් යන්නට මත්තෙන් විමලේ මා සිටි තැනටම දුවගෙන ආවේ ය.

“ඈ කංචු උඹහෙ තාම බුදිද බං? මට නම් ඇහැක් පියන්න ලැබුණෙම නෑ. දොරත්තෙ ගෙදර බාල මාමගේ දුම් ගේ ගිනි අරන්. ඒක නිවන්න උදව්වට ගියා. කිරත්. සේමෙ අයියත්, අහල පහල කවුරුත් හිටියා. කාගෙත් උදව්වෙන් ගින්න නම් මෙල්ල කරගත්තා. ඒත් රබර් රොටී එකම එකක්වත් බේර ගන්න බැරි වුණා කංචු. කට්ටිය තාමත් වැඩ. ඔයැයිටත් කියන්නයි මං ආවෙ…”

“උඹ කියන්නෙ අර මහ දුම් ගේ ද?”

“නැතුව…රොටී දෙසීයකට වැඩිය තිබුණලු. බාලෙ මාමා හූල්ලනවා.”

“මොනව කරන්නද? යමු. යමු. බලන්න.” යන්තම් මුහුණ කට සෝදාගෙන තේ එකක් බී කමිස කබලකුත් ඇඟලා ගත් මම ලහි ලහියේ සූදානම් වීමි.

“මේ………මොකෝ…කොහෙද රේස් එක……” ආත්තම්මා එළියට එමින් ඇසුවා ය.

“ආත්තම්මා බාල මාමගේ අර මහ දුම්ගේ ගිනි අරන්ලු. රබර් රොටී උණුවෙලා ගලනවලු. ඒක නිවන්න කවුරුත් තාම වතුර අදිනවලු. විමලෙ ඇවිත් තියෙන්නෙ ඒක මට කියන්න මං යනවා…..”

“අම්මා…..මං ගිහින් එන්නම්” කියා අනං මනං අහන්නට කලින් මම ගෙයින් එළියට පැන ගතිමි. කිසිම විස්තරයක් ගෙදරට නොකියා ආපු නිසා අප්පච්චි එන්නට ඉඩ ඇති බව මම විශ්වාස කළෙමි.

බාල මාමාගේ ගෙදරට යාමට නම් සිරියලතා අක්කගේ ගෙය පසු කර යා යුතු ය.

“සිරියෝ……සිරියෝ……උඹ ඔය නංගිල මල්ලිලාට කන්න දීපන්. තව ටිකකින් කොස්ඇට හට්ටිය ළිපෙන් බිමට බා ගනින්.. ඔය පුංචි මලයට දෙන්න කැඳ ඇබින්දකුත් හදල ඇති.” සිරියලතාගේ අම්මා කියනවා ඇසුණි.

”කෝ…….ඕං ඔය කළගෙඩියකුත් මෙහාට දීපන් කෙල්ලෙ. ගල් පොකුණෙන් දිය ටිකක් ඇන්න එන්නත් ඇහැකි නේ. ලබු කබලේ වතුර ඇති බොන්න.” සිරියලතාගේ අම්මා එළියට එමින් කියයි.

“ආ….. මේ දරුවොත් බාල මහත්තැන්ගෙ දුම්ගේ බලන්න යනවා වෙන්ටැ.” ඇය අප දෙදෙනාට කීවා ය.

”ඔව් නැන්දා.” අපි කීවෙමු. අපගේ පසු පසින් ඇයත් එක්වුණා ය.

රත්නා කහඳගමගේ