ඡේදය ඇසුරින් යුගල පද හඳුනා ගනිමු
යුගල පද
සිංහල භාෂාව භාවිතයේදී ඇතැම් යෙදීම් වඩාත් ප්‍රාණවත් වන්නේත් රසවත් වන්නේත් අලංකාර වන්නේත් එයින් කියන අදහස ප්‍රබල වන්නේත් ඒ ඒ පද තනිව යෙදීමෙන් නොව එම පදයත් සමග තවත් ගැළපෙන පදයක් යෙදීමෙනි. එවැනි පද හඳුන්වන්නේ “යුගල පද” යනුවෙනි.
යුගල පද නොබෙදා එක්කර තනි පදයක් ලෙස ලියනු ලැබේ. යුගල පද ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් පහකට බෙදේ.
01 සමානාර්ථ යුගල පද
මුල් පදයට සමාන අර්ථ ඇති පදයක් දෙවැනි පදය ලෙස යොදාගත් යුගල පද වේ.
උදාහරණ – මිලමුදල්, නැණනුවණ
02 විරුද්ධාර්ථ යුගල පද
මුල් පදයට විරුද්ධ අර්ථයක් දෙන පදය දෙවැනි පදය ලෙස යොදාගත් යුගල පද වේ.
උදාහරණ- ගුණදොස්, ඇතිනැති
03 එකිනෙකට අසමාන පූර්ව ක්‍රියා පද යුගලයක් යෙදීම
උදාහරණ- දුවපැන, බලාකියා
04 අර්ථය අතින් තරමක් සමීප පද යුගලයක් යෙදීම
උදාහරණ- වතුපිටි, ළඟපාත
05 මුල් පදය අර්ථයක් ඇතිව යෙදී අනෙක් පදය අර්ථයක් රහිතව එහෙත් මුල් පදයට සමාන ශබ්දයකින් යුත් පදයක් යෙදීම
උදාහරණ- මුදල්හදල්, තරහමරහ
නුවන් සහ රුවන් ඉගෙන ගත්තේ එකම පාසලේ එකම පන්තියේ ය. ඔවුන් පාසලේදී ද සවස සෙල්ලම් කිරීමට ද ගමන්බිමන් ගියේ ද එකටමයි.
. නුවන් ධනවත් පවුලක දරුවකු වූ අතර, රුවන් දිළිඳු පවුලක දරුවකු විය. එහෙත් ඇති නැති පරතරය ඔවුන්ගේ මිත්‍රත්වයට බලපෑවේ නැත. මොවුන් දෙදෙනා අඹ යහළුවෝ වූහ. අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා රුවන්ට අඩුපාඩු ඇති වූ අතර, නුවන් ඒවාට රුවන්ට උපකාර කළේය. ඒවා දැනගතහොත් නුවන්ගේ පියාගෙන් ඇනුම්බැණුම් ඇසීමට සිදු වේ යැයි බිය වූ රුවන්, නුවන්ගෙන් තෑගිබෝග ගැනීමට අදිමදි කළේය. එහෙත් නුවන්, රුවන්ට උදව්පදව් කිරීම අත්හැරියේ නැත. මුදල්හදල් යහමින් හම්බ කළ නුවන්ගේ පියාගේ අතමිට සරු විය. ඔහු දානමාන කටයුතුවලට ද නොමසුරු විය. කරුණාවන්ත පුද්ගලයකු ද වූ නුවන්ගේ පියා රුවන්ගේ සහ නුවන්ගේ මිතුදමට කිසි ලෙසකින් බාධා කළේ නැත.
නුවන්ට වඩා රුවන් ඉගෙනීමට දක්ෂ වූ නිසා රුවන්ගෙන් පාඩම් අසා ගැනීමට නුවන්ට හැකි විය. මේ නිසා එකිනෙකාට සහාය වී බෙදාහදා ගෙන සතුටින් ඉගෙන ගැනීමට ඔවුන් දෙදෙනාට හැකි විය.
මෙම ඡේදයෙන් හමු වු යුගල පද
ගමන්බිමන් ඇතිනැති
අඩුපාඩු ඇනුම්බැණුම්
තෑගිබෝග අදිමදි
උදව්පදව් මුදල්හදල්
අතමිට දානමාන
බෙදාහදා
——————–
පිරුළක් සෑදුණු සැටි
ප්‍රස්තාව පිරුළු යනු
තැනට හෙවත් අවස්ථාවට ගැළපෙන ආකාරයට විශාල අර්ථයක් ප්‍රකාශ කිරීම වෙනුවට කෙටි වැකියක් යොදාගැනීම සිංහල භාෂාවේ බහුලව සිදුකරනවා. මෙය “ප්‍රස්තාව පිරුළු” ලෙස හඳුන්වනවා. මෙම පිරුළු ඇතැම්විට උපහාසාත්මක ප්‍රකාශ ඉදිරිපත් කිරීමට ද යොදා ගනු ලබනවා. මෙම ප්‍රස්තාව පිරුළු බොහොමයක් බිහිවීමට පසුබිම්වූ ජන කතන්දර ද තිබෙනවා. අද අපි “බාගෙන කන්ඩ තිබුණ වළ ඉහගෙන කෑවා වගෙයි” කියන ප්‍රස්තාව පිරුළට පසුබිම් වූ ජන කතන්දරය හඳුනා ගනිමු.
”බාගෙන කන්ඩ තිබුණ වළ ඉහගෙන කෑවා වගෙයි ”
එක් ගම්මානයක තිබූ වෙල් යායක් මැද විශාල විලක් තිබුණා. එම විලේ මිරිදිය මසුන් බහුලව සිටියා. ලූල්ලු, ආඳන්, තෙලියෝ වැනි විශාල මත්ස්‍යයන් මෙන්ම කාවයියන්, පෙතියන් ආදී කුඩා මත්ස්‍ය වර්ග ද මෙහි ඕනෑතරම් සිටියා. ඒ ගමේ වාසය කළ මිනිසුන් මේ විලෙන් බිලී කොකු යොදාගෙන මාළු බා ගැනීමට පුරුදු වි සිටියා. එම මාළුවලින් කොටසක් තමන්ගේ කෑමට ගත් අතර, ඉතිරි මාළු විකුණා මුදල් ලබා ගත්තා. මෙසේ කාලයක් ගෙවී ගියා. දරුණු නියං කාලයක් උදා වුණා. විල් දියේ ජල මට්ටම ද අඩු වී ගියා. ඒ බව දුටු සමහරු බිලී පිත්ත යොදා මාළු බානවාට වඩා විලේ දිය ඉසීමෙන් ඉක්මනින් මාළු අල්ලා ගත හැකි බවට යෝජනා කළා. ඒත් තවත් පිරිසක් එයට විරුද්ධ වුණා. කෙසේ වෙතත් වැඩි දෙනක් විල් දිය ඉස මාළු ඇල්ලීමට කැමැති වූ නිසා ඔවුන් එක් වී විල් දිය ඉස මාළු අල්ලා ඒවා බෙදා ගැනීමට තීරණය කළා. ඒ අනුව ඔවුන් විල ඉසින්න පටන් ගත්තා. විශාල පත්‍ර ඇති ගස්වල කොළ කඩා ඒවායින් ගොටු සාදා විල් දිය ඉස්සා. හවස් වන විට ඔවුන්ට විල් දිය ඉස නිම කිරීමට හැකි වුණා. ඉන්පසු පහසුවෙන් මාළු සියල්ල අල්ලා ගත්තා. ඔවුන් ලොකු මාළු සහ කුඩා මාළු සියලුදෙනා අතරේ බෙදා ගත්තා. ඉන්පසු විල් දිය හිස් වූ අතර, බිලී බා ගන්නට මාළු තිබුණෙත් නෑ. විල් දිය සිඳී ගිය නිසා නැවත මාළු එහි බෝ වෙන්නටත් බොහෝ කාලයක් ගතවුණා. ගම්වැසියන්ට මාළු නැත්තටම නැති වී ගියා. මේ සිදුවීම දැනගත් ගමේ සිටි දැනුම් තේරුම් ඇති වැඩිහිටියෙක් මෙසේ පැවසුවා.
“බාගෙන කන්න තිබුණු වළ ඉහගෙන කෑවා වගේ”
බොහෝ කාලයක් ප්‍රයෝජනයට ගතහැකි දෙයක් එක්වර ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ගොස් පාඩු සිදුවූ අවස්ථාවලදී ගැමියන් මෙම ප්‍රස්තාව පිරුළ භාවිත කරනවා.
——————–
ළමා කවියයි සමාන පදයි
කවිය කියවා සමාන පද දැන ගනිමු
වෙසක් අසිරිය
පාට පාට සව් කඩදහි
ඇඳුම් ඇඳන් සිනා නඟන
පොඩි රැලි රැලි සුළඟෙ ලෙළෙන
වෙසක් කූඩු අර බලන්න
රතු කහ කොළ ඉටිපන්දම්
බකට් ඇතුළෙ එළි දල්වන්
නටන නැටුම් හරි මනරම්
බලා ඉඳීමු ඇස් දල්වන්
බොදු ගී හඬ විහිදෙනවා
සාදුකාර රැව් දෙනවා
ඝන අඳුරත් දුරු වෙනවා
වෙසක් සඳත් නැඟ එනවා
සමාන පද
සමාන පද යනු යම් පදයක තේරුමට සමාන තේරුමක් ඇති තවත් පදයි. සමාන පද සඳහා පර්යාය පද යන වචනය ද යොදයි. ඇතැම් පදවලට සමාන පද රාශියක් තිබෙන අතර, ඇතැම් පදවලට සමාන පද ඇත්තේ කිහිපයක් පමණි.
මෙම කවියෙහි එන ඇතැම් පදවලට සමාන පද පහත දැක්වේ.
පාට – වර්ණ, පැහැය
ඇඳුම් – වස්ත්‍ර, රෙදි, පිළි
සිනා – හස
පොඩි – කුඩා, සිඟිති, පුංචි
සුළඟ – නල, පවන, මාරුතය
රතු – රක්ත, ලෝහිත
කහ – පීත
කොළ – හරිත
එළි – ආලෝකය
නැටුම් – නර්තනය
ඇස් – දෙනෙත්, නුවන්,නේත්‍රා, නයන
ඝන – තද
අඳුර – අන්ධකාරය, කළුවර
පැතිරෙනවා – ව්‍යාප්ත වෙනවා
සඳ – චන්ද්‍රයා, සිසි, තරුපති, තරිඳු, සොමි, හිමකර
හර්ෂණී ගමගේ
